خانه و مدرسه باید به هم پیوند بخورند

شهلا باقری در گفت‌وگوی زنده با دانش‌آموزان، معلمان و اولیا در شبکه شاد اظهار کرد: ما نمی‌توانیم فرزندان‌مان را بدون شرایطی که بر او در خانه گذشته و می‌گذرد به مدرسه بفرستیم. خانه ما به عنوان جایگاه اولی است که کودک در آن رشد می‌کند و تولد کودک در خانه توسط مادر این امکان را می‌دهد که شرایط بیولوژیک و تکوینی کودک شکل بگیرد.

وی با بیان اینکه این شرایط تکوینی و زیستی که کودک از آن به محض تولد برخوردار می‌شود، خیلی کمک می‌کند و به مثابه یک استعدادی است که کودک با خودش حمل می‌کند و همراهش است تا تمام گیرنده‌های تربیتی‌اش را فعال کند، ابراز کرد: بنابراین تا یک سنی قبل از مدرسه، کودک‌مان را خودمان مورد تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش قرار می‌دهیم و آن‌چه از گذشته با خودش آورده که گنجینه‌ای است که از ذخایر ژنتیک به دست آورده و از پدر و مادر و اجدادش به ارث برده، کمک می‌کنند و استعدادهایی را برایش تقویت می‌کنند تا بتواند تعیین‌کننده نقش او در جامعه باشد شغل او را در آینده رقم بزند و علایق او را تعیین کند.

باقری با طرح این سوال که آیا این تربیت به تنهایی کافی است؟ افزود: ما کودک‌مان را به مدرسه می‌فرستیم و فرستادن به مدرسه به معنی این است که زمینه آموزش‌های خانوادگی‌اش تا حدودی تکمیل شده و حالا لازم است که وارد فاز جدیدی شده و مرحله جدیدی را برای آگاهی و آموختن طی کند. البته فرستادن کودکان به مدرسه نباید به این معنا تلقی شود که الان دیگر خانواده نقش ندارد. خانواده‌ای که کودک در بطن او تولد پیدا کرده، بالیده و رشد کرده و تمام استعدادها و ذخایر خانوادگی و اجدادی خودش را به همراه آورده اکنون در یک فضای جدید قرار گرفته و وارد مدرسه شده است.

مدیرکل انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: فضای مدرسه، یک فضای تخصصی‌تر و منسجم‌تر است برای اینکه بتواند نیازهای روز جامعه، فرزندان و جهان را به او بیاموزد و او را آماده کند برای رویارویی با شرایط جدیدتر و بهتری که بتواند این آمادگی را داشته باشد که در آینده جدید، نقش موثری ایفا کند.

وی با بیان اینکه کار اصلی نهادی به نام انجمن اولیا و مربیان، پیوند دادن بین خانه و مدرسه است، گفت: وظیفه اصلی و اساسی انجمن اولیا و مربیان که در همه جای دنیا هم به نحوی از انحا این نهاد را داریم پیوند بین خانه و مدرسه را باید ایجاد کند. ما در ایران نهاد انجمن اولیا و مربیان را داریم که در مدارس فعال است و کارش این است که بتواند فضای تربیتی خانه را به فضای تربیتی مدرسه، ضمیمه و همراه و همدل کرده و انسجام‌بخشی بین این ۲ فضا را ایجاد کند.

باقری تصریح کرد: اگر این پیوند نباشد نمی‌توانیم کودکی با یک سلسله شرایط خاص را از خانواده وارد یک محیط جدید کنیم چرا که وارد شدن کودک به یک محیط جدید و آموختنش، آمادگی می‌خواهد. پیوند بین آنچه که در خانه می‌گذرد با آنچه که در مدرسه می‌گذرد، منسجم و همدل کردن و همراه کردن آن‌ها احتیاج به یک نهاد پیوندبخش دارد که اسم آن را انجمن اولیا و مربیان گذاشته‌ایم.

وی با بیان اینکه معتقدیم انجمن اولیا و مربیان سرمایه اجتماعی بسیار بزرگی است، خاطرنشان کرد: خود اولیا نقش اصلی را در آن دارند و از طرف دیگر مربیان مدرسه هستند که در کنار همدیگر می‌نشینند و در باب مسائل آموزشی و تربیتی کودکان و دانش‌آموزان با یکدیگر همفکری و همراهی می‌کنند و از تمام توان و تلاش خانواده و مدرسه استفاده می‌شود برای اینکه بتوانیم بچه‌ها را بهتر برای آینده تمهید و آماده کنیم برای اینکه بتواند آینده جدید ما را در کشورمان رقم بزند و آینده جدید خودش را نیز رقم بزند.

مدیرکل انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش گفت: این امر احتیاج به این دارد که دو مکان تربیتی خانه و مدرسه به همدیگر ضمیمه شوند و پیوند بخورند و دست در دست همدیگر بتوانند این کودک را آماده کنند. از طرفی خودشان هم ساخته می‌شوند به خاطر اینکه وقتی با همدیگر تعامل می‌کنیم، یاد می‌گیریم که زندگی اجتماعی احتیاج به تعامل، همفکری و همبستگی اجتماعی دارد و تقویت نهادهای تعاملی به رشد پدر و مادر و مربیان مدرسه هم کمک می‌کند.

