آلودگی هوا در برابر رفتار زیستی نادرست ما مقاوم شده است

محیط زیست سالم و هوای پاک از نعمت‌های بی‌بدیل الهی است که متعلق به تمام موجودات و کائنات است و هر فرد به سهم خود در حفظ آن مسئول و موظف است. سهم ما در حفظ آن چیست و چگونه باید از این میراث که کودکان و نسل‌های آینده در آن سهمی دارند، محافظت کرد؟

علی شهبازی، مسئول کار‌گروه منابع طبیعی و محیط زیست نائب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی و فعال در این حوزه با نظر به اینکه آلودگی محیط زیست از موانع بزرگ پیشرفت جامعه بشری است د رگفت و گو با پانا اظهار کرد:«آلودگی هوا فارغ از تهدید سلامت انسان و بروز بیماری‌های تنفسی و قلبی و گسترش بیماری‌ها و به دنبال آن نیازمندی جوامع به خدمات بهداشتی و افزایش مصرف منابع مالی جهت مراقبت‌های بهداشتی به طرق مختلف از طریق باران اسیدی و آلوده کردن منابع پایه همچون آب و خاک سبب کاهش حاصلخیزی آن و در نتیجه کاهش کیفیت محصولات کشاورزی که ارتباط مستقیمی با موضوع امنیت غذایی و سلامت انسان دارد، می‌شود. عناصر اصلی حیات مشتمل بر آب، خاک، گیاه و هوا، شرایط زیستی را برای همه مخلوقات فراهم می کند. پیشرفت ها در وجوه مختلف وقتی حاصل می‌شود که سلامت عناصر فوق از نظر کمیت و کیفیت محرز شود. متاسفانه پیشرفت ها و ایجاد فناوری های به ظاهر زیرساختی و مبنایی بدون توجه به این عناصر اصلی، کل ساختار حیات را دچار تغییر و مشکل کرده است. بدون تردید نیاز به هوا برای ادامه زندگی، بیش از هر چیز دیگر است، آدمی می تواند بدون غذا تقریباً ۵ هفته و بدون آب حدود ۵ روز زنده بماند؛ در حالی که بدون هوا بیش از چند دقیقه نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد، برای نفس کشیدن و زندگی سالم، علاوه بر وجود هوا کیفیت آن نیز مهم است.»

شهبازی با اشاره به عوامل متعدد به خطر انداختن محیط زیست تصریح کرد:«عوامل زیادی در این بخش می‌توان مطرح کرد. یکی از مهم‌ترین دلایل حاکم بودن بخشی نگری و نگاه تک بعدی به مباحث منابع طبیعی و محیط زیست به جای جامع نگری و نگاه سیستمی است، از دیگر دلایل مهم تخریب محیط زیست، زمان بر بودن پیدایش اثرات فعالیت‌های بشر بر منابع طبیعی و محیط زیست است، از این رو، مسئله مهم محیط زیست و منابع طبیعی که یک مسئله حیاتی است، کمتر مورد اهمیت قرار گرفته است. از دیگر موارد، نبود یا عدم اجرای سند آمایش سرزمین، عدم اجرای کامل و دقیق قوانین و اسناد بالادستی، عدم تناسب اعتبارات و تخصیص منابع مالی است. توجه به سطح حدود ۸۵ درصدی منابع طبیعی و محیط زیست کشور، نبود و کمبود امکانات سخت افزاری به عنوان مثال در خصوص پیشگیری و اطفای حریق، نبود پیوست محیط زیستی در بعضی از طرح‌های اجرایی، عدم ارزش گذاری اقتصادی کارکردهای مختلف منابع طبیعی و محیط زیست، مصرف نامناسب کود و سموم شیمیایی، کم توجهی به موضوع آموزش و فرهنگ‌سازی و غیره.»

وی با ارائه پیشنهاد‌ها و راه‌کار‌هایی در خصوص کاهش آلودگی هوا، بیان کرد:«یکی از راهکارهای مهم و شاید اصلی در راستای نه تنها کاهش آلودگی هوا، بلکه به منظور جلوگیری از تخریب منابع طبیعی و محیط زیست بحث آموزش و فرهنگ سازی و اشاعه فرهنگ منابع طبیعی و اخلاق محیط زیستی است. به عنوان مثال برگزاری مراسم های مختلف با عناوین "روز بدون دود"، روز بدون خودرو"، روز هوای پاک" که در کشور ما روز ۲۹ دی ماه به عنوان روز هوای پاک در نظر گرفته شده است. موضوع مهم بعدی در راستای کاهش آلودگی و حفاظت از محیط زیست، ایجاد عزم ملی، دور از بخشی نگری با همکاری و هماهنگی سه قوه مقننه، مجریه و قضاییه به منظور اجرای دقیق قوانین در راستای حفاظت، احیاء و بهره برداری اصولی و علمی از عرصه های منابع طبیعی و محیط زیست کشور است.»

