گزارش پانا از دلایل افول سینمای کودک و نوجوان ایران؛
مقصر افول سینمای کودک کیست؛ فیلمسازان یا سیاست‌گذاران؟
تهران (پانا) - نزدیک به ۳ ماه تا برگزاری جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان باقی‌مانده است و به‌روزهای پر خبر فیلمسازان سینمای کودک و نوجوان نزدیک می‌شویم، پروسه تولید آثار کودک و نوجوان همیشه در روزهای آغازین تابستان کلید می‌خورد و فیلمسازان سعی می‌کنند تا پایان شهریور آثار خود را آماده حضور در جشنواره کنند.
در سال‌های گذشته سینمای کودک و نوجوان نتوانسته مانند سال‌های دور خود در رویدادهای مختلف جهانی نقش‌آفرینی کند و در اکران نیز روزهای نه چندانی خوشی را سپری کردیم. شاید بسیاری از مخاطبان سینمای کودک و نوجوان بر این عقیده باشند که سینمای کودک و نوجوان که انیمیشن‌های سینمایی چون «پسر دلفینی»، «بچه زرنگ»، «لوپتو» و .... توانسته‌اند اکران موفقی در سینماها داشته باشند اما جایگاه سینمای زنده کودک و نوجوان در بین فیلم‌های پرفروش و حتی متوسط سینمای ایران چه بوده است؟
دراین‌بین برخی منتقدان معتقدند فیلمسازان سینمای کودک و نوجوان باید تغییر رویکرد دهند و با شناخت از سینمای کودک و نوجوان جهان موضوعات جدیدی را در ساخت فیلم‌های کودک و نوجوان پیگیری کنند. برخی دیگر نیز می‌گویند که این ژانر سینمایی به یک خون تازه احتیاج دارد و باید جوانان تازه‌نفس برای حضور در این‌گونه سینمایی به میدان بیایند.
سیدجواد هاشمی یکی از کارگردانان شناخته‌شده سینمای کودک و نوجوان درباره علل افت سینمای کودک و نوجوان ایران می‌گوید: «متأسفانه به سینمای کودک و نوجوان ایران اهمیت زیادی داده نمی‌شود، شاید یکی از علت‌ها بی‌توجهی و عدم ارتباط‌گیری مؤثر با کودکان و نوجوانان باشد. افرادی در حوزه کودک و نوجوان فعال و مسئول هستند سررشته‌ای در این حوزه ندارند و به‌هرحال فیلم‌ها و محتواهایی که برای کودکان و نوجوانان ساخته می‌شود، نیازمند توجه و به‌کارگیری افراد متخصص و مرتبط با همین زمینه است و همین مسائل وقتی در کنار یکدیگر قرار بگیرند، سبب مرگ سینمای کودک می‌شوند.»
وی ادامه میدهد: «به‌عنوان سازنده فیلم کودکان و نوجوان از مدیران و مسئولان توقع دارم اهمیت بیشتری به این حوزه دهند و علم خود را پیرامون موضوع کودکان و نوجوانان افزایش دهند.»
هاشمی که اکثر فیلم‌هایی که در سال‌های اخیر ساخته‌شده است در گونه سینمای کودک و نوجوان بوده است، تصریح می‌کند: «آن‌چنان‌که باید و شاید انگیزه خاصی در فیلمسازان و مسئولان سینمای کودک و نوجوان نمی‌بینیم. دقیقاً همین بی‌انگیزگی سبب می‌شود تا کارهای تولیدی کیفیت مطلوبی نداشته باشند. مسئولان حوزه کودک و نوجوان باید از همین تولیدات بی‌کیفیت جلوگیری کنند، اجازه ندهند فیلم‌های ارزان، درجه سوم و بی‌محتوا برای کودکان و نوجوانان ساخته شود. به نظرم اگر قرار است فیلم‌های ممتاز و درجه‌یک ساخته شود باید در ژانرهای مرتبط با کودکان و نوجوان باشد، چراکه آینده کشور دست همین کودکان و نوجوانان است.»
