6 سناریو برای گرفتن مستمری بیکاری
تهران (پانا) - شرایط اقتصادی، تصمیمات کارفرما، وضعیت خانوادگی و ده‌ها عامل دیگر، باعث می‌شود که پدیده بیکاری، بخشی لاینفک از روابط کار باشد. تردیدی نیست که بیکاری یک معضل اجتماعی هم است و تبعات منفی بسیاری در پی دارد. از این‌رو، قانون گذاران سراسر دنیا، طی یک‌قرن اخیر، همواره موضوع بیکاری را مد نظر قرار داده و برای رفع سوءاثرهای آن، چاره‌های گوناگونی اندیشیده‌اند که یکی از آن‌ها، برقراری مستمری برای بیکاران است.
به‌گزارش خراسان، این مستمری معمولاً در قالب قراردادهای بیمه‌ای تعریف می‌شود؛ کارفرما ضمن واریز حق‌بیمه تعیین شده به‌حساب سازمان‌های بیمه‌گر، در ایران سازمان تأمین‌اجتماعی، برای برخورداری کارگر از مزایای بازنشستگی، حمایت‌های درمانی و ... ، وجهی را هم بابت بیمه‌بیکاری واریز می‌کند که در واقع، ضامن پرداخت مستمری ایام بیکاری است. به این ترتیب، کارگر بیکار شده می‌تواند در ایام بیکاری، از یک مستمری که میزان آن، منطبق با حقوق درج شده در فهرست بیمه است، برخوردار شود. نباید فراموش کنیم که پرداخت مستمری بیمه‌بیکاری، مادام‌العمر نیست! قانون‌گذار، بیکاری افراد را موضوعی موقتی در نظر گرفته است که به‌کار مجدد یا استفاده از مزایای بازنشستگی یا دریافت مستمری از کار افتادگی منتهی می‌شود. معمولاً کسانی‌که به‌‌هر علتی بیکار شده‌اند، برای دریافت مستمری بیمه‌بیکاری با حالت‌ها و سناریوهای مختلفی روبه‌رو می‌شوند که در ادامه به شش مورد از عمومی‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم. قبل از طرح مبحث، یادآوری دو نکته ضروری است؛ اولاً مبلغ مستمری بیکاری از پرداخت هرگونه مالیات معاف است و ثانیاً، در هر یک از موارد زیر، باید در مهلت مقرر حداکثر سه‌ماهه، برای تشکیل پرونده در اداره کار اقدام کنید؛ در غیر این صورت، نمی‌توانید امید چندانی به برقراری مستمری بیکاری داشته باشید.
۱- تازه‌کارهایی که بیکار می‌شوند
ممکن است شما تازه در جایی مشغول به‌کار شده‌اید، اما به‌دلایل مختلف، کمتر از یک‌سال پس از شروع به‌کار، شغل خود را از دست بدهید. اگر در این مدت برای شما لیست بیمه رد شده و سابقه بیمه شما، شش ماه و بیشتر باشد، می‌توانید برای دریافت مستمری بیمه‌بیکاری به اداره کار مراجعه کنید تا شما را به شعب تأمین‌اجتماعی معرفی کنند. اما به یاد داشته باشید که بیکاری شما باید غیرارادی باشد؛ یعنی خودتان کارتان را رها نکرده باشید.
۲- بیکاری که چیزی به بازنشستگی‌اش نمانده است
در مواردی، شخص بیکار شده فاصله چندانی با سن بازنشستگی ندارد. قانون‌گذار برای چنین بیکارانی، تسهیلات‌ویژه در نظر گرفته است. مطابق تبصره بند «الف» ماده هفت قانون بیمه‌بیکاری، «افراد مسن مشمول این قانون که دارای ۵۵ سال سن و بیشتر می‌باشند مادامی که مشغول به‌کار نشده‌اند، می‌توانند تا رسیدن به سن‌بازنشستگی تحت‌پوشش بیمه‌بیکاری باقی بمانند.»
۳- حکایت مستمری فردی که استعفا می‌کند
مطابق قانون، اگر شما خودتان استعفا کرده و شغلتان را رها کرده باشید، نمی‌توانید از مستمری بیمه‌بیکاری استفاده کنید. ماده دو قانون بیمه‌بیکاری تصریح می‌کند که «بیکار از نظر این قانون، بیمه شده‌ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد» و کسی که از شغلش استعفا کرده است، با اراده و میل خود، بیکاری‌اش را رقم می‌زند.
۴- بیمه‌بیکاری برای قراردادهای موقت کار
هرچند مبلغ مربوط به بیمه‌بیکاری، در حق‌بیمه کارگران موقت نیز گنجانده و از کارفرمای آن‌ها هم اخذ می‌شود، اما همه کارگران موقت نمی‌توانند مشمول دریافت مستمری بیکاری شوند. در قراردادهای موقت، مستمری بیکاری هنگامی برقرار می‌شود که یا فرد در میانه اجرای قرارداد و پیش از اتمام آن، به‌صورت غیرارادی بیکار شود یا، شغل او ماهیت خود را حفظ کند، اما به‌دلیل تعویض کارفرما، به‌ویژه در پیمانکاری‌ها، ناچار شود پس از پایان قرارداد، کار خود را رها کند. همه این موارد، تابع آیین‌نامه‌های رسمی مربوط به روابط کار است.
۵- درآمد کار جدید، کمتر از کار قبلی است
کارگری را در نظر بگیرید که پس از مدتی بیکاری و دریافت مستمری مربوط به آن، شغلی پیدا می‌کند و مشغول به‌کار می‌شود؛ اما درآمد شغل جدید، از میزان حقوقی که در لیست‌بیمه وی درج شده، کمتر است. در این حالت، طبق ماده ۹ آیین‌نامه اجرایی قانون بیمه‌بیکاری، «مابه‌التفاوت حقوق و مزایای دریافتی تا میزان مقرری بیمه‌بیکاری متعلقه، توسط سازمان تامین‌اجتماعی به [او] پرداخت خواهد شد.»
۶- وضعیت مستمری بیکاری در بیمه‌های اختیاری
بیمه اختیاری به حالتی اطلاق می‌شود که در آن، فردی رأساً اقدام به پرداخت حق‌بیمه می‌کند. در این حالت، تداوم یا قطع پرداخت حق‌بیمه، با خود بیمه شده است. بنابراین، بیکاری غیرارادی در چنین مواردی، مصداق پیدا نمی‌کند و بلکه، اصولاً نمی‌توان تعریف بیکاری ذکر شده در قانون بیمه‌بیکاری را به افرادی که خود را بیمه‌اختیاری کرده‌اند، تعمیم داد. برای آن‌که بفهمید بیمه شما اجباری است یا اختیاری، کافی است به صفحه نخست دفترچه تأمین درمانتان، نگاهی بیندازید؛ اگر بیمه شما اجباری باشد، استفاده از مستمری بیکاری، با در نظر گرفتن شرایط قانونی، ممکن خواهد بود.
ارسال دیدگاه