شهروز دل‌افکار: آموزش‌وپرورش باید از پایه ‌به هنر توجه کند‌

شهروز دل‌افکار، طراح و کارگردان نمایش «رومئو و ژولیت» که در تالار استاد «جعفر والی» در تالار محراب تهران به روی صحنه رفته است، در گفت‌وگو با پانا، با اشاره به این نکته که همواره، در کنار پروژه‌هایی که خودش در آن‌ها مشغول ایفای نقش می‌شود، به این نکته علاقه‌مند است که هنرمندان جدید را به عرصۀ تئاتر، سینما و تلویزیون کشور معرفی کند، گفت: «می‌توان با معرفی این استعدادها به سینما، تئاتر و تلویزیون شاهد پیشرفت و رشد آن‌ها بود و با گذشت زمان، آثار بسیار خوب و درخشانی را از همین افراد دید.»

آموزش بازیگرانم را از صفر آغاز می‌کنم

وی در ادامه، با بیان این که بسیاری از این افراد هستند که می‌توانند این راه را با موفقیت طی کنند و این موضوع همواره موجبات خرسندی او را فراهم می‌آورد، افزود: «من همواره در کارگاه‌هایی که برگزار می‌کنم، آموزش‌های بازیگری را از صفر آغاز می‌کنم و تلاش می‌کنم تا بازیگری را از ابتدا با آن‌ها کار کنم و این آموزش‌ها همۀ موارد از جمله اندام‌های گفتاری، به‌کارگیری بدن و هر ابزاری را که نیاز است یک بازیگر برای موفقیت در اختیار داشته باشد، از جمله تخیل، تمرکز، بیان، بدن، حضور روی صحنه، اشغال کردن فضا و دیگر مواردی که نیاز است بازیگر با آن به روی صحنه برود، شامل می‌شود.»

کارگردان نمایش «رومئو و ژولیت»، مدت زمان این کارگاه‌ها را بیش از چهار یا پنج ماه دانسته و با اشاره به این‌که در روند کارگاه‌های آموزش بازیگری همواره در تلاش است از هنرجویان خویش تمرین بگیرد تا آنان را به سرانجامی که مد نظر دارند، برساند، ادامه داد: «پس از گذشت این مدت، زمانی که به کارگردان ثابت می‌شود که این افراد می‌توانند روی صحنه حضور داشته باشند، کار آموزش خوانش متن و آشنایی با متن آغاز می‌شود و در این نمایش و دیگر نمایش‌ها، آقای باقر سروش، که یکی از بهترین‌ نویسنده‌های متون نمایشی در کشور هستند، مسئولیت بازی‌نویسی برای بازیگران را بر عهده دارد.»

متن درست مهم‌ترین عامل موفقیت یک اثر نمایشی است

دل‌افکار با بیان این که نسبت به حضور بازیگران در این کارگاه‌های آموزشی، متون نمایشی نگاشته می‌شود و سعی بر این است که گروه به انتخاب‌های درست برسد تا هر کس بتواند سر جای خویش قرار بگیرد و اگر فردی از فضا دور است، در نهایت با تمرینات لازم می‌تواند به آن‌چه در نظر داریم برسد، اضافه کرد: «در روند شکل‌گیری این پروسه، در نهایت ما به یک متن کلی می‌رسیم و به نظر من یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در یک اثر نمایشی، یک متن درست نوشته‌شده توسط یک نویسندۀ درست است و تزئینات کلی در این میان، مابقی قصه‌ای است که یک نمایش به آن‌ نیاز دارد.»

این نویسنده و کارگردان تئاتر، در بخشی دیگر از این گفت‌وگو، داشتن یک متن درست را زمینه‌ساز شکل دادن یک درام درست و رسیدن به قصه‌ای دانست که مخاطب در نگاه اولیه خسته نشود و آن را دنبال کند، اظهار داشت: «در ادامه این روند، با تمرینات هر روزه در مدت زمانی مثلاً در حدود شش ماه، بازیگران این اثر با فضای کار آشنا می‌شوند و باید گفت که این کار، کاری بسیار سخت است چرا که با کسانی مواجه هستیم که تا به حال روی صحنه نرفته‌اند و در این میان، بیش از یک سال و اندی فرد با نمایش درگیر می‌شود.»

وی، با اذعان به این امر که بسیاری از افرادی که برای ایفای نقش در یک نمایش، به این گروه پا می‌گذارند، در ابتدای راه متوجه این امر می‌شوند که در مسیر درستی پا نگذاشته‌اند و می‌توان گفت که این اتفاق بسیار خوب است که از گروه جدا می‌شوند و به سراغ زندگی خویش می‌روند، تصریح کرد: «کسانی که پس از گذشت مدت زمان تمرین در گروه می‌مانند، با سخت‌گیری‌های گروه در نهایت می‌توانند به سمت جلو حرکت کنند و به اجرا برسند.»

دل‌افکار با بیان این که بسیاری از کسانی که آموزش‌های بازیگری دریافت می‌کنند و امکان حضور در گروه‌های تئاتری را ندارند، خود دست به تولید آثار نمایشی می‌زنند و آن را روی صحنه می‌برند، خاطرنشان کرد: «به این شکل می‌توان گفت که پروسۀ تولید یک نمایش در این گروه شکل می‌گیرد و این فرصت به کسانی که علاقه‌مند به حضور بر روی صحنه هستند، داده می‌شود تا در این مسیر رو به جلو حرکت کنند.»

