فروغ ریاحی، روانشناس: فیلم‌های تجاری به کودکان آسیب می‌رسانند
تهران (پانا) - یک روانشناس و دانشیار روانشناسی دانشگاه جندی شاپور توصیه کرد هنگام فیلم کودک، روانشناسان رشد به عنوان مشاور فیلمساز در جریان تولید اثر حضور داشته باشند
فروغ ریاحی، دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه جندی شاپور اهواز در گفت‌وگو با خبرنگار پانا درباره نقش فیلم‌های کودک بر رفتارسازی بیان کرد: طبق تئوری‌های یادگیری، یادگیری‌ها منجر به تقویت حافظه و تغییر رفتار می‌شوند که تغییر رفتار نیز به مرور ایجاد عادت می‌کند و شناخت و احساس کودک از رفتارها و شخصیتش را شکل می‌دهد.
وی افزود: این یادگیری در قالب فیلم باید بیش از هر چیز بر جنبه آموزشی تاکید کند. شناخت، احساس و رفتار کودک تحت تأثیر این یادگیری می‌تواند جنبه‌های مثبت و منفی نیز داشته باشد. در واقع کودک با حضور در سینما یا مقابل تلویزیون چیزهایی را یاد می‌گیرد که این یادگیری بر اساس سن، شخصیت او و قابلیت‌های وجودی‌اش صورت می‌گیرد. برای مثال همه کودکان پنج ساله شبیه هم نیستند. در واقع ما با یک خصوصیات فردی متولد می‌شویم و بر اساس این خصوصیات، اشتراکات و تفاوت‌هایی داریم اما انتظار این است که حداقل‌ها را یاد گرفته باشیم.
این روانشناس درباره تأثیر سینما و فیلم بر کاهش آسیب‌های اجتماعی و بزهکاری توضیح داد: برای اینکه به میزان تأثیر این ابزار در خصوص کاهش آسیب‌ها برسیم، باید برآوردی از میزان استفاده از این هنرها داشته باشیم اما برای کاهش آسیب و بزه تنها نباید به سینما توجه کنیم، بلکه مجموعه‌ای از ابزارهای مختلف و یادگیری از طریق آنها باعث کاهش آسیب و بزه در کودکان و نوجوانان می‌شود و فرصت شکوفایی آنها را فراهم می‌کند.
وی ادامه داد: اگر در قالب فیلم و سینما می‌خواهیم مفهومی را آموزش بدهیم، باید متناسب با سن مخاطب هدف، این پیام را ارائه کنیم و متناسب با سن او، یادگیری را از او انتظار داشته باشیم. زیرا اگر این پیام با دنیای واقعی او فاصله داشته باشد، در اجرا دچار ضعف می‌شویم. بنابراین کودک مهارت‌های یادگیری و اطلاعاتی را از رسانه و فیلم کسب می‌کند. در واقع رسانه ابزاری است که می‌تواند اجرای نقشی را به تصویر بکشد و کودک در زندگی واقعی‌اش، آن نقش را ایفا کند.
ریاحی همچنین خاطر نشان کرد: کاهش بزهکاری بر اساس چند فاکتور صورت می‌گیرد. این کاهش زمانی اتفاق می افتد که رفتارهای درست در سینما و تلویزیون برای کودکان و نوجوانان بازنمایی شود اما اگر خود آسیب‌ها و بزه را به طور مستقیم به آنها نشان دهیم، یادگیری جدی‌تر اتفاق می افتد. از این رو توصیه می‌شود در صورت ساخت یک فیلم کودک، روانشناسان رشد به عنوان مشاور فیلمساز در جریان تولید یک اثر حضور داشته باشند.
وی در پاسخ به این که بهتر است در سینمای کودک کدامیک از رویکردهای «درباره کودک» و «برای کودک» را مورد توجه قرار داد، بیان کرد: فیلم «برای کودک» معمولاً در سطح بالایی ساخته می‌شود بنابراین مهم است که کارشناسان خبره‌ای که در این زمینه و با مراحل رشد کودک آشنایی دارند، درگیر آن باشند و هدف پیام آن به وضوح مشخص باشد اما فیلمی که درباره کودک است، پیام اجتماعی مهم‌تری دارد و برای بزرگسالان هم قابل استفاده است اما در ساخت این نوع فیلم‌ها باید بسیار دقیق عمل کرد. زیرا ممکن است نتیجه آن تنها برای عده‌ای محدود قابل استفاده قرار بگیرد. برای مثال فیلم «نفس» از دید افرادی که خود درگیر جنگ بوده‌اند و دچار نگرانی بعد از آسیب، به سبب وقایع آن دوران هستند. بنابراین ممکن است آنها پیام اجتماعی فیلم را که برای کودک در اثر جاگذاری شده است، دریافت نکنند.
دانشیار دانشگاه جندی شاپور در پایان گفت: گاهی فیلم‌ها با هدف سرگرمی و تجاری ساخته می‌شوند. این فیلم‌ها به طور بالقوه به کودکان آسیب می‌رسانند و سبب ایجاد اضطراب در کودک می‌شوند. اگرچه گاهی یک کارگردان برای فروش بیشتر اثر خود به جنبه بازاری و جذابیت هر چه بیشتر فیلم توجه می‌کند، اما توانایی او باید در این باشد که با رویکردی مثبت، این فرآیند لذت بخش و خوشایند را به تصویر بکشد.
وی افزود: از سوی دیگر برای جلوگیری از میزان آسیب زایی این گونه فیلم‌ها باید فضای نقد میان اعضای خانواده افزایش پیدا کند و این امر نه تنها موجب تقویت ذهن کودکان می‌شود، بلکه باعث الگوبرداری درست از شخصیت‌ها و موقعیت فیلم‌ها نیز می‌شود.
ارسال دیدگاه