وی با بیان اینکه برای انجمن اولیا و مربیان ۲۶ وظیفه در آیین‌نامه اجرایی مدارس مشخص شده است، اظهار کرد: آماده شدن برای تحقق هر کدام از این وظایف، مقدماتی می‌خواهد و ممکن است در یک مدرسه، بخشی از این شرایط فراهم شود و بخشی دیگر فراهم نباشد که بتوان همه وظایف را یکجا انجام داد که باز هم این امر مرهون گفت‌وگو و مشاوره بین مدرسه و انجمن اولیا و مربیان است تا مقدمات لازم برای تحقق ۲۶ وظیفه را فراهم کنند.

باقری با بیان اینکه تمام ۲۶ وظیفه به خاطر این است که پیوند بین خانه و مدرسه را رقم بزند، خاطرنشان کرد: نماد انجمن اولیا و مربیان ۲ دست است که در درون همدیگر قرار گرفته و این دو تا دست، خانواده و مدرسه هستند و نماد تربیتی انجمن، پیوند است و تمام فعالیت‌ها و انتشارات با این نماد است که محقق و عملیاتی می‌شود. اگر این پیوند، تعامل دوسویه، همدلی و یگانگی اتفاق نیفتد نمی‌توانیم برای فرزندمان آنطور که باید و شاید شرایط تربیتی را فراهم کنیم.

مدیرکل انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش گفت: اگر گاهی می‌بنیم که در مسائل تربیتی و آموزشی کودک ما یک تخطی صورت گرفته یا نقصی وجود دارد، ناشی از این است که یا به شرایط خانوادگی او توجه نکرده‌ایم یا اینکه اولیا و مربیان، خودشان را با شرایط مدرسه وفق نداده‌اند. بنابراین دانستن شرایط او در خانه و مدرسه و کمک کردن این ۲ رکن به همدیگر می‌تواند ما را کمک کند که فرزندمان را در شرایط عالی رشد قرار دهیم.

وی اظهار کرد: از والدین می‌خواهیم بیش از پیش در این نهاد مقدس، شرکت و مداخله کنند و به اولیای مدرسه کمک کنند که شرایط آموزشی و پرورشی و تربیتی و جسمی و روحی و روان‌شناختی بچه‌ها را بتواند بهتر فراهم کنند و با شناختی که از تک‌تک بچه‌ها و شرایط روحی و خانوادگی‌شان دارند بتوانند این شرایط را اجرا کنند و بر مشکلات اجتماعی که وجود دارد فائق بیایند و بتوانند با کمک مالی در مدرسه و کمک کردن در هزینه‌کردها این شرایط را برای فرزند خود بیشتر فراهم کنند.

باقری با تاکید بر اینکه زندگی اجتماعی مرهون کمک به همدیگر است و با روحیه فردگرایی موفق نمی‌شویم که مسائل را پیش ببریم، افزود: پیش‌فرض زندگی اجتماعی این است که انسان‌ها باید به همدیگر کمک کنند و مدد برسانند تا موفقیت حاصل شود. بنابراین به والدین توصیه می‌شود بیش از گذشته در بحث‌های مشارکت خانه و مدرسه در قالب مشارکت در انتخابات انجمن اولیا و مربیان حضور داشته باشند که هم‌اکنون و مهرماه، فصل برگزاری انتخابات انجمن اولیا و مربیان در مدارس است. شرایط برگزاری این انتخابات در آیین‌نامه آمده و اولیا با احساس ضرورت و کمک و همراهی به مدرسه باید وارد این فضا شوند.

وی با بیان اینکه برخی از ۲۶ وظیفه‌ای که در آیین‌نامه اجرایی مدارس آمده شاید در آینده نیاز به تجدید نظر، تقویت یا واگذری آن‌ها باشد، خاطرنشان کرد: یکی از این مسائل، سرویس مدارس است که طی ۱۵ سال گذشته آیین‌نامه واحدی داشته که این آیین‌نامه امسال تغییر پیدا کرد. آنچه در گذشته بوده این است که مدارس خودشان با شرکت‌ها و اتحادیه‌ها و راننده‌ها قرارداد می‌بستند و خدمات خودرویی را در اختیار خانواده‌ها قرار می‌دادند که این در جای خودش می‌تواند موثر و کمک‌کننده باشد اما به دلیل خیلی از مسائلی که پیش آمد، قابلیت مدیریت نداشتند و همه مشکلات باعث می‌شد مردم از وزارت آموزش و پرورش و مدرسه انتظاراتی داشته باشند که منطقی نبود.

باقری افزود: برنامه سرویس دانش‌آموزی بعد از ۱۵ سال تغییر پیدا کرد و آیین‌نامه جدید ۱۴ شهریور امسال در هیات وزیران مصوب شد و به موجب آن تمام وظایف بر عهده وزارت کشور و در شهرها بر عهده شهرداری‌ها و در روستاها به دهیاری‌ها سپرده می‌شود و خانواده و نقش تربیتی خانواده نیز در هیات عالیه نظارت دیده شده است.

