پانا از دغدغه‌ها و برنامه‌ریزی‌های آموزش و پرورش برای کودکان بازمانده از تحصیل گزارش می‌دهد؛
دریچه‌های امید برای بازماندگان از تحصیل
روند شناسایی کودکان و نوجوانان بازمانده از تحصیل که از مدتی قبل آغاز شده است همچنان ادامه دارد
تهران (پانا) - کودکان و نوجوانان بازمانده از تحصیل یکی از مهمترین اهداف وزارت آموزش و پرورش در زمینه تحقق عدالت تربیتی و آموزشی محسوب می‌شوند و دردو ماه اخیر ده‌ها هزار نفر از این افراد شناسایی و به روند تعلیم و تربیت بازگردانده شدند.
تعلیم و آموزش بخش مهمی از منشور جهانی حقوق کودکان است چرا که دانایی، مهارت و بصیرت را برای افراد به ارمغان می‌آورد و بازماندن از تحصیل به هر دلیلی می‌تواند بستری برای افزایش آسیب‌های اجتماعی باشد.
یکی از اساسی‌ترین حقوق هر فرد، به ویژه در سنین متعارف ابتدایی (۱۲-۶) سال، حق تعلیم و تربیت و آموزش و یادگیری است. از آنجا که برخی از موانع فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی مانع از حصول این حق شده، وصول آن تبدیل به یکی از اهداف مهم نظام مقدس تعلیم و تربیت و متولی اصلی آن یعنی وزارت آموزش و پرورش شده است.
طی ۳ سال گذشته و با شروع پاندمی کرونا، آمار جاماندگان از تحصیل، بیشتر به چشم آمد و جمعیت قابل توجهی از دانش‌آموزان بنا به دلایل مختلف به‌ویژه تامین نشدن ابزار آموزش الکترونیک، از تحصیل بازماندند.
اکنون با روی کار آمدن دولت مردمی و عدالت‌محور، به‌ویژه بر اساس برنامه‌های اعلامی و در دست اقدام وزارت آموزش و پرورش در راستای امیدآفرینی و امیدبخشی به آینده‌سازان این مرز و بوم، توجه و نگاه انسان‌دوستانه و عادلانه به کودکان بازمانده از تحصیل در دستور کار قرار گرفته است؛ چراکه این کودکان نیز بخشی از آینده‌سازان سرزمین اسلامی هستند و باید شور و نشاط و امید در آنها زنده باشد و زنده بماند.
بازگرداندن ۱۶۴ هزار نفر در یک ماه و نیم
وزیر آموزش و پرورش نیز ۳۰ مرداد در برنامه تلویزیونی «صف اول» شبکه خبر در این باره موضع‌گیری کرد. به گفته یوسف نوری به دلیل عدم دسترسی مردم به پوشش شبکه‌ای یا نداشتن وسایل دسترسی به شبکه آموزشی، تعدادی زیادی دانش‌آموز محروم از تحصیل داشته‌ایم، لذا بعد از این بررسی‌ها مقرر شد ۱۵۰۰ میلیارد تومان به جبران و تثبیت یادگیری اختصاص یابد. البته نوری در ادامه گفت: با همکاری معاونت‌های آموزش ابتدایی و متوسطه ۱۶۴ هزار نفر از دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در طول یک ماه و نیم به روند و فرآیند تعلیم و تربیت بازگردانده شدند.
موضوع جاماندگان از تحصیل به عنوان یکی از اصلی‌ترین مسائل موجود در نظام آموزشی کشور، همواره مورد توجه بوده و سعی شده است با برنامه‌ریزی‌های صحیح و مستمر چنین مشکلی مرتفع شود. همچنین با شروع فعالیت دولت سیزدهم و روی کار آمدن کابینه جدید، مردمی‌سازی فعالیت‌ها و تلاش برای تحقق عدالت آموزشی به عنوان یکی از اصلی‌ترین هدف‌های وزارت آموزش و پرورش انتخاب شد. در همین راستا قرارگاه عدالت آموزشی و تربیتی و نصیب برابر آموزشی در وزارت آموزش و پرورش دولت سیزدهم و با هدف‌گذاری ۲۰۲۰ نقطه کم‌برخوردار آغاز به کار کرد.