وی بیان می‌کند: «فیلم‌های تولیدی کودک باید توان رقابت با آثار مشابه خارجی را داشته باشند. باید فیلم‌هایی که در حوزه کودک ساخته می‌شود بافرهنگ کشور ما سازگار باشد. بچه‌های ما اکنون پیگیر فیلم‌های خارجی هستند و بهتر با فیلم‌ها و شخصیت‌های خارجی خودشان را تطبیق می‌دهند که واقعاً اتفاق خوبی نیست، چراکه بیشتر این فیلم‌ها بر تخریب افکار و اذهان بچه‌ها شکل‌گرفته‌اند.»
این کارگردان اضافه می‌کند: «فیلم‌های تولیدی حوزه کودک و نوجوان باید آن‌قدر قوی و با محتوا باشد که بتواند با فیلم‌های خارجی رقابت کند. اینکه کودک و نوجوان ما بارها فیلم «آهوی پیشونی سفید» را می‌بینند دردناک است. من قطعاً به‌عنوان سازنده این فیلم خوشحال می‌شوم که کار من دیده شد، اما به‌عنوان یک کارگردان کودک و نوجوان از اینکه فیلم‌های فاخر و مطلوب برای این قشر از مخاطبان کم است ناراحت می‌شوم. به نظرم باید آن‌قدر خوراک و محتوای خوب و مطلوب برای کودکان و نوجوانان زیاد باشد که آن‌ها وقت نکنند یک فیلم را دو بار ببیند و یا به فیلم‌های خارجی رجوع کنند.»
وحید نیک‌خواه آزاد یکی دیگر از کارگردانان شناخته‌شده سینمای کودک و نوجوان نیز درباره اوضاع فعلی سینمای کودک و نوجوان می‌گوید: «سینمای کودک و نوجوان برای من از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. من و چند تن از دوستان دیگرم عمر خود را در این راه سپری کرده‌ایم و خیلی دلم می‌سوزد وقتی‌که می‌بینم سینمای کودک و نوجوان به اینجا رسیده و تا این اندازه دچار رکود شده است.»
احمد احمدی تهیه‌کننده فیلم سینمایی بابا سیبیلو نیز درباره مشکل عمده سینمای کودک می‌گوید: «رونق دوباره سینما نیازمند حمایت سایر سازمان‌ها و ارگان‌هاست. برای مثال شهرداری و تلویزیون باید بیشتر کمک کنند و باید مثل گذشته ارتباط متقابلی بین این مجموعه‌ها صورت بگیرد تا در نتیجه شاهد استقبال بیشتر تماشاگران از فیلم‌های روی پرده باشیم. درواقع مشکل عمده ما در سینما، عدم تبلیغات و اطلاع‌رسانی برای عموم مردم است. اینکه چه فیلمی در حال اکران است و چه برنامه‌ای برای آینده اکران وجود دارد، اطلاعاتی است که باید پیوسته به اطلاع مردم در سطحی گسترده برسد. به‌ویژه اینکه سینمای ایران فضای سالمی دارد و بهترین بستر برای ایجاد سرگرمی و تفریح مردم را فراهم می‌کند.»
احمدی با اشاره به رابطه جشنواره فیلم کودک و نوجوان با حیات این‌گونه سینمایی عنوان کرد: «به نظرم ادامه حیات فیلم‌های کودک و نوجوان در گروی جشنواره فیلم کودک و نوجوان نیست، اگر ما بتوانیم بستر درست عرضه آثار کودک و نوجوان را به‌واسطه تبلیغات گسترده فراهم کنیم این سینما قطعاً وابسته به جشنواره نخواهد بود و از سویی اکران موفق فیلم‌های کودک و نوجوان را شاهد خواهیم بود.»
وی افزود: «راهکار پیشنهادی من برای رونق این آثار بهره‌مندی از یک یا دو بازیگر مطرح و برخورداری از قصه‌های خوب و حمایت تبلیغاتی سازمان و ارگان‌ها از فیلم‌های کودک و نوجوان است.»
