چرا دانشگاه «شریف» از دانشگاه‌های دیگر متمایز است
تهران (پانا) - در اوایل دهه ۴۰ شمسی، در تهران و اصفهان دانشگاهی ساخته شد که اساس آن «مسئله محور بودن» و کمک به تربیت نیروهای متخصص برای صنایع بود. دانشگاه‌های "صنعتی شریف" و "صنعتی اصفهان" یا همان دانشگاه‌های "صنعتی آریامهر تهران و اصفهان" بر اساس ساختار دانشگاه "ام آی تی" در آمریکا الگوبرداری و ساخته شدند تا به محلی برای تربیت نخبگان کشور تبدیل شوند.
به گزارش ایسنا، ما در کشورمان دانشگاه‌های صنعتی و مهندسی زیادی داریم که با توجه به آمارهای جهانی و خروجی‌هایی که داشته‌اند، از نظر علمی و کیفی با بسیاری از دانشگاه‌های برتر دنیا رقابت می‌کنند. دانشگاه بزرگ "صنعتی شریف" (صنعتی آریامهر سابق) از آن گنجینه‌های گرانقدری است که تحصیل در آن رویای بسیاری از دانش‌آموزان کشور است. دانشگاهی که اساس ساخت آن بر اساس "موسسه فناوری ماساچوست" یا همان دانشگاه "ام آی تی" است.
چند سال بعد، دانشگاه "صنعتی آریامهر اصفهان" (دانشگاه "صنعتی اصفهان" فعلی)، به عنوان واحد دانشگاهی شماره دو دانشگاه "صنعتی آریامهر تهران" (دانشگاه "صنعتی شریف") تأسیس گردید؛ ولی پس از مدت کوتاهی، از دانشگاه "صنعتی شریف"، جدا و به صورت مستقل به فعالیت‌های خود ادامه داد.
در آن زمان، یکی از اهداف تاسیس این دانشگاه‌های صنعتی این بود که این دانشگاه، یکی از موسسات پیشرو جهان از طریق تحقیق در زمینه‌های علمی و فنی شود و به مرکزی برای تربیت متخصصانی با آگاهی وسیع علمی و کاردانی و خُبرگی فنی مورد نیاز صنایع سنگین ایران تبدیل شود.
مسئولین وقت در نظر داشتند یک "ام آی تی" ایرانی بسازند، چراکه در آن زمان تاسیس دانشگاه "شریف" بر اساس نیاز ایران به "آموزش از نوع حل مسئله" انجام شد.
مرحوم دکتر "محمدعلی مجتهدی گیلانی" که ماموریت تاسیس این دانشگاه را به عهده گرفته بود، با دعوت از بهترین اساتید ایرانی شاغل در دانشگاه‌های معتبر دنیا و داخل کشور، در مهر ماه سال ۱۳۴۵ رسما "صنعتی آریامهر" (صنعتی شریف فعلی) را تاسیس کرد.
دکتر "رضا نیازمند" عضو اولین هیات امنای دانشگاه "صنعتی شریف" در همین رابطه گفت: دکتر "مجتهدی" در ابتدای تاسیس "شریف" به دنبال ساختمان آن بود. پس از آن دکتر "مجتهدی" به فکر اساتید دانشگاه بود.
مرحوم مهندس "اکبر ترکان" مشاور ارشد اسبق ریاست جمهوری و دانش آموخته دانشگاه "صنعتی شریف" نیز در رابطه با دکتر مجتهدی اینگونه گفته بود: مرحوم دکتر "مجتهدی" در پایه‌گذاری "شریف"، خودشان برخی از اساتید را از آمریکا و دیگر کشورهای دنیا انتخاب و دعوت کرد و به ایران آورد.
در وصف ویژگی‌های رفتاری مرحوم دکتر "مجتهدی" از زبان همکاران نزدیک وی نیز نقل شده: دکتر "مجتهدی" به علت پافشاری روی اصول؛ همه به وی اعتماد می‌کردند و وقتی دکتر "مجتهدی" از کسی کمک می‌خواست، با دست پُر بازمی‌گشت. چراکه همه به او اعتماد داشتند.
دکتر "سیدجمال‌الدین گلستانی" عضو هیات علمی دانشگاه "صنعتی شریف" و عضو ممتاز انجمن بین‌المللی مهندسین برق و الکترونیک نیز در رابطه با تاسیس دانشگاه "صنعتی شریف" گفته است: دانشگاه "صنعتی شریف" یک نقطه تحول مهم و اساسی در فضای آموزش عالی کشور بود.
همچنین، در جای دیگر و بازهم در وصف ویژگی‌های مرحوم دکتر "مجتهدی" موئسس دانشگاه "صنعتی شریف" نقل شده: آموزش بسیار دقیق و منظم دکتر "مجتهدی" نشان دهنده این بود که او فرد استثنایی در ساخت و ساز نیروی مهندسی در ممکلت است.
