داغ دل بازنشستگان

به‌گزارش خراسان، همه‌جا، نشانی کانون کارگران بازنشسته تامین اجتماعی را مشهد، بولوار شفا، شفای ۲۲ قیــد کرده‌اند اما وقتی ساعت ۸ صبح یک روز تابستانی به خیابان شفای ۲۲ می‌رسم، هرقدر جست‌وجو می‌کنم، اثری از کانون بازنشستگان نیست. در نهایت پس از نیم‌ساعت پرس‌وجــو، به ساختمان نهادهای مدنی در یکی از خیابان‌های اطراف می‌رسم و دفتر جمع و جور این کانون را که در یکی از طبقات این ساختمان قرار دارد و شباهتی به یک کانون استانی ندارد و باید پاسخگوی بیش از ۲۰۰هزارعضو باشد، پیــدا می‌کنم و از آن‌جا که مطلع می‌شوم رئیس کانون به دفتر کانون بازنشستگان مشهد رفته است، به سمت خیابان قرنی به راه می‌افتم.

درباره پیشینه کانون بازنشستگان و اهدافش

کانون بازنشستگان تامین‌اجتماعی طبق اصل ۲۶ ، ۲۹ و ۱۳۸ قانون اساسی و در اجرای ماده ۱۳۴ قانون کار و طبق دستورالعمل مصوب هیئت‌وزیران، در سال ۱۳۷۳ به‌منظور حفظ حقوق و منابع مشروع و قانونی بازنشستگان و برای برخورداری از خدمات تامین‌اجتماعی مثل مستمری بازنشستگی، از کارافتادگی، خدمات بهداشتی‌درمانی، مراقبت‌های پزشکی و... تشکیل شد و حوزه خدمات‌رسانی هر دفترش، جغرافیای هر استان است. یکی از اصلی‌ترین وظایف کانون‌های بازنشستگی، شناسایی مشکلات و مسائل بازنشستگان و دسته بندی آن ها و انتقالشان به مراجع ذی‌ربط است که می‌تواند زمینه حل آن‌ها را فراهم سازد. برخی دیگر از وظایف اساسی و عام کانون‌های بازنشستگی کارگران تامین‌اجتماعی، از این قــرار است:
۱- کوشش برای استیفای حقوق صنفی و خواسته‌های مشروع و قانونی کانون‌های استان
۲- تعیین و اعزام نماینده به مراجع قانونی
۳- تشکیل کمیته‌های مختلف تخصصی و استفاده از کارشناسان و مشاوران به‌منظور بهبود امور مربوط به بازنشستگان
۴- همکاری با دیگر تشکلات کارگری قانونی
۵- همکاری با سازمان کار و سازمان تامین اجتماعی به‌منظور پیشبرد بهتر مسائل مربوط به بازنشستگان و مستمری بگیران

میز خدمت، بدون مسئول پاسخ گو!
نبود مسئول پاسخ‌گو پشت‌میز خدمت و سرگردانی مراجعان، موضوعی است که پورموسی، نایب رئیس کانون کارگران بازنشسته تامین اجتماعی مشهد درباره‌اش می‌گوید: «متاسفانه به‌دلیل کمبود نیرو، هر روز مجبوریم یکی از کارمندان را برای نشستن پشت میز مامور کنیم ولی امروز کسی که قرار بوده پشت‌میز بنشیند، به‌دلیل مشغله فراوان، نتوانسته برای پاسخ‌گویی حاضر شود.»

چرا ملک میلیاردی کانون، بلاتکلیف مانــده؟
تعدادی از بازنشستگان به خودداری هیئت‌مدیره این کانون از فروش املاک مازاد و توزیع مبلغ‌اش بین بازنشستگان گله دارند که پورموسی توضیــح می‌دهد: «ما فقط یک ملک در نزدیکی میدان ابوطالب خریده‌ایم که قرار است تبدیل به ساختمانی اداری‌‌ رفاهی شود و با فروش آن، مبلغ قابل‌توجهی به بازنشستگان نمی‌رسد و فقط همین چیزی هم که هست، از دست می‌رود. به‌همین دلیل تصمیم گرفتیم هدف گذاری بلندمدت را جایگزین اهداف کوتاه مدت کنیم و ملک را نفروشیم و بسازیم.»

خاموشی دستگاه نوبت‌دهی و سرگردانی مراجعان
خاموش ماندن دستگاه نوبت‌دهی سالن انتظار کانون، مسئله‌ای است که اعتراض شدید تعدادی از مراجعان را به‌دنبال دارد. رمضانی توضیح می‌دهد: «از دستگاه نوبت‌دهی در روزهای شلوغ استفاده می‌شود و در روزهای خلوت غیرفعال است و لزومی به استفاده از این دستگاه نیست. ولی در این‌خصوص به کارمندان تذکرهای لازم را می‌دهیم تا در صورت نیاز، این دستگاه را در روزهای خلوت هم برای نوبت دهی فعال کنند.»