این کارشناس ادامه داد:«از دیگر راهکارهای کاهش آلودگی هوا می توان به این موارد اشاره کرد. توجه جدی به بحث اعتبارات و امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ۸۵ درصدی طبیعی و محیط زیست با گستره، راه‌اندازی شبکه تلویزیونی و رادیویی برای بخش منابع طبیعی و محیط زیست جهت اطلاع‌رسانی و آگاهی‌سازی، جایگزین کردن مدیریت سبز به جای مدیریت سنتی و صرفا توسعه محور، استفاده از افراد متخصص و نخبه در امر مدیریت منابع طبیعی محیط زیست، افزایش مشارکت مردمی در فرآیندهای تصمیم سازی، تصمیم گیری، اجرا و نظارت و ارزیابی، نظارت دقیق و مستمر بر صنایع بزرگ نظیر نیروگاه‌ها خودروسازان واحدهای صنعتی بزرگ، ارتقاء کیفی و تولید خودروهایی با مصرف سوخت کم، از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، فرهنگ سازی در راستای جایگزین کردن حمل و نقل عمومی به جای استفاده از خودروهای شخصی، درختکاری و توسعه پوشش گیاهی به‌منظور افزایش فضای سبز با استفاده از گونه های بومی با نیاز آبی کم، جایگزین کردن مواد قابل بازیافت به جای پلاستیک و مواد غیرقابل بازیافت، استفاده از ظرفیت و توانمندی شرکت‌های دانش بنیان و فن آورانه در مدیریت مسائل مرتبط با منابع طبیعی و محیط زیست.»

این مقام مسئول با تاکید به توجه به محیط زیست تصریح کرد:«بخش منابع طبیعی و محیط زیست کشور به لحاظ دارا بودن توانمندی‌های قابل توجه در فراهم کردن کارکردهایی از جمله تامین آب توسط حوزه‌های آبخیزها، تولید اکسیژن، ترسیب کربن، جذب گرد و غبار، جلوگیری از فرسایش و حفظ خاک در مقابل باد و رواناب‌ها، تشکیل خاک از طریق تقویت فرآیندهای خاکسازی، تأثیر در چرخه غذایی نظیر تثبیت ازت و فسفر، کنترل آلودگی‌ها و مسمومیت زدایی، تأمین علوفه مورد نیاز احشام، حفظ منابع ژنتیکی انواع گیاهان و جانوران و ایجاد تنوع حیاتی، جنبه های تفرجی و بسیاری از کارکردهای دیگر نقش اساسی در استمرار حیات کشور عزیزمان بازی می‌کند، نه تنها حیات نسل حاضر و نه فقط حیات انسانی که به طور کلی تمامی اشکال و انواع حیات در هر زمان به وجود آن وابسته است، در یک جمله چنین باید بیان کرد که امنیت حیاتی یک جامعه وابسته به منابع طبیعی و محیط زیست آن است.»

وی در پایان همه اقشار جامعه را به تغییر رفتار خود در برابر محیط زیست فرا خواند و اظهار کرد:«متاسفانه این بخش با وجود دارا بودن این همه توانمندی هنوز نتوانسته است جایگاه واقعی خود را در کشور پیدا کند. امروزه با توجه به چالش‌های محیط زیستی از قبیل آلودگی هوا، فرونشست زمین، گردو غبار، سیلاب‌های ویرانگر، فرسایش، خشکسالی و ... بیش از هر چیز دیگری نیازمند تغییر رفتار خود در برخورد با مسائل محیط زیستی هستیم. از آنجایی که منابع طبیعی و محیط زیست از عناصر و عوامل مختلفی اعم از زنده و غیرزنده تشکیل شده است، از این رو اکثر مسائل و چالش های حوزه محیط زیست با پیچیدگی های خاصی روبرو است که بحران‌های متعددی را در پی داشته، از این رو حل مشکلات و مباحث مرتبط با منابع طبیعی و محیط زیست نیازمند یک عزم ملی(مسئولان و مردم) و یک نگاه سیستمی و جامع است. در غیر این صورت روز به روز بر بحران‌های محیط زیستی کشور که امروزه در بیشتر موارد از قبیل آلودگی، سیل، فرونشست و غیره به حد بالا رسیده‌ایم، افزوده خواهد شد.»
خبر‌نگار: کوثر‌ شهرباف