تاریخچه دانشگاه "صنعتی شریف"
دانشگاه "صنعتی شریف" با هدف تربیت افراد متخصص متناسب با نیازهای آینده جامعه صنعتی ایران و با کیفیتی هم سطح دانشگاه‌های معتبر دنیا توسط مرحوم دکتر "محمدعلی مجتهدی گیلانی" تأسیس شد و نام آن قبل از انقلاب اسلامی دانشگاه "صنعتی آریامهر" بود.
دکتر "مجتهدی" در آن زمان گفته بود: می‌خواهم اثبات کنم در مملکت ما جوانان با استعدادمان در دانشگاه‌های خوب « آدم حسابی» خواهند شد و این جوانان فاضل و دارای اعتماد بنفس، آنقدر قوی هستند که می‌توانند احتیاجات مملکت را مرتفع می‌کنند.
تربیت نیروی انسانی متخصص مورد نیاز صنایع کشور مخصوصاً صنایع سنگین و انجام پژوهش علمی وتکنولوژی در شمار دانشگاه‌های معتبر جهان به شرحی که در سالنامه‌های این دانشگاه چاپ شده است هدف از فرمان تاسیس بود.
"مجتهدی" دانشگاه را غیر دولتی اعلام کرد و هزینه‌های تاسیس آن از محل کمک‌های افراد و سازمان‌های دولتی تامین گردید. هزینه‌های اداره این دانشگاه نیز بعدها از همان محل خصوصاً شرکت ملی نفت و شهریه دریافتی از دانشجویان تامین می‌شد. در نشریه اولین سالگرد تأسیس دانشگاه مقدار کمک‌های اهدایی به دانشگاه با ذکر اسامی و اشخاص اهداء کننده از یک میلیون ریال نوشته شده بود.
در محل کنونی دانشگاه "شریف" فقط یک ساختمان جنوبی آن (اهدایی وزارت آموزش و پرورش) وجود داشت.
وسایل کارگاه وآزمایشگاه‌ها را نیز "شرکت نفت" خریداری نمود.
اساتید نیز تمام وقت و با حقوق بیش از دو برابر دیگر دانشگاه از بهترین فارغ‌التحصیلان خارج و اساتید داخل مشغول بکار شدند.
استفاده از نیرو و فکر جوان و تلفیق آن با تجربه علمی و عملی اشخاص کار کشته نه تنها باعث پایه‌گذاری یک چنین دانشگاه معتبری گردید، بلکه موجب پیدایش یک انقلاب آموزشی در سطح کشور گردید و سیستم‌های آموزشی و اداری سنتی را تا حدود زیادی تغییر داد.
دانشگاه "صنعتی شریف" از مهرماه سال ۱۳۴۵ با در اختیار داشتن ۵۴ نفر عضو هیأت علمی (۸ نفر دکتری، ۳۸ نفر فوق لیسانس، ۳ نفر لیسانس و ۵ نفر تکنسین)فعالیت آموزشی خود را با پذیرش ۴۰۷ نفر دانشجوی پذیرفته شده در آزمون ورودی دانشگاه (با حضور ۵۳۲۱ نفر متقاضی) آغاز کرد.
دکتر "مجتهدی" در یکی از سخنرانی‌های خود گفته بود: خارجی‌ها به مملکت ما کمک نمی‌کنند. بلکه، این جوانان فاضل، وطن پرست و با ایمان هستند که علاقه‌مند به ممکلت هستند و به کشور کمک می‌کنند.
دانشکده‌های مهندسی برق، مهندسی شیمی، مهندسی متالورژی و مهندسی مکانیک در بدو تأسیس دانشگاه اقدام به پذیرش دانشجو نمودند. (در ابتدا فعالیت آموزشی دانشگاه با ۵ گروه آموزشی به شرح زیر شروع گردید:
۱- گروه آموزشی ریاضی با ۸ نفر (۲ نفر با درجه دکترا و ۵ نفر فوق‌لیسانس ۱ نفر لیسانس)
۲- گروه آموزشی فیزیک با ۲۲ نفر (۶ نفر با درجه دکترا و ۱۶ نفر با فوق لیسانس)
۳- گروه آموزشی شیمی با ۱۱ نفر (۲ نفر درجه دکترا و ۹ نفر فوق‌لیسانس)
۴- گروه آموزشی فنی با ۶ نفر (همگی فوق لیسانس ۴ نفر رسمی، ۲ نفر قراردادی)
۵- گروه آموزشی کارگاه‌ها ۹ نفر (۸ نفر فوق‌لیسانس، ۱ نفر لیسانس)
در دومین سال فعالیت آموزشی دانشگاه تعداد دانشکده‌های آن افزایش یافته و دانشکده های فیزیک و ریاضی (مهندسی علوم) و دانشکده مدیریت صنعتی و اقتصاد مهندسی نیز کار خود را آغاز کردند.