حسین ریگی کارگردان سینمای ایران نیز درباره عواملی که سبب جذب مخاطب برای سینماها می‌شود، به پانا می‌گوید: «دو مقوله در مورد سینما قابل‌ذکر است؛ اول اینکه فروش سینما دستوری نیست، یعنی مدیران برای اکران برنامه‌ریزی می‌کنند که مشخص نیست این اکران موفق می‌شود یا خیر. قطعاً فیلم‌هایی که از بطن جامعه ساخته می‌شود و مردم ارتباط خوبی با آن‌ها داشته باشند و مخاطب حرف خودش را در سینما بشنود، جواب بهتری می‌گیرند و مخاطب بیشتری را جذب می‌کنند.»
وی ادامه میدهد: «ما اگر بتوانیم به‌عنوان مدیر و سینماگر، چنین فضایی ایجاد کنیم، می‌توانیم بگوییم آشتی بین مردم و سینما اتفاق می‌افتد اما اگر حرفی بزنیم که راه خودمان را برویم و جامعه نیز مسیر خودش را برود و دغدغه نداشته باشیم، مردم استقبال نخواهند کرد. بنابراین باید فضایی را ایجاد کرد که فیلم‌هایمان از بطن جامعه باشد.»
نادره ترکمانی یکی دیگر از فیلمسازان شناخته‌شده سینمای کودک و نوجوان می‌گوید: «باید سیاست‌گذاری جدی در حمایت از تولیدات سینمای کودک و نوجوان صورت بگیرد. در سینمای کودک همیشه از ترس عدم بازگشت سرمایه باعث شده تا سرمایه‌گذاران مجاب به تولید نشوند، البته بسیاری از تهیه‌کنندگان نیز هستند که با سرمایه شخصی خود از ساخت فیلم کودک حمایت کرده‌اند و پیش‌ازاین آثار سید جواد هاشمی با این ویژگی فروش خیلی خوبی داشته یا اخیراً فیلم «بازیوو» شرایط خوبی را در اکران تجربه کرد. همچنین «پسر دلفینی» نیز خوب فروخته است و یک پخش‌کننده حرفه‌ای هم دارد. این موارد مصداق‌هایی است که نشان میدهد اگر فیلم کودک توزیع درستی داشته باشد مخاطبان نیز با آن ارتباط برقرار می‌کنند و فیلم پرفروش می‌شود و اما وقتی تبلیغاتی صورت نمی‌گیرد به‌تبع این آثار آن‌طور که باید نمی‌فروشند.»
این کارگردان عنوان کرد: «به نظرم باید یکسری موازنه‌ها درباره سینمای کودک در نظر گرفته شود و مناسبات آن حرفه‌ای‌تر، حساب‌شده‌تر و برنامه‌ریزی‌شده‌تر باشد و همه این ملاحظات از مرحله تولید تا اکران سینمای کودک جاری باشد. سینمای کودک، امروز به دلیل وضعیتی که دارد نیازمند حمایت جدی دولت و متولیان سینمایی کودک ازجمله بنیاد سینمایی فارابی است و این مجموعه‌ها باید محکم پشت تولید آثار سینمای کودک بایستند.»
وی خاطرنشان کرد: «سیاست‌گذاری درست در بحث اکران، پشتیبانی تبلیغاتی، اختصاص بیلبوردهای ارزان توسط شهرداری به فیلم‌های کودک و نوجوان و حمایت صداوسیما ازجمله این ضرورت‌هاست اما اگر سینمای کودک و نوجوان با وضعیت فعلی جلو برود در سرازیری و سقوط قرار می‌گیرد و خطرناک است.»
با نگاهی به سخنان کارگردانان و سازندگان فیلم‌های کودک و نوجوان درمی‌یابیم اکثر آن‌ها بر لزوم حمایت از ساخت آثار سینمای کودک و نوجوان سخن می‌گویند اما درباره لزوم نگاه جدید به سینمای کودک صحبت نمی‌کنند و این موضوع که احتیاج است خط فکری بسیاری از فیلمسازان سینمای کودک و نوجوان تغییر کند و آشنایی بیشتری با سینمای روز دنیا داشته باشند زیرا کودکان و نوجوانان امروز با آشنایی به فن‌آوری‌ها با تکنولوژی روز دنیا آشنا هستند و به‌راحتی از یک فیلم استقبال نمی‌کنند.
ارسال دیدگاه