وی ادامه داد: شورای عالی ترافیک استان، نهاد بالادستی در هر استان است که اعضایی دارد و ۲ عضو مهم آن با حق رای، اداره کل آموزش و پرورش و انجمن اولیا و مربیان هستند. بنابراین خانواده‌ها را در جایگاه سیاستگذاری و برنامه‌ریزی قرار می‌دهیم و جایگاه اجرا بر عهده خود عواملی است که مسئولیت در قانون متوجه خود آن‌هاست.

باقری با بیان اینکه بسیاری از مدیران مدارس طی تماسی که داشتند از این رویه تشکر کردند و الان فراغ بیشتری دارند که به مسائل تربیتی و آموزشی بچه‌ها بپردازند، اضافه کرد: حمل‌ونقل بسیار زمانبر است که وقت زیادی از مدیران مدارس را می‌گرفت و اکنون نیز شرایط گذار را با مشارکت آیین‌نامه فعلی و قبلی پیش می‌بریم که از سال آینده آیین‌نامه جدید به‌طور کامل محقق شود.

مدیرکل انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش در خصوص لباس دانش‌آموزان گفت: در ماده ۸۵ آیین‌نامه اجرایی مدارس این موضوع آمده و لباس دانش‌آموزی، چیزی نیست که خاص کشورمان باشد بلکه در سایر کشورها نیز لباس مخصوص حِرَف و مشاغل داریم. این لباس‌ها بخشی از هویت آن حرفه یا مشغله است و لباس فرم کمک می‌کند که فرد شناخته و طبقه‌بندی شود و از بقیه اقشار تمییز داده شود.

وی اظهار کرد: همه مشاغل در نوع خود نیاز به لباس فرم برای شناسایی و هویت‌بخشی دارند و در مدرسه هم مانند همه تجارب جهانی از این هویت‌بخشی برکنار نبودیم. خود لباس به عنوان یک مولفه هویت‌بخش کمک می‌کند تا بتوانیم بچه‌های مقاطع، کلاس‌ها و جنسیت‌های مختلف را سریع شناسایی کنیم. ضمن اینکه در داخل مدرسه هم کمک‌کننده است.

باقری افزود: در مدرسه به جهت اینکه در محیط کار خودشان قرار دارند و دانش‌آموختن، حرفه برای آن‌ها محسوب می‌شود که لوازمی دارد تا لباس، محیط کار را متفاوت از لباس منزل و سایر موقعیت‌هایی که قرار می‌گیرد، قرار دهد تا هم بتواند شرایط بهداشتی محیط را فراهم کند و هم بتواند شناسایی شود لذا این لباس در درجه اول یک عامل هویت‌بخش است.

مدیرکل انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش گفت: در ماده ۸۵ آیین‌نامه اجرایی مدارس در مورد لباس فرم مدارس گفته شده که تصمیم‌گیری در مورد نوع، مدل، رنگ و... بر عهده شورای مدرسه است و شورای مدرسه می‌تواند این تصمیم را بگیرد و سپس نحوه تهیه آن به انجمن اولیا و مربیان سپرده شود.

وی تاکید کرد: نگاه به لباس فرم مدارس را از این جهت که عنصر هویت‌بخش است ضروری می‌دانیم اما نباید باعث شود که بعضی مدارس بخواهند قیمت اضافه یا مدل خاص را به اولیا تحمیل کنند بلکه باید در عین حال که استاندارد و معیارهای لازم باید حفظ شود همانطور که بخشنامه هم کرده‌ایم، مواردی مانند قیمت اضافه و مدل‌های خاص را نفی کرده و از مدارس خواسته‌ایم که حداکثر همکاری با خانواده‌ها را داشته و شرایط اقتصادی آن‌ها را لحاظ کنند.

مدیرکل انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش گفت: وظیفه اصلی انجمن اولیا و مربیان این است که چطور دست مدرسه و اولیا را یکی کنیم که بچه‌ها کمترین احساس بیگانگی و مانع را برای آموختن داشته باشند.

وی خاطرنشان کرد: به همین دلیل ۶ کارگروه تخصصی در انجمن تشکیل می‌شود که متناسب با ۶ ساحت تربیتی است و خانواده‌ها در یکی از آن‌ها باید ثبت‌نام کنند و حسب تقاضا، علاقه و تخصص در یکی از این محورها بیشتر کار کنند و به مدرسه کمک کنند. معتقدیم که خانواده‌ها را بیشتر باید درگیر کنیم برای اینکه خانواده‌هایی که تخصص دارند در مسائل آموزشی و تربیتی فرزندانشان ورود پیدا کنند و به مدرسه کمک کنند و در شرایطی که کمبود معلم در برخی مدارس وجود دارد، کمک گرفتن از والدین متخصص برای جبران کمبودهای آموزشی خیلی می‌تواند مفید و موثر باشد.