حقوق بازنشستگان تامین‌اجتماعی نسبت به بازنشستگان کشوری خیلی کم است و در رنــج و عذابیم
جلوی در ورودی با تعدادی از بازنشستگان که برای پیگیری خواسته‌های شان به دفتر کانون مراجعه کرده‌اند، همکلام می شوم. یکی از آن ها که ۳۰ سال در کارخانه کارتن مشهد مشغول خدمت بوده و حالا بازنشسته شده، ضمن گلایه از میزان و نحوه افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی نسبت به‌میزان و نحوه افزایش حقوق بازنشستگان کشوری می‌گوید: «من سال ۱۳۹۱ بازنشسته شدم و امسال با ۴۰۰ هزار تومان افزایش، یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان حقوق می‌‌گیرم ولی واقعا انـگار مسئولان هنگام رسیدگی به امور بازنشستگان تامین اجتماعی، از خودشان نمی‌پرسند یک بازنشسته با این حقوق، چطور می‌تواند زندگی‌اش را اداره کند؟ تعداد زیادی از بازنشستگان تامین‌اجتماعی، هم‌اکنون بیش از یک میلیون تومان اجاره‌خانه می‌دهند و دو یا سه فرزند بزرگ در خانه دارند. یک نفر از مسئولان بیاید بگوید ما چطور با این حقوق به شکل آبرومند، زندگی‌مان را بگذرانیـــم و سر کنیم؟» این بازنشسته که خودش را جواد معرفی می‌کند، ادامه می‌دهد: «چرا باید بازنشستگان کشوری (کارمندان دولت) که ۳۰سال در شرایط اداری خدمت کرده‌اند و راحت‌تر از شرایط خدمت ما بوده، حقوق حدود سه میلیون تومانی بگیرند و دریافتی‌شان با بازنشستگان تامین اجتماعی که حقوق کارگری می‌گیرند تا این حد متفاوت باشد؟ تا کی باید دولت بین کارمندان خودش و ما که یک عمر از جیب خودمان هر ماه حق‌بیمه را پرداخت کرده‌ایم و از گلوی خانواده‌مان زده‌ایم، تفاوت قائل شود؟ چرا مسئولان کانون بازنشستگان که نمایندگان ما هستند، در این‌باره سکوت کرده‌اند؟» یکی دیگر از بازنشستگان به‌نام قاسم ادامه می‌دهد: «از وقتی بازنشسته شدم، حقوقم کمتر شد و در طول این ۱۰ سال بازنشستگی، حقوقم به‌صورت قطره‌چکانی اضافه می‌شود و هماکنون ما بازنشستگان، واقعا شرایط نامناسبی داریـــم. نمی‌دانم دولتی ها شرایط ما را نمی‌بینند؟ رئیس‌جمهور و تصمیم‌گیرندگانی که در راس قرار دارند تا کی می‌خواهند از واقعیت زندگی بازنشستگان تامین اجتماعی که با درد و رنج و سختی می گذرد، چشم بپوشند؟»

«قربانعلی رمضانی» رئیس کانون کارگران بازنشسته تامین اجتماعی خراسان رضوی، در این‌باره توضیــح می‌دهد: «ما در این‌خصوص سکوت و از حقوق و رنــج بازنشستگان چشم‌پوشی نکرده‌ایــم. چند سال است برای موضوع همسان‌سازی حقوق همه بازنشستگان در تلاشیــم و باید به این نکته اشاره کنیم که در همسان‌سازی حقوق، دو کوتاهی اتفاق افتاد که هر دو مورد را دولت و سازمان تامین اجتماعی به‌ما تحمیل کردند. در سال۱۳۸۷ مجلس برای همسان‌سازی حقوق و شرایط بازنشستگان مصوبه‌ای داشت که طبق آن، دو هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به اجرای این طرح تعلق می‌گرفت ولی متاسفانه سازمان تامین اجتماعی به‌جای این که کل این مبلغ را مصوب کند، فقط حدود نیمی از آن را به‌صورت ناقص به همسان‌سازی تخصیص داد و تمام بودجه مصوب را صرف پرداخت به کارگران نکرد و به این شکل عمل کرد که کارگرانی که حداقل بگیرند، در ستونی جدا، ۸۴ هزار تومان به حقوقشان اضافه شد و برای بقیه هم، در ستونی جدا ۱۴ هزار تومان در نظر گرفته شد. ما به این موضوع اعتراض کردیم، زیرا معتقدیم که این سازمان خلاف قانون عمل کرده است چرا که باید این مبلغ به پایه حقوق افراد اضافه می‌شد تا سال به سال اضافه حقوق به کارگران تعلق گیرد نه این که به‌صورت مجزا پرداخت شود.»

