ضرورت اثرگذاری شیوه آموزشی مشارکتی در مدارس

مریم‌السادات طباطبایی یکی از فرهنگیان موفق کشور است که تاکنون حدود 15 کتاب با موضوعات مربوط به تعلیم و تربیت کودکان، همچنین آموزش و پرورش به رشته تحریر درآورده و 30 مقاله نیز از وی در کشورهایی از جمله هلند، روسیه، هندوستان، گرجستان و ترکیه به چاپ رسیده است، مقالاتی که حائز رتبه برتر نیز شده‌ است.

وی با توجه به مطالعات و پژوهش‌هایی که داشته است، ضمن اشاره به اینکه مدارس تیزهوشان به نوعی باعث تخریب شخصیت دانش‌آموزان می‌شوند، اظهار کرد: در دانش‌آموزانی که در این مدارس تحصیل می‌کنند، خودبرتربینی به شدت افزایش می‌یابد، زیرا این تصور در وجود آنها شکل می‌گیرد که از سایر همسالان خود بالاتر هستند.

معاون پرورشی متوسطه اول مدرسه آرین شهرستان پردیس ادامه داد: خانواده‌هایی که فرزندانشان در مدارس تیزهوشان درس می‌خوانند گمان می‌کنند، فرزندان آنها خیلی خاص هستند و این باعث می‌شود که بین آنها و سایر همسالانشان در جامعه فاصله‌ای کاذب ایجاد شود.

هوش انواع مختلفی دارد

طباطبایی با اشاره به مقالاتی که در این زمینه به رشته تحریر درآورده است، گفت: در یکی از این مقالات نقدی داشتم به مدرسه تیزهوشی در ایران، زیرا اعتقاد دارم، هوش انواع مختلفی دارد، ولی در چنین مدارسی تنها یک یا دو نوع از هوش سنجیده می‌شود. در صورتی که همه افراد به نوعی باهوش هستند، تنها نوع هوش آنها با یکدیگر متفاوت است. به عبارتی این دسته از مدارس توجهی به انواع هوش دانش‌آموزان خود ندارند.

نقد شیوه آموزشی مبتنی بر حفظیات

این مدرس دانشگاه فرهنگیان با نقد شیوه آموزشی مبتنی بر حفظیات بیان کرد: در بسیاری از کشورها از جمله اسکاندیناوی به هیچ عنوان مطالب را به شکل حفظی از دانش‌آموزان سئوال نمی‌کنند، بلکه در این کشورها آموزش به صورت مشارکتی است.

معاون پرورشی متوسطه اول مدرسه آرین شهرستان پردیس افزود: در تمام سال‌‌های تدریس تلاش کردم با دانش‌آموزانم رابطه نزدیکی برقرار کنم، به طور نمونه با شاگردانم به حیاط مدرسه می‌رفتیم تا بتوانیم راحت‌تر برخی مباحث آموزشی را بررسی کنیم، حتی بعضی از دروس را به کمک دانش‌آموزان در قالب نمایش تئاتر به آنها ارائه کردم.

هر فردی ضرورت دارد استعدادش را شناسایی و شکوفا کند

معاون پرورشی متوسطه اول مدرسه آرین شهرستان پردیس در خصوص زمانی که در پایه ششم تدریس داشت، گفت: در کلاس اصلا دانش‌آموزان با عنوان شاگرد ضعیف و قوی نداشتم. اعتقاد من بر این بود که اگر دانش‌آموزی در ریاضی ضعیف است حتما در یکی دیگر از کارهایش بسیار قوی عمل می‌کند، به همین خاطر همیشه سعی کردم استعدادهای دانش‌آموزان را شناسایی کنم.

طباطبایی عنوان کرد:«برای درس دادن وقت کم نمی‌آوردم. برای من مهم نیست همه دانش‌آموزان مثلا ریاضی را در سطح عالی یاد بگیرند به این دلیل که به نظر من هر فردی لازم است استعداد خودش را شناسایی و شکوفا کند و به دنبال آن برود.»

