در گفت‌وگوی پانا با بازیگر نمایش «پائین گذر سقاخانه» مطرح شد:
کهبد تاراج: مخاطب تئاتر پس از دیدن یک نمایش موفق راه برگشتن به خانه را گم می‌کند
تهران (پانا) - بازیگر نمایش «پائین گذر سقاخانه»، با بیان این نکته که جریان یک نمایش موفق این است که باید در ذهن مردم بماند، گفت می‌توان گفت یک نمایش زمانی موفق عمل کرده است که تماشاگر، هنگامی که از درب سالن اجرای آن خارج می‌شود و می‌خواهد به خانه بازگردد، می‌بایست راه خانه را گم کند.
کهبد تاراج، بازیگر نمایش «پائین گذر سقاخانه» با اشاره به این که در روند تولید آثار نمایشی در سال ۱۴۰۱ نیز به خوبی مشخص است که کدام نمایش‌ها در کشور توانسته‌اند جریان‌ساز باشند و به همین دلیل فروش بالایی داشته باشند، اظهار داشت: «جریان یک نمایش موفق این است که می‌بایست در ذهن مردم بماند و می‌توان گفت یک نمایش زمانی موفق عمل کرده است که تماشاگر، هنگامی که از درب سالن اجرای آن خارج می‌شود و می‌خواهد به خانه بازگردد، می‌بایست راه خانه را گم کند و همین امر موجب می‌شود که مخاطب تئاتر به دنبال شناخت آثار جدید برود، ده‌ها کتاب بخواند و تلاش کند تا با نویسندگی جدید و آثار تازه آشنا شود.»
با اشاره به این که جشنواره‌های بزرگی در تئاتر کشور، از زمان‌های گذشته برای ارتقای سطح تئاتر در کشور برگزار شده است که می‌توان از مهم‌ترین آن‌ها به جشنوارۀ هنرهای ملی اشاره کرد، گفت: «تأثیر این دست از فعالیت‌های هنری در طول تاریخ دیده خواهد شد و ما نمی‌توانیم بگوییم که ما تأثیرگذار هستیم، چرا که نمایش خودش راه خودش را پیدا می‌کند و مانند یک آب روان است که در یک مدار قرار می‌گیرد و جلو می‌رود.»
نمایش موفق در ذهن مخاطب می‌ماند
وی که به بهانۀ حضور در نمایش «پائین‌گذر سقاخانه» در ادامه، با اشاره به این امر که این نکته در کنار یک نمایش بسیار حائز اهمیت است که یک نمایش موفق باشد، افزود: «از ویژگی‌های نمایش موفق می‌توان به این نکته اشاره کرد که نمایش موفق، در ذهن مخاطب می‌ماند و مثلاً من نمایشی در سال ۱۳۹۰ تولید کرده‌ام که ممکن است بسیاری از افراد، مرا با این نمایش بشناسند و یا کار دیگری را در سال ۱۳۹۷ تولید کرده‌ام که از من خواسته می‌شود که مجدداً آن را بازتولید کنم.»
بازیگر نمایش «پائین‌گذر سقاخانه»، با تأکید بر این مفهوم که ویژگی‌های یاد شده را نمی‌توان از ویژگی‌های نمایش موفق برشمرده و از نظر او، نمایشی موفق است که بعدها در بارۀ آن صحبت شود، ادامه داد: «نمایشی را می‌توان موفق نامید که پس از یک دهه بتوان درمورد آن صحبت کرد و اگر بخواهیم به این نقطه برسیم، اهالی تئاتر امروز باید دست در دست یکدیگر بدهند که یک اثر نمایشی، با کیفیت اجرا شود و باید بپذیریم که اگر اجرایی که کیفیت نداشته باشد، یک سال هم روی صحنه باشد، تغییری در روند هنر تئاتر ایجاد نمی‌کند.»
ضلع مهم تئاتر تماشاگر است
تاراج، در همین راستا با اشاره به این که تولید تئاتر موفق تنها در دستان هنرمند نیست و دولت در جایگاه خویش و مردم در جایگاه تماشاگر، قطعات مختلف این پازل را تشکیل می‌دهند، اضافه کرد: «ضلع مهم تئاتر تماشاگر است و اگر همه چیز آماده باشد و تماشاگر در سالن‌های تئاتر حضور پیدا نکند، فعالیت تئاتر به چه دردی خواهد خورد؟»
این بازیگر تئاتر، تماشاگران، مرکز هنرهای نمایشی وزارت ارشاد و تولیدکنندگان تئاتر را اضلاع مثلت تئاتر برشمرده و با تأکید بر این مفهوم که تولیدکنندگان آثار نمایشی، می‌بایست متون درستی را انتخاب کنند، اظهار داشت: «ما می‌توانستیم متن دیگری را اجرا کنیم و بعد از دهۀ نخست ماه محرم و پایان مراسم عزاداری، مجوز برای اجرا صادر می‌شد، اما باید از خودمان بپرسیم که چرا در این حال و هوا پا می‌گذاریم؟»
بازیگر نمایش «پائین‌گذر سقاخانه»، با اشاره به این نکته که اکر این اثر نمایشی، بتواند ۵ نفر را برگرداند و به این حال و هوا، یعنی حال و هوای حضرت امام حسین (ع) بیاورد، گروه تولید نمایش رسالت خویش را انجام داده است و چیزی غیر از این وجود ندارد، تصریح کرد: «هر کسی انتخاب می‌کند که چگونه زندگی کند و چگونه کار کند و هر کسی، جریان خودش را، چه کوچک و چه بزرگ باید بسازد و این نکته بسیار مهم است که فرد، چه جریانی را بسازد.»
