برای تحول در مبانی نظری امور تربیتی باید از تمامی عوامل استفاده کنیم

یوسف نوری؛ وزیر آموزش و پرورش در همایش سالروز تاسیس نهاد امور تربیتی و آغاز هفته امور تربیتی و تربیت اسلامی ضمن بیان اینکه امور تربیتی، صدقه جاریه شهیدان گرانقدر رجایی و باهنر است که برای ما به یادگار مانده است گفت: «در ۸ اسفند سال ۱۳۵۸، نهال پر برکت تربیت اسلامی غرس شد و کسانی که این کار را انجام دادند مطمئنا کارشان بر اساس تقوا بود و یک شجره طیبه را کاشتند. ارزش کار این دو بزرگوار در تهذیب نفس نیست، چرا که در این زمینه به شهادت رسیدند، بلکه ارزش کار کردن آن‌ها به دلیل کار آموزش و پرورش اهمیت دارد.»

وی با بیان اینکه کار شهیدان رجایی و باهنر ضامن پیشرفت همه دستگاه های کشور شده است، افزود: «شهید باهنر در مدرسه، شهید رجایی در تربیت معلم و شهید بهشتی هم در سازمان پژوهش آغاز به فعالیت کردند و مثلثی را با هدایت و معماری امام خمینی (ره) شکل دادند که منجر به تشکیل این شجره طیبه شد. این شجره طیبه در آینده منجر به پیشرفت تمامی دستگاه های کشور شده است.»

نوری در خصوص شکل گیری امور تربیتی بیان کرد: «تمام نظام‌ها و حکومت‌های دنیا برای اِعمال حکمرانی خود نیاز به بستر و ظرفیتی دارند تا قوانین در آن سیاستگذاری شود. این بستر آموزش و پرورش است. آموزش و پرورش پیش از انقلاب اسلامی تحت روش و سیاست‌های نظام شاهنشاهی بود، پس از انقلاب درراستای تغییر سیاست ها نیاز به تغییر بستر های حکومت پیشین بود، به همین منظور انقلاب فرهنگی صورت گرفت و بخش زیادی از کتاب‌ها نیاز به حذف داشتند. این انقلاب باید صورت می گرفت، چرا که نظام اسلامی در این راه باید نیرو را برای آینده تربیت می‌کرد و لازم بود تا نیروهای جدید پای کار بیایند.»

وی در خصوص پیشینه اولیه امور تربیتی اظهار کرد: «مربیان تربیتی ابتدا به عنوان مربیان جهادی شناخته می شدند بعد از آن تبدیل به مربی تربیتی شدند و امور تربیتی در وزارتخانه و در استان‌ها تشکیل شد. بعد از تشکیل، این مربیان عرصه را بر عهده گرفتند و علی‌رغم تعداد کم، کارهای خوبی انجام دادند. مربیان آن دوره، مربیانی بودند که به خوبی توحید را که هدف خلق همه انسان ها بود را به دانش‌آموزان آموزش و می‌دادند. علاوه بر این با آغاز جریانات قومی، مربیان، بسیار فعالیت کردند و بعد هم وارد جنگ تحمیلی و دفاع مقدس شدیم که مربیان در آنجا به قله رسیدند. مربیان در دفاع مقدس، پلی بین مدرسه و مسجد بودند.»

نوری ادامه داد: «در آن دوره تحقیقاتی انجام دادند که به نوعی ناکارآمدی امور تربیتی را نشان می داد که در واقع ضعف همه نهادها را در امور تربیتی جمع کردند‌. این اتفاق از سال ۷۸ شروع شد. سال ۷۹ به اوج رسید و سال ۸۰ به بهانه تعمیم حذف شد. در سال ۱۳۸۰ امور تربیتی به بهانه طرح تعمیم حذف شد، که از جمله امورات آسیب زا برای دانش آموزان بود. ضعف‌های ما در این دوره به عدم اجرای سند تحول برمی‌گردد. ما می‌خواهیم سند تحول را اجرا کنیم اما اجرای کارهای بر‌اساس سند در ستاد می‌ماند و معمولاً به منطقه هم نمی‌رسید، اکنون اقداماتی برای تعریف مفاهیم و طراحی مدرسه تحولی انجام شده است.»

وی ضمن اشاره به حذف امور تربیتی در سال ۱۹۶۲، اظهار کرد: «با توجه به چالش هایی که در حوزه تربیتی می‌بینیم،‌ تازه متوجه می‌شویم که چه ضعف‌های زیادی وجود دارد. اولین ضعف در خصوص عدم اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. ضعف‌ها به خیلی جاها در درون و همچنین بیرون آموزش و پرورش برمی‌گردد. متاسفانه ما می‌خواهیم سند تحول را در وزارتخانه و ادارات کل اجرا کنیم و بیرون و مدرسه را در نظر نمی‌گیریم. به عنوان مثال کنکورمحوری، مصداق بارز این جدایی است.»