هرگز دست به انتخاب آدم‌ها نمی‌زنم

کارگردان نمایش «رومئو و ژولیت»، در بخشی دیگر از این گفت‌وگو، با اشاره به این که هرگز دست به انتخاب آدم‌ها نمی‌زند و تا جائی که امکان دارد، این فرصت را به افراد می‌دهد تا به سمت او بیایند و به دنبال این است که ببیند در حوزۀ تجربه، چه اتفاقی ممکن است برای آن‌ها بیفتد، تأکید کرد: «به همین دلیل است که با حضور انواع و اقسام آدم‌ها در نمایش‌های من، کار رنگ و بویی خاص به خود می‌گیرد و اصلاً نیاز نیست که ما، زیاد دست به انتخاب بزنیم و به سراغ این موضوع برویم که بهترین بازیگران را شناسایی کنیم و آن‌ها را از میان دیگران جدا کنیم، بلکه ما تعداد معینی از بازیگران تعریف می‌شوند و در ابتدای این مسیر به گروه می‌پیوندند.»

وی ضمن ابراز خرسندی از این امر که بسیاری از بازیگران تازه‌کار در نمایش تازۀ او به ایفای نقش‌ می‌پردازند، یادآور شد: «چون در پلۀ نخست، خود یک بازیگر هستم و بعد به کارگردانی می‌پردازم، نگاهم همواره به مقولۀ نمایش این بوده است که بتوانم این فرصت را به بازیگران بدهم که با بازی بتوانند مقولۀ کارگردانی را تکمیل کنند و این بدان معناست که نمی‌خواهم ایده‌های میزانسن من بیرون بزند.»

دل‌افکار، با تأکید بر این امر که زمانی که یک اثر نمایشی را روی صحنه می‌بیند، به دنبال این است که بازیگرانی خوب را در این اثر ببیند، گفت: «زمانی که بازیگران یک اثر خوب باشد و بازی‌های آن‌ها از کار بیرون نزند، می‌توان گفت که کارگردانی کار هم خوب است و کارگردانی به این معنا نیست که حتما حرکات بزرگ و پرشکوهی روی صحنه شکل بگیرد.»

تأثیر آموزش هنر بازیگری در درازمدت در جامعه دیده خواهد شد

این کارگردان تئاتر، یک‌دست بودن اجزای یک نمایش را از جملۀ مهم‌ترین موضوعات پیش روی خویش در دیدن یک نمایش و یا حتی کارگردانی یک اثر نمایشی دانسته و با اشاره به این امر که تئاتر امروز، به عنوان یک رشتۀ مستقل در هنرستان‌ها و دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه هنر، دانشگاه تهران، دانشگاه سوره و دیگر دانشگاه‌های هنری برای ورود عموم علاقه‌مندان به هنر در نظر گرفته شده است، افزود: «می‌توان از این اتفاق، به عنوان یک رخداد بسیار خوب یاد کرد و می‌توان گفت که بازیگری در این میان تنها به حوزۀ تئاتر محدود نمی‌شود، بلکه زمانی که بازیگری به عنوان یک علم به هنرجویان جوان و نوجوان درس داده می‌شود، می‌توان تأثیر آن را در دراز مدت در فضاهایی کلی‌تر مانند سینما و تلویزیون دید.»

وجود رشته‌های هنری در آموزش‌وپرورش جای خوشحالی دارد

کارگردان نمایش «رومئو و ژولیت»، در بخشی دیگر از این گفت‌وگو، با تأکید بر این امر که امروز باید به ضرورت آموزش هنر از مقاطع پائین آموزشی به دانش‌آموزان رسید و اگر این اتفاق رخ دهد، رفتار خوبی شکل گرفته است و اتفاقات خوبی در پی خواهد داشت، ادامه داد: «جای خرسندی است که آموزش‌وپرورش نیز رشته‌ای به نام هنر دارد و خود من نیز مقطع پیش‌دانشگاهی را در هنرستان صدا و سیما و در نهایت، تحصیلات دانشگاهی را در دانشگاه سوره به پایان رساندم و توانستم به این حرفه راه پیدا کنم.»

وی ضمن ابراز خرسندی از وجود رشته‌های هنری در آموزش‌وپرورش کشور و با بیان این که امروز بازیگران بسیار جوانی وجود دارند که قرار است در آینده بدرخشند، اضافه کرد: «با کشف استعدادهای هنری در مقاطع تحصیلی مدرسه، می‌توان گفت که ما در آینده، بازیگرانی خواهیم داشت که کیفیت سینما، تلویزیون و تئاتر کمک خواهند کرد.»

دل‌افکار تئاتر را یکی از مهم‌ترین فضاها در جهت شناختن و پیدا کردن شخص بازیگر دانسته و با اشاره به این امر که یک بازیگر در این فضا می‌تواند خود را بشناسد، اظهار داشت: «بازیگر با تکیه بر دانشی که در فضای تئاتر جمع‌آوری‌ می‌کند و حتی در زمانی که زمان کمی برای ارائۀ خویش بر روی صحنه دارد، می‌تواند بهترین بازی را ارائه کند و به نظر من، این سیستم باید از پایه و بنیاد برای شناسایی استعدادها بنا گذاشته شود.»