وی با تاکید بر اینکه معلمی خوب است که با توجه به تفاوت‌های دانش‌آموزان بتواند توانایی آنها را بیابد و آن را شکوفا کند، ادامه داد:«لازم نیست تا دانش‌آموزان را مانند محصولات کارخانه‌ای شبیه هم کنیم، معلمی که به خاطر درس دانش‌آموز خود را تنبیه می‌کند و یا با دادزدن کارش را راه می‌اندازد، به دانش‌آموزان تکلیف زیاد می‌دهد و آنها را سر کلاس درس تحقیر می‌کند، چنین معلمی نیاز به آموزش دارد.»

معاون پرورشی متوسطه اول مدرسه آرین شهرستان پردیس با اشاره به اینکه هم اکنون دانشجو دکتری فلسفه تعلیم و تربیت است، درباره دوره‌هایی که به غیر از تحصیلات دانشگاهی خود گذرانده است، گفت:«دوره سیر آثار شهید مطهری یکی از آموزش‌هایی بوده که کمک بسیاری به من در نگارش مقالات و کتاب‌ها کرد، همچنین سیر آثار مصباح یزدی، انسان 250 ساله و صلح امام حسن(ع) از مقام معظم رهبری از دیگر دوره‌هایی بود که گذراندم و به من در تالیف کتاب‌ها و مقالات کمک قابل توجهی کرد.»

طباطبایی با اشاره به اینکه این دوره‌های آموزشی بعدها در نقدی که به دیدگاه فیلسوفان غربی داشتم من را بسیار یاری کرد، افزود: «با توجه به نگاهی که این دسته از فیلسوفان به زن در رابطه با خانواده، همچنین در مورد کودک، یا در رابطه با انسان و در کل در رابطه با سیر جهان شناختی داشته و دارند با بهره‌گیری از این دوره‌ها موفق شدم نقدی جامع به آنها داشته باشم.»

وی در ادامه با اشاره به اینکه در مطالعاتم سیستم آموزشی مدرن را در کل دنیا بررسی کردم، اظهار کرد: سیستم آموزشی کشورهایی مانند نروژ، دانمارک، فنلاند و سوئد که به آن کشورهای اسکاندیناوی می‌گویند را نیز در این خصوص مورد مطالعه قرار دادم و از آنجایی که این کشورها بهترین سیستم آموزشی دنیا را دارند، سعی کردم در مدرسه از روش‌های نوین آنها بهره زیادی ببرم و موفق شدم مطالعات خود در خصوص کشورهای اسکاندیناوی را در یک کتاب به نام مسأله تعلیم و تربیت در مکتب فرانکفورد به رشته تحریر درآوردم.»

تاکید بر اثرگذاری شیوه آموزش مشارکتی در مدارس

این مدرس دانشگاه فرهنگیان با بیان این مطلب که شیوه آموزش مشارکتی می‌تواند بسیار اثرگذار بوده و موجب افزایش میزان یادگیری افراد شود، ادامه داد:«شیوه تدریسی که در آموزش به افراد مدنظر دارم به این صورت است که همواره کلاس درس را با نظرخواهی از دانش‌آموزان شروع کنم، در بین تدریس هم به شیوه فعال کلاس را اداره کرده، حتی اگر ارتباط حضوری میسر نباشد، این امر باعث نشود دانش آموزان من را ارائه دهنده صرف اطلاعات بدانند و نقش خود را بعد از حضوری زدن سکوت مطلق تصور کنند بلکه باز هم آموزش به شیوه مشارکتی ادامه پیدا کند.»

طباطبایی با اشاره به مباحث دیگری که در آموزش به آن توجه زیادی دارد، ادامه داد:«از دیگر مباحث و محورهایی که در آموزش به آن توجه ویژه دارم این است که شاگردانم هر ماه پیاده‌سازی یک آموزه تربیتی را به صورت عملی در خانه داشته باشند و نتیجه این آموزه را اطلاع دهند؛ این نحوه تدریس و آموزش هم خوشبختانه با استقبال قابل توجهی از سوی دانش‌آموزان مواجهه شده است.»

خبرنگار: سیمین رهبریان