وزیر آموزش و پرورش در خصوص اهمیت انجام کار خیر توسط معلمان اظهار کرد: «امروز معلمان ما جمعیت زیادی از خیران کشور را تشکیل می دهند. اگر معلمان و البته مسئولان، توجه خود را به امر آموزش در مناطق محروم معطوف کنند، قطعا اتفاقات خوبی در کشور رخ خواهد داد. در این راستا باید از بزرگان حوزه تعلیم و تربیت الگو بگیریم تا در نظام آموزش و پرورش کمبودی نداشته باشیم.»

نوری ادامه داد: «اینکه شاهد موفقیت‌های جهانی در المپیادهای علمی دانش آموزی هستیم همگی حاصل و دستاوردهای کار مربیان و معلمان ماست. ایران در المپیاد های علمی رتبه ۴ کشور را دارد در حالیکه آمریکا رتبه ۵ را دارد و ما این رتبه را مدیون معلمین بزرگوار هستیم.»

وی ضمن گلایه از معاونت پرورشی در خصوص نبود سکوی استعدادیابی برای دانش آموزان اظهار کرد: «سکوی استعدادیابی در معاونت پرورشی باید صورت بگیرد. هر دانش آموزی در هر موقعیتی یک نسخه‌ای دارد. در نهاد آموزش و پرورش خانواده کلاً فراموش شده است. تکلیف خانواده تعلیم و تربیت است و ما به آنها کمک می‌کنیم. گاهی اجازه دخالت به اولیا نمی‌دهیم، البته درست است که باید ابتدا توانمند شوند و بعد بتوانند مشارکت کنند، اگر این اتفاق نیفتد موفق نخواهیم شد.»

نوری ادامه داد: «اگر مدارس ما با محله ارتباط نداشته باشد به جایی نخواهیم رسید. از ۲۰۲۰ محله حاشیه‌ای کم برخوردار، ما در ۴۰۰ محله اقداماتی برای توسعه اجتماع محور محلات با محوریت مدرسه در دست انجام داریم، معتقدیم که اگر تعلیم و تربیت را به عهده یک مربی و یک معلم بگذاریم برآیند خوبی نخواهد داشت، باید همگان مشارکت کنند.»

نوری با بیان اینکه مشکل دیگر این است که به دانش‌آموز هم باور نداریم، افزود: «دانش‌آموزان در زیست بوم جدید توانایی‌های بسیاری دارند و اگر ابراز وجود نداشته باشند در جاهای دیگر مثل بازی‌ها، توانایی‌های خود را تخلیه می‌کنند. در جلسه شورای معاونان از نسل زد صحبت شد که گفتیم دوره زد تمام شده، است و الان دوره آلفاست؛ ایراد ما این است که دانش‌آموز را برای امروز تربیت می‌کنیم. در مناطق عشایری دانش آموزان کلاس پنجم به دانش آموزان کلاس دوم آموزش می دادند. در واقع کلاس پنجم ها دستیار ما بودند.»

وی با بیان اینکه در وزارتخانه باید سند تحول را مدرسه‌ای و ارزشیابی را ۶ ساحت کنیم و به جای سوابق تحصیلی شناسنامه رشد تربیتی دانش‌آموز را برای کنکور بفرستیم، گفت: «کارنامه دانش‌آموز باید بیانگر رشد ۶ ساحت امور تربیتی باشد؛ همچنین جای سکوی استعدادیابی در معاونت پرورشی است.»

وزیر آموزش و پرورش با تأکید بر تلفیق برنامه درسی با برنامه های پرورشی، اظهار کرد: «برنامه درسی تلفیقی در دنیا رخ می دهد و در سند تحول هم تأکید شده است. این کارهایی است که باید در ستاد انجام دهیم؛ موضوع بعدی توانمندسازی نیروی انسانی است. مربیان از یکدیگر آموزش می‌بینند. بنده در آن دوره که پرورشی بودم دیدم مربی باید خطاطی یاد بگیرد، یاد گرفتم. دیدم مربی باید نمایشنامه نویسی یاد بگیرد، یاد گرفتم و سعی کردیم دروس را حداقل ۲ ساعت درس دهیم تا درس‌ها را بدانیم.»

نوری ضمن اشاره به تحریم‌ها، گفت: «با وجود تحریم ها، برنامه‌های پرورشی، اردوها، مسابقات، راهپیمایی ۲۲ بهمن، ۱۳ آبان، اعتکاف و جشن‌های تکلیف برگزار می‌شود. باید از مشارکت همه بخش‌ها به ویژه دانش‌آموزان بهره برد؛ الان دانش‌آموزان گروه‌های خیریه را ندارند. خوشحالیم دانش‌آموزان گروه‌های جهادی دارند اما باید مشارکت فعال شود.»

گفتنی است؛ به گفته وزیر امسال در بودجه، ردیفی تحت عنوان سند تحول گذاشته شده است.

*خبرنگار دانش آموز: عطیه چوپانی*