وی در ادامه، تأثیرگذاری هر فرد را وابسته به رفتارش در حد توانش برشمرده و با اشاره به این که در روزهای محرم، فردی را در یک خیابان با یک کلمن کوچک دیده است که روی آن نوشته شده بوده است «السلام علیک یا اباعبدالله الحسین» و به موتورهای رهگذر در مسیر بازار آب می‌داده است، خاطر نشان کرد: «این تصویر را در نظر بگیرید و ببینید چقدر زیباست، اما ببینید چقدر تصاویر و بنرهای بزرگ در ایام ماه محرم در این شهر منتشر و نصب می‌شود اما باید پرسید که آیا تأثیرگذار هستند؟»
از بنرهای تبلیغاتی عبور می‌کنیم/تصویر آب دادن یک بازاری در ایام محرم را در ذهن دارم
تاراج با اشاره به این که امروز مثلاً در خیابان‌های شهر تهران بنرهای بزرگی دیده می‌شود که روی آن‌ها نوشته شده است «نجات اهل عالم با حسین (ع) است» و از آن رد شده و عبور کرده است، یادآور شد: «این بنرها در سرتاسر شهر دیده می‌شود و اصلاً روی من، به عنوان یک مخاطب تأثیر نمی‌گذارد، اما تصویر آب دادن آن فرد به موتوری‌ها در محلۀ بازار روی من تأثیر گذاشت و اگر بخواهیم این موضوع را به تئاتر تعمیم و بسط بدهیم، باید بگوییم که تکلیف نسل ما در این زمینه تقریباً روشن بود و می‌دانستیم باید چه کار کنیم، می‌دانستیم که کار کردن در حوزۀ تئاتر به صورت پله‌ای است و باید اول دستیار دو باشیم، بعد دستیار یک باشیم و بعد از این که در پشت صحنه چرخیدیم و یاد گرفتیم، وارد حوزۀ فعالیت در تئاتر شویم.»
نمایش در تئاتر خصوصی شکل نمی‌گیرد
وی با ابراز تأسف از این امر که امروز یک فرد می‌تواند با پرداخت ۵۰ میلیون تومان در حوزۀ تئاتر خصوصی خود را کارگردان بنامد، تأکید کرد: «اگر بپذیریم که این فرد سواد آکادمیک و تجربۀ مؤثر در حوزۀ تئاتر را نیز داراست، باید بپذیریم که تئاتر ما در تئاتر خصوصی هرگز شکل نمی‌گیرد و این دست از افراد، باید بدانند که تئاتر تنها روی صحنه نیست، تئاتر پشت صحنه است، تئاتر اتاق گریم است و تئاتر تمرکز است.»
این بازیگر تئاتر، با بیان این نکته که زمانی که یک بازیگر در یک اثر نمایشی حضور پیدا می‌کنند که سالن سه اجرای همزمان را پذیرفته است و تمرکزی در پشت صحنۀ این اثر نمایشی وجود ندارد و بازیگر به این شکل بر روی صحنه حضور پیدا می‌کند، باید از او پرسید که چه چیزی را قرار است به مخاطب ارائه دهد، گفت: «در این دست از اجراها دقیقاً می‌توان گفت که هیچ گونه تئاتری شکل نمی‌گیرد، اما مثلاً در سالنی مانند «سنگلج» شش اتاق وجود دارد، که هر یک از بازیگر ان می‌توانند در اتاق خودشان حضور داشته باشند، پشت صحنۀ آرامی داریم و اتاق گریم داریم و همه چیز سر جای خود قرار گرفته است و این امر، به این دلیل است که این سالن، در سال ۱۳۴۴ و کاملاً اصولی ساخته شده است.»
بسیاری از اماکن با تغییر کاربری به سالن تئاتر مبدل می‌شوند
تاراج ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز، هر کسی یک آپارتمان کوچک را به سالن نمایش مبدل می‌سازد و یا یک بیمارستان با عنوان تغییر کاربری به سالن تئاتر مبدل می‌شود، افزود: «امروز برخی از مهد کودک‌ها با تغییر کاربری، به سالن تئاتر مبدل می‌شود و چهار طبقه کافه بالای آن احداث می‌شود و خانۀ هنر نام می‌گیرد، اما باید پذیرفت که این دست از اماکن هویت هنری ندارند.»
وی با تأکید بر این امر که تا به امروز هرگز در تئاتر خصوصی فعالیت نکرده است، ادامه داد: «من تا به امروز در جایگاه کارگردان و بازیگر در فضای تئاتر خصوصی حضور نداشته‌ام و شاید تنها یک سری از متون نوشته‌شده توسط من در حوزۀ تئاتر خصوصی به اجرا درآمده است، چون اعتقاد من بر این است که در این فضا تئاتر شکل نمی‌گیرد و اگر کسی بخواهد که در فضای تئاتر اسمش بچرخد و اعتباری کسب کند، باید پله‌پله در تئاتر بالا بیاید.»
این بازیگر تئاتر در پایان اظهار امیدواری کرد: «چراغ تئاتر تا به امروز روشن بوده است و امید آن داریم از این پس نیز مرکز هنرهای نمایشی و شخص رئیس این مرکز، تمهیداتی را بیاندیشند که هنرمندان اذیت نشوند.»
ارسال دیدگاه