سهم کاندیداهای زن مازندرانی در مجلس چقدربوده است

مازندران ۳ میلیون و ۳۰۰ نفر جمعیت دارد که در انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی ۲ میلیون و ۴۳۴ هزار و ۴۵۵ نفر آنان واجد شرایط رأی دادن بوده‌اند که ۱ میلیون و ۲۱۶ هزار و ۴۰۱ نفر آنان مرد و ۱ میلیون و ۲۱۸ هزار و ۵۵ نفرشان زن بوده‌اند.

از ۱۷۱ کاندیدای نمایندگی مجلس یازدهم در نهایت با کسر کاندیداهای انصرافی، ۱۲۸ نفر برای تکیه زدن به ۱۲ کرسی مجلس یازدهم در رقابت با هم قرار گرفتند که از میان آنان تنها ۷ زن برای به دست آوردن این کرسی‌ها پیش‌قدم شدند.

نگاهی میندازیم به حضور زنان در ادوار مختلف مجلس شورای اسلامی. در مجلس اول ۴ نفر، مجلس دوم ۴ نفر، مجلس سوم ۴ نفر، مجلس چهارم ۹ نفر، مجلس پنجم ۱۴ نفر، مجلس ششم ۱۳ نفر، مجلس هفتم ۱۳ نفر، مجلس هشتم ۸ نفر، مجلس نهم ۹ نفر و مجلس دهم ۱۷ نفر از کاندیدای نمایندگی مجلس زن بوده‌اند و سهم زنان مازندران از این کرسی‌ها همواره صفر بوده است.

مجلس دهم با اختصاص ۱۷ کرسی مجلس به زنان توانسته بود رکورد مجلس پنجم با ۱۴ نماینده زن را بشکند. گرچه بیشترین آمار زنان مجلس در اختیار تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر بوده، اما از شهرهای دیگر هم همواره نمایندگان زن به مجلس راه یافته‌اند، همچون رشت، کرج، تبریز، اصفهان و ...

در ترکیب نمایندگان مازندران در مجلس یازدهم که روز گذشته اعلام شد، نام ۱۲ مرد به چشم می‌خورد و با وجود برخی گمانه‌زنی‌های نخستین برای راهیابی کاندیدای زن حوزه انتخابیه ساری و میاندورود به مجلس یازدهم، باز هم هیچ کاندیدای زنی در این دوره نماینده نشد.

احمد حسین‌زادگان استاندار مازندران که اخیرا برای نخستین بار یک زن را به عنوان سرپرست معاونت توسعه مدیریت و منابع استانداری منصوب کرده است، معتقد است: تاریخ و فرهنگ دو مقوله‌ای است که در میزان حضور زنان در نقش‌های مدیریتی تأثیر بیشتری دارد. از طرفی تشکلات مدنی زنان را نیز در ارتقای این نقش‌ها مهم می‌داند و می‌گوید: نباید انتظار داشته باشیم یک عقب‌ماندگی چندصدساله به سرعت جبران شود.

در مازندران به جز رقیه صفری که سرپرست معاونت توسعه مدیریت و منابع استانداری شده است، آرزو ولی‌‌پور مدیرکل کتابخانه‌های عمومی مازندارن و ام‌البنین محمدی مدیر آموزش و پرورش ناحیه دو ساری نیز به عنوان مدیران استانی زن در سمت‌هایی در حال فعالیت هستند، که پیش از آن در اختیار مردان بوده است.

باید زنان را تشویق کرد تا از برگ رأی خود به نفع زنان موفق و شاخص استفاده کنند

سمیه قاسمی طوسی مدیرکل امور بانوان استانداری مازندران پایین بودن آمار حضور زنان در انتخابات را به عوامل مختلف جامعه‌شناختی وابسته می‌داند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها ریشه‌های تاریخی مردسالاری در جامعه است: «متاسفانه هنوز هم در برخی اجتماعات روستایی و حتی شهری می‌بینیم که زن را ناتوان و کم‌توان فرض می‌کنند که نمی‌تواند با قرار گرفتن در اجتماعات و کرسی‌های مدیریتیِ مردانه، حق و حقوق مردم را مطالبه کند.»