حمیدرضا خان‌محمدی، مشاور وزیر آموزش و پرورش و رئیس قرارگاه عدالت تربیتی و نصیب برابر آموزشی در رابطه با وظیفه این قرارگاه در خصوص موضوع جاماندگان از تحصیل به پانا گفت: «از جمله اهداف اصلی این قرارگاه، برابری آموزشی و بازگرداندن دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل به کلاس‌های درس است.»
وی افزود: «همچنین این موضوع مهم به تمامی قرارگاه‌های استانی ابلاغ شده و وظیفه مدیران استانی پیگیری سریع و دقیق در زمینه وضعیت دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل است.»
مشاور وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: «امیدواریم سال آینده در اجلاس بعدی مدیران روسای آموزش و پرورش، دستاوردها و گزارش‌های امیدبخش و خوبی در این زمینه ارائه شود و شاهد تاثیرگذاری مثبت قرارگاه در این موضوع باشیم.»
شناسایی ۵۰۰ هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل در کشور
اصغر باقرزاده، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش نیز درباره آمار جاماندگان از تحصیل در کشور، به ایلنا گفته بود که بحث جاماندگان از تحصیل یکی از موارد مورد توجه ماست که در دوران کرونا کمی شدت پیدا کرد. برای رسیدگی به این امر همکاران ما در معاونت‌های متوسطه و ابتدایی این افراد را شناسایی کرده‌اند و بالغ بر ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار نفر هستند. البته این افراد نه به صورت دائمی بلکه به صورت موقت بازمانده از تحصیل شده‌اند.
او در ادامه در مورد دلایل این بازماندگی از تحصیل نیز اظهار کرد: دلایلی مانند نداشتن اینترنت یا عدم دسترسی به آموزش از راه دور، یا اجبار به کارکردن و… موجب این اتفاق شده است و ما آنها را شناسایی کرده‌ایم. قانون می‌گوید وقتی این افراد را شناسایی کردید باید به قوه قضاییه هم اعلام کنید تا آنها از نظر قضایی پشتیبانی کنند.
باقرزاده ادامه داد: از نظر آموزشی نیز آموزش و پرورش موظف است این افراد را به پایه‌ای که جامانده‌اند برساند و این اقدام در تابستان در قالب پایگاه‌های تثبیت و یادگیری در دستور کار قرار گرفت که طی آن بچه‌هایی که از تحصیل جامانده بودند یا حتی در تحصیل ضعف داشتند در این کلاس‌ها و دوره‌ها تقویت شدند.
به گفته وی تعداد این دانش‌آموزان در استان‌های مختلف تفاوت دارد، اما به طور معمول استان‌های مرزی و نقاط عشایری و کم‌برخوردار، تعداد بیشتری از این دست دانش‌آموزان دارند.
آسیب‌های ناشی از جاماندگی تحصیلی
به گفته رئیس سازمان نهضت سوادآموزی امروز آسیبی که از گروه بازماندگان از تحصیل متحمل می‌شویم ۹ برابر جمعیت جامانده از تحصیل است. گروه بازمانده از تحصیل جمعیت کمی دارد، اما آسیب‌های خیلی جدی برای جامعه به وجود آورده‌اند.
علیرضا عبدی در این رابطه بیان کرد: یکی از وظایف اصلی مسئولان آموزش‌وپرورش انسداد مبادی بی‌سوادی است و باید تمام گروه‌ها به‌ویژه گروه‌های سنی۱۰ تا ۶۰ سال از کلاس‌های نهضت سوادآموزی استفاده کنند و تا پایان دوره انتقال آموزش‌های نهضت را دنبال کنند.