چند سال بعد از تاسیس دانشگاه "صنعتی شریف"، دانشگاه "صنعتی اصفهان" در سال ۱۳۵۶ با پذیرش ۸۰۰ دانشجو فعالیت خود را در رشته‌های مهندسی و مهندسی کشاورزی آغاز کرد. اساس ساخت این دانشگاه نیز دانشگاه "ام آی تی" است و دانشگاه صنعتی اصفهان در آن زمان با عنوان "دانشگاه صنعتی آریامهر اصفهان" ساخته شد. این دانشگاه هم‌اکنون با دارا بودن ۱۶ دانشکده تخصصی دارای حدود ۸۰۰۰ دانشجو در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا است. این دانشگاه یکی از دو دانشگاه بزرگ دولتی استان اصفهان و با بیش از ۲۳۰۰ هکتار مساحت، بزرگ‌ترین دانشگاه کشور از لحاظ وسعت است.
تاریخچه دانشگاه "ام آی تی"
دانشگاهی که اساس ساخت دانشگاه "صنعتی شریف" بر مبنای آن بنا نهاده شد، "موسسه فناوری ماساچوست" یا همان دانشگاه "ام آی تی" (MIT) است که شاید مشهورترین دانشگاه در حوزه علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات ( STEM) باشد.
این دانشگاه خصوصی در سال ۱۸۶۱ میلادی در شهر "کمبریج" ایالت "ماساچوست" آمریکا در پاسخ به صنعتی شدن روزافزون ایالات متحده تأسیس شد و مدل دانشگاه پلی تکنیک اروپایی را پذیرفت و بر آموزش آزمایشگاهی در علوم کاربردی و مهندسی تأکید کرد.
دو روز پس از صدور مجوز تأسیس "ام آی تی"، نخستین نبرد از جنگ داخلی آمریکا آغاز شد. پس از تأخیر طولانی در طول سالهای جنگ، نخستین کلاس‌های "ام آی تی" در سال ۱۸۶۵ در ساختمان تجاری "بوستون" برگزار شد.
علیرغم مشکلات مالی مزمن، این مؤسسه در اواخر قرن نوزدهم و در زمان ریاست "فرانسیس آماسا واکر" شاهد رشد بود. برنامه‌هایی در زمینه مهندسی برق، شیمی، دریا و بهداشت معرفی شد و ساختمان جدید دانشگاه ساخته شد و تعداد دانشجویان به بیش از یک هزار نفر افزایش یافت.
دانشگاه "ام آی تی" از آن زمان توجه کمتری به علوم نظری داشت و نقشی اساسی در توسعه بسیاری از جنبه‌های علوم مدرن، مهندسی، ریاضیات و فناوری داشته‌است و در جهان با نوآوری و قدرت علمی بالا شهرت دارد.
دانشکده‌ها
پردیس مرکزی دانشگاه "صنعتی شریف" شامل ۱۳ دانشکده و ۵ مرکز آموزشی است که طیف گسترده‌ای از دوره‌های مرتبط با رشته‌های مهندسی و علوم پایه در آنها ارائه می‌گردد. دانشکده‌های این دانشگاه در سه دسته دانشکده‌های علوم پایه، دانشکده‌های مهندسی و دانشکده‌های غیرمهندسی جای می‌گیرند و شامل دانشکده‌های شیمی، علوم ریاضی، فیزیک، مدیریت و اقتصاد، مهندسی انرژی، مهندسی برق، مهندسی شیمی و نفت، مهندسی صنایع، مهندسی عمران، مهدسی کامپیوتر، مهندسی مکانیک، مهندسی و علم مواد و مهندسی هوا فضا می‌شود.
مراکز آموزشی این دانشگاه نیز شامل گروه فلسفه علم، مدیریت تربیت بدنی، مرکز زبان‌ها و زبان‌شناسی، مرکز معارف اسلامی و علوم انسانی و مرکز آموزش مهارت‌های مهندسی می‌شود.
دانشگاه "صنعتی اصفهان" نیز از آنجا که بر اساس الگوبرداری از دانشگاه "ام آی تی" ساخته شد، دانشکده‌های فنی آن برای آموزش تخصصی و با استفاده از اساتید مجرب طراحی شده‌اند. دانشکده‌های دانشگاه صنعتی به شرح زیر هستند:
دانشکده علوم ریاضی، دانشکده مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر، دانشکده مهندسی عمران، دانشکده فیزیک، دانشکده کشاورزی، دانشکده مهندسی معدن، دانشکده مهندسی مواد، دانشکده مهندسی شیمی، دانشکده مهندسی نساجی، دانشکده منابع طبیعی و دانشکده حمل‌ونقل.
دانشکده‌های دانشگاه "ام آی تی" نیز شامل دانشکده علوم، دانشکده فنی مهندسی، دانشکده طراحی و معماری، دانشکده مدیریت، دانشکده علوم انسانی، هنر و علوم اجتماعی می‌شود.
این دانشگاه دانشکده پزشکی و حقوق ندارد اما یک کالج به نام شاخه "علوم و فنون بهداشتی هاروارد - ام آی تی" دارد.
رتبه بندی‌ها
دانش‌آموختگان دانشگاه "صنعتی شریف" همواره در ردیف قوی‌ترین مهندسین و بالاترین مدیریت‌های علمی، فنی و اجرایی کشور بوده و به علاوه در آزمون‌های متمرکز ورودی کارشناسی ارشد