طوسی دلیل دوم را مربوط به ریشه‌های سیاسی موضوع مربوط می‌داند و می‌گوید: «نقص در برخی زیرساخت‌ها چون احزاب یکی دیگر از عوامل ناموفق‌بودن زنان است. در این زمینه لازم است توضیح بدهم احزاب در جامعه ما بنا به دلایل مختلف، ضعیف هستند، اما همان چند حزب فعالی که داریم نیز مکانیسمی برای حضور موثر زنان و گزینه‌هایی چون شاخه بانوان ندارند و یا این‌که صوری است و حالت نمایشی دارد.»

او در توضیح سومین دلیل که معتقد است به ریشه‌های مدیریت بازمی‌گردد، می‌گوید: «در هر شهر و استانی که زنان در بدنه مدیریت اجرایی حضوری موفق دارند، از آن استان‌ها، بیشترین کاندیدا و نماینده در مجلس داشتیم. نمونه برجسته آن، برخی کلان‎شهرها چون تهران و مشهد است، اما در استان‌ها و شهرهایی که شاهد حضور حداقلی مدیران زن هستیم، هم شمار کاندیداها در انتخابات مجلس و شورای شهر در آن حداقل بوده است و هم تا امروز حتی یک نماینده در «خانه ملت» نداشتند. مانند استان مازندران. از استاندار و مدیران می‌خواهیم در این زمینه مانند همیشه پشتیبان ما باشند و به جامعه زنان استان، نوید و امید بدهند.»

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری مازندران آخرین و مهم‌ترین دلیل این حضور اندک را اعتماد به نفس پایین در میان جامعه زنان استان می‌داند و تاکید می‌کند: «من در این زمینه از تمام رسانه‌ها، نخبگان فرهنگی زن و مرد و همچنین از جریان‌های موثر فرهنگی کمک می‌خواهم تا جامعه زنان را از قدرتی که دارند آگاه کنیم و به آنان بگوییم هرجا مدیر و نماینده زن داشتیم، دقیقاً در همان‌جا کمترین ویژه‌خواری و اختلاس و سوء استفاده رخ داد و همین امر باید زنان را تشویق کند تا از برگ رأی خود به نفع زنان موفق و شاخص استفاده کنند.»

طوسی می‌گوید: «در همین انتخابات، یک زن به‌عنوان نماینده شایسته جامعه زنان حضور داشت و با اختلاف اندکی موفق به کسب جایگاه سوم شد، در حالی‌که اگر جامعه زنان همت می‌کردند، امروز مازندران نیز تاریخ‌ساز می‌شد و نماینده زن به مجلس می‌فرستاد.»

او با اشاره به این واقعیت که زنان حدود نیمی از نفوس استان را تشکیل می‌دهند، تحصیلات عالیه دارند، حضور مفید و موثری در ادارات و دستگاه‌های تخصصی دارند، می‌گوید: «اما در مدیریت هنوز با سهم سی درصدی وعده داده شده توسط دولت فاصله داریم و با توجه به تأکید استاندار مازندران در خصوص رسیدن به این راهبرد، از همه مدیران می‌خواهیم این موضوع را نیز تحقق ببخشند.»

مجلس یازدهم از فرصت حضور نماینده زن از مازندران بازماند، اما فرصت‌ها و ظرفیت‌های پیش‌رو همچنان پابرجاست تا زنان تحصیل‌کرده‌ مازندران که می‌توانند در جایگاه‌های حقوقی و پست‌های مدیریتی حضور موثر داشته باشند، در توسعه فرهنگ، اقتصاد و سیاست جامعه نقش ایفا کنند.

زنان نیمی از نیروی انسانی ماهر و متخصص جامعه هستند و نادیده انگاشتن آنان، چشم بستن بر نیمی از منبع انسانی کارآمد خواهد بود. از سویی یکی از مهم‌ترین بندهای برنامه ششم، واگذاری ۳۰ درصد از ظرفیت‌های مدیریتی سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی به زنان است که دولت تدبیر و امید آن را آغاز کرده و گرچه هنوز تا دست‌یابی به آن راه مانده است، اما می‌توان به نتیجه آن امیدوار و خوش‌بین بود.

گزارش: سمانه عباسی‌رستمی