مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در گفت‌وگو با پانا
از ترجمه آثار نویسندگان کودکان حمایت می‌کنیم اما به یک شرط
تهران (پانا) - «مهدی علی اکبرزاده» با اعلام اینکه در کانون شورای کتاب درباره سرنوشت کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان نظر نهایی را می‌دهد، از حمایت مشروط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای ترجمه کتاب‌های فارسی زبان حوزه کودک و نوجوان سخن گفت.
اعظم پویان - عموماً وقتی درباره ترجمه یک اثر ادبی با نویسنده‌ها صحبت می‌شود اولین دغدغه‌شان عدم عضویت ایران در کنوانسیون جهانی برن و امضا نکردن قانون کپی‌رایت است و در پی آن حقوق ازدست‌رفته مؤلف. موضوعی که باعث شده در ایران ترجمه ارزان‌تر از تألیف تمام شود و طبیعی است که بازار کتاب کودک پر می‌شود از کتاب‌های ترجمه شده که کمتر رنگ و بوی فرهنگ ایرانی را دارد.
مسئله اینجاست که به همان سرعت که آثار خارجی ترجمه می‌شود و در بازار نشر ایران دست‌به‌دست می‌شود آثار نویسندگان ایرانی در پشت مرزهای کشورهای دیگر می‌ماند تا از هزار و یک فیلتر رد شود یا نشود.
برخلاف آمریکا و اروپا، آثار کشورهای دیگر به‌راحتی در ایران دست‌به‌دست می‌شود
«علی‌اصغر سیدآبادی» ، مروج کتاب‌خوانی، نویسنده کودک و نوجوان و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان در گفت‌وگو با پانا این عدم تبادل فرهنگی ترجمه را این‌گونه توصیف کرده بود: «در کمترین زمان کتاب تألیف شده در اروپا و آمریکا و به‌ندرت کشورهای دیگری مانند چین را بلافاصله در ایران می‌خوانیم، اما یک کتاب فرانسوی اگر ترجمه هم‌زمان نشده باشد، برای رفتن به بازار آمریکا ماه‌ها طول می‌کشد. درواقع به ایران سریع می‌آید، چون مذاکره‌ای نیست و بلافاصله ترجمه به بازار ایران می‌آید.»
مسئله نبودن بستر ترجمه آثار ایرانی به زبان‌های دیگر است
ترجمه نه‌تنها برگردان زبان است که راهی به‌سوی تفکر و یک بینش تازه است، بنابراین نمی‌توان نیاز بازار نشر ایران به ترجمه را انکار کرد اما باید دید این رقابت تا چه اندازه برابر است. «مرجان فولادوند» نویسنده حوزه کودک و نوجوان در گفت‌وگو با پانا درباره دغدغه ترجمه آثار نویسندگان ایرانی گفته بود: «این تصور که ترجمه را محدود کنیم گویی می‌خواهیم در فقدان حریف شمشیر بزنیم و پیروز شویم. البته سخت است چون آثار ترجمه برگزیده‌ای از آثار موفق تمام دنیاست اما حریف هر چه نیرومندتر رقابت باارزش‌تر و شیرین‌تر است. ما وارث یکی از غنی‌ترین زبان‌ها و عمیق‌ترین و گسترده‌ترین گنجینه‌های ادبی هستیم. شکوه این میراث را من در بسیاری از آثار ادبی ایران می‌بینم؛ و باور دارم که حرف‌هایی برای جهان داریم که اگر صدایمان به آن‌ها برسد گوش‌های بسیاری برای شنیدنش مشتاق خواهند بود اما بستر معرفی این آثار باید فراهم شود. بستری که تابع ارتباط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ما با کشورهای دیگر است.»
وضعیت ادبیات کودک و نوجوان در دنیا چگونه است؟
«معصومه یزدانی» نویسنده کودک و نوجوان در گفت‌وگو با پانا وضعیت ادبیات کودک و نوجوان ایران در دنیا را چنین توصیف کرده بود: «در حوزه آسیا اگر ژاپن را کنار بگذاریم (چون فضای ادبی‌اش در دنیا جا افتاده) کارهای دیگر با ایران چندان قابل مقایسه نیست. من با کارهایی از ترکیه مواجه بوده‌ام که برای ترجمه می‌آوردند و یا حتی کتاب‌های جایزه برده‌شان با ایران قابل قیاس نیست. در مورد کتاب‌های کشورهای عربی هم همین است. در آسیا ادبیات ایران به‌روز و تازه‌تر است، اما ناشرها حتی اعتمادبه‌نفس معرفی کتاب‌های ایرانی را ندارند وگرنه ما حرف برای گفتن داریم و آبرومندانه هم حرف برای گفتن داریم. ما در ترجمه با گلچینی از ادبیات انگلیسی مواجه هستیم. در ترجمه معمولاً کتاب‌های خوب و عالی برگردان می‌شوند و ما وقتی با آن ترجمه‌ها مواجه می‌شویم فکر می‌کنیم این کتاب‌ها چقدر خوب هستند و ما چنین کتاب‌هایی نداریم. این در حالی است که آثار متوسط و ضعیف هم در آمازون کم نیستند. باید در ایران هم بهترین آثار انتخاب و ترجمه شوند. متأسفانه ارتباطمان قطع‌شده و تعاملمان با ادبیات کودک و نوجوان
جهان دوسویه نیست و صرفاً مصرف‌کننده هستیم. ما ارائه‌کننده محصول فرهنگی نیستیم و کارهای کوچکی انجام شده ولی آن‌قدر نیست که تشویق به این کار شویم.»
کانون همیشه حامی آثار نویسندگان حوزه کودک و نوجوان است
«مهدی علی اکبرزاده» مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در گفت‌وگو با پانا با اشاره به قدمت کتاب در کانون عنوان می‌کند که این نهاد حاضر است از آثار نویسندگان ایرانی حمایت کند.
علی اکبرزاده می‌گوید: «از نویسندگان مختلف کتاب‌هایی به شورای کتاب کودک کانون می‌آید و این شورا تصمیم می‌گیرد که این کتاب را چاپ کند یا نکند.»
وی می‌افزاید: «با توجه به اینکه تعداد ترجمه‌ها بسیار زیاد شده است و کانون محلی بوده که از قدیم‌الایام در حوزه کتاب حمایت‌های بسیاری داشته است،همچنان تمایل به این حمایت دارد. البته که حیطه کار ما درزمینهٔ کتاب در داخل کشور است اما کتاب‌هایی به زبان‌های مختلف در بخش بین‌الملل داریم، برای مثال از کشوری مانند ترکیه کتابی به زبان انگلیسی یا عربی منتشر می‌شود اما اگر نویسنده فارسی زبانی هست که دوست دارد این کمک به‌واسطه کانون برایش انجام شود و کتاب‌هایش ترجمه شود ما آمادگی داریم این کار را انجام دهیم. فقط باید دلایل توجیهی‌اش را عنوان کرد تا ما هم کمک کنیم و کتابش به زبان‌های دیگر ترجمه شود.»
ارسال دیدگاه