آموزش و پرورش و آسیب‌های ناشی از عدم تحصیل
به اعتقاد اکثر کارشناسان و حتی مدیران و دست‌اندرکاران، وزارت آموزش و پرورش در خط مقدم مقابله با آسیب‌های اجتماعی قرار دارد و همه نهادهای متولی باید در این زمینه به یاری و مساعدت این وزارتخانه بیایند. از جمله مواردی که به آسیب‌های اجتماعی در آینده دامن می‌زند، بازماندن از تحصیل است.
محمدرضا ذوالفقاری، جامعه‌شناس و عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران در رابطه با آسیب‌های ناشی از بازماندن از تحصیل به خبرنگار پانا گفت: «در این باره دو نگاه وجود دارد؛ نگاه اول در رابطه با گذشته و موضوع سوادآموزی است که اقدامات مناسبی صورت گرفت و آمارهای بی‌سوادی در کشور کاهش یافت اما در طول زمان و باگذشت عمر دولت‌های مختلف، متاسفانه این موضوع به دست فراموشی سپرده شد. در واقع یعنی موضوع محرومیت‌زدایی از تحصیل و جلوگیری از بیشتر شدن افراد بی‌سواد در جامعه که سال‌ها برای آن زحمت کشیده شده بود، بر اثر بی‌توجهی تخریب شد.»
وی افزود: «دومین نگاه در این رابطه نگاه به آینده است که باید مقابل تولید آسیب در جامعه گرفته شود. از جمله عواملی که منجر به بازماندن دانش‌آموز از تحصیل می‌شود مشکلات اقتصادی و مالی است. کودک پس از ترک تحصیل وارد بازار کار می‌شود، مشاغل سیاه را در اختیار می‌گیرد که در بسیاری از مواقع مورد پسند جامعه نیست؛ بنابراین او نمی‌تواند آینده‌ای صحیح را برای خود ترسیم کند و در نهایت در دام بزه خواهد افتاد و خود تبدیل به یک بزهکار در آینده خواهد شد. البته این نکته را نباید فراموش کرد همه کودکانی که تصمیم می‌گیرند دیگر به تحصیل ادامه ندهند دست به اقدامات بزهکارانه نخواهند زد.»
این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه پدیده «زورگیری» می‌تواند از ثمرات ترک تحصیل باشد ادامه داد: وقتی کودک پس از چندسال می‌بیند هیچ آینده روشنی در انتظارش نبوده و نتوانسته به خواسته‌های خود برسد و در مقابل هزینه‌ای بزرگ مانند ترک تحصیل هیچ چیزی عایدش نشده است، دست به انجام اعمالی می‌زند که در جامعه ناپسند محسوب می‌شود. یکی از این اعمال «زورگیری» یا اصطلاحا «خفت‌گیری» است. اگر نگاهی به زورگیرانی که بازداشت شده‌اند بیاندازیم، عموما در رده سنی نوجوان قرار دارند که اتفاقا از سنین پایین اقدام به ترک تحصیل کرده‌اند و از سواد درست و حسابی برخوردار نیستند. اینها کسانی هستند که در پی تحقق بخشیدن به آرزوهای خود دست به کارهای خلاف و ناصحیح زده‌اند و امروز به دست قانون افتاده‌اند.»
ذوالفقاری تاکید کرد: «در شرایط حاضر برای جلوگیری از بروز هرچه بیشتر آسیب‌های ناشی از موضوع بازماندگان از تحصیل، باید آرمان‌ها و فعالیت‌های جریان‌ساز مانند نهضت سوادآموزی احیا شود و دیگر شاهد بی‌توجهی‌هایی که در گذشته به این نهاد شده بود نباشیم.»
*امجد عبدی؛ خبرنگار گروه آموزش و پرورش
ارسال دیدگاه