اجرای طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در گرو تسویه بدهی دولت به تامین‌اجتماعی
یکی دیگر از بازنشستگان که حوالی کانون حضور دارد، ضمن انتقاد شدید از عملکرد دولت درباره بازنشستگان می‌گوید: «هیئت‌مدیره کانون عملکرد مناسبی دارد و پیگیر مشکلات معیشتی ماست اما دولت با بی‌تفاوتی، بدهی چند صد هزار میلیاردی‌‌اش به تامین اجتماعی را نمی‌پردازد و حاصل این کار، له‌شدن ما بازنشستگان تامین اجتماعی است؛ زیرا هر وقت به تامین اجتماعی اعتراض می‌کنیم، مسئولانش می‌گویند ما پولی برای همسان‌سازی حقوق نداریم. به دولت بگویید بدهی‌اش را بدهد تا طرح را اجرا کنیم.»
رئیس کانون کارگران بازنشسته تامین اجتماعی خراسان رضوی در این‌باره می‌گوید: «متاسفانه به‌رغم این که مدتی از مصوب شدن قانون همسان‌سازی در برنامه ششم توسعه می‌گذرد، همچنان از اجرایی شدن آن هیچ خبری نیست و به جرئت می‌توان اعلام کرد سازمان تامین اجتماعی یک خلاف قانونی در این‌زمینه مرتکب و ضعف قانون باعث این خلاف شده است. این جا یک سازمان عمومی غیردولتی است که با هدف کمک به کارگران تشکیل شده و امروز با مشکلات اقتصادی زیادی دست به گریبانیم. این در حالی است که دولت ۲۰۷ هزار میلیارد تومان به سازمان تامین اجتماعی که ما تحت‌پوشش آن هستیم، بدهکار است و همین بدهیها باعث شده تا هر وقت موضوع اجرای طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان را مطرح می‌کنیم، سازمان تامین اجتماعی در پاسخ بگوید نقدینگی برای اجرای این طرح نداریم. وقتی دولت حتی بخشی از بدهی خود به تامین اجتماعی را برای اجرای این طرح پرداخت نمی‌کند، نتیجه‌اش می‌‌شود به خطر افتادن معیشت تعداد زیادی از بازنشستگان تامین اجتماعی که عموما کارگرند. این کار دولت یک‌جور ناراضی‌تراشی است و اگر دولت حتی یک‌دهم بدهی‌اش را پرداخت کند، همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تا حد زیادی اجرا می‌شود و بازنشستگان تا حدودی از این عذاب در تامین معیشت خانواده‌شان رها می‌شوند.»

تقلیل عیدی کارگری به کارمندی، بعد از بازنشستگی!
یکی از بازنشستگان که متوجه حضورمان برای بررسی عملکرد کانون بازنشستگان شده، گله می‌کند: «من تا وقتی مشغول کار بودم، آخرسال، مبلغی به اندازه دو حقوق به‌عنوان عیــدی و پاداش دریافت می‌کردم ولی به‌محض این که بازنشسته شدم، این مبلغِ دریافتیِ آخرسال، نصف شد. دلیلش چیست و چرا؟»
«رحمت‌ا... پورموسی» که پیش از این، دبیر کل کانون عالی هماهنگی شوراهای اسلامی کار کشور بوده و هم‌اکنون به‌عنوان نایب‌رئیس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی مشهد به فعالیت مشغول است و با سرزده همراه شده، می‌گوید: «مسئله پیش آمده، ارتباطی به محاسبات مالی کانون ندارد و در توضیح این موضوع باید گفت مجلس در سال ۱۳۷۰ برای کارگران مشمول قانون کار، مصوبه‌ای داشت مبنی‌بر این که کارفرمایان مکلف‌اند در پایان هر سال به کارگرانی که شامل قانون کار می‌شوند دوماه حقوق به‌عنوان عیدی و پاداش هر سال را پرداخت کند ولی نکته این جاست که به محض بازنشسته شدن فرد، عیدی او به عیدی کارمندی تغییر پیدا می‌کند؛ یعنی دیگر شامل قوانین کار نمی‌شود و دریافتی پایان سال بازنشسته، کمتر از زمانی می‌شود که به‌کار مشغول بود. ما به این طرح بارها انتقاد کرده‌ایم و سوال‌مان این است که اگر قوانین پرداخت عیدی و پاداش آخرسال بازنشستگان کارگری، مطابق قوانین بازنشستگان کارمندی و کشوری است، پس چرا مزایای بازنشستگان کشوری شامل حال اعضای ما نمی‌شود؟ ما برای حل این مسئله، طرح‌هایی به نمایندگان مجلس برای بررسی و پیگیری ارائه داده‌ایم و قرار بر این شده که ماده واحده‌ای در این‌خصوص مطرح شود و این موضوع در حال پیگیری است.»

حتی یک ریال پول در کانون، برای رسیدگی به موارد اورژانسی اعضا موجود نیست
یکی دیگر از بازنشستگان عضو کانون که خودش را وحید معرفی و ادعــا می‌کند روز گذشته مادرش فوت شده است، در حالی که لباس مشکی به تن دارد، گلایه می‌کند که به‌خاطر سه میلیون تومان، جسد مادرش در سردخانه مانده است: «یک عمر زحمت کشیدم تا پول حلال در بیاورم ولی حالا آن‌قدر وضعیت زندگی‌ام به‌هم ریخته است و از نظر مالی کم آورده‌ام که نیاز به گرفتن سه میلیون تومان وام و قرض از کانون دارم و متاسفانه کانون بازنشستگی هم نمی‌تواند کمکی کند. آیا این انصاف است؟»
رحمت‌ا... پورموسی با اظهار تاسف می‌گوید: «ما حتی یک ریال در کانون نداریم که برای این‌گونه موارد، هزینه کنیم. مدتی قبل برای حل مشکلات بازنشستگان با مدیر کل تامین اجتماعی استان و برخی از مسئولان کشوری وارد گفت‌وگو شدیم تا توانستیم مبلغی ناچیز برای کمک به بازنشستگان در چنین لحظات استثنایی اختصاص دهیم اما مشکل این جاست که این مبلغ، یک مسکن کوتاه‌مدت است و ما برای حل کامل چنین مشکلاتی، پیشنهاد تشکیل صندوقی توسط خود بازنشستگان را دادیم ولی به‌دلیل وجود موانع قانونی، موافقت نشد و در زمان رویارویی با این قبیل موارد، جز شرمندگی چیزی برای ماباقی نمی‌ماند. ما بین اعضای‌مان افرادی را داریم که از مهرماه سال قبل منتظر دریافت وام هستند و برای پرداخت، هیچ موجودی نداریم و هیچ‌کس به دادمان نمی رسد. گرفتن یک وام ناقابلِ سه میلیون تومانی، دردسرهای زیادی برای اعضای کانون دارد.» در ادامه پورموسی برای حل مشکل این فرد، با چندین نفرکه خارج از کانون فعالیت دارند تماس می گیرد و پیگیری می کند تا مسئله حل شود.

ساختمان کانون بازنشستگان؛ مسکونی یا اداری؟
یکی از همسایه‌ها وقتی متوجه می‌شود درخصوص کانون بازنشستگان در حال تهیه گزارش هستیم، ضمن انتقاد از تغییر کاربری ساختمان این کانون از مسکونی به اداری می‌گوید: «مسئولان این کانون تخلف کرده و این ساختمان را از مسکونی به اداری تغییر کاربری داده و همه همسایه ها را به دردسر انداخته اند. واقعا نمی‌شد یک ساختمان با مشخصات اداری در یک نقطه مناسبِ شهر، به این کانون اختصاص یابــد؟»
«قربانعلی رمضانی» رئیس کانون کارگران بازنشسته تامین اجتماعی خراسان رضوی، در پاسخ به انتقاد این شهروند، توضیــح می‌دهد: «ما هم از این موضوع متاسفیم ولی اگر قرار باشد به این موضوع بپردازیم، به بیشتر ساختمان‌های دولتی انتقاد وارد است. ما توان خرید یک ساختمان مجهز اداری را نداریم و از سرناچاری در این ساختمان مستقر شده‌ایم و نقایص این ساختمان مثل نبود پارکینگ، نبود استانداردسازی برای معلولان، رعایت نشدن شأن بازنشستگان، قرار گرفتن در منطقه شلوغ شهر و... را قبول داریم ولی نمی‌توانیم به‌دلیل اداری نبودن این ساختمان، ۲۳۰ هزار عضو کانون را کنار خیابان مدیریت کنیم. ما روی پای خودمان ایستاده و بدون هیچ حمایتی از سوی دولت این ساختمان را خریده ایم. البته این را هم بگویم که با پرداخت مبالغی به شهرداری و با استناد به این که ما یک کانون صنفی هستیم، با ارفاق مجوز تبدیل یک طبقه از این ساختمان به ساختمان اداری را به ما داده‌اند و هم‌اکنون، مجوز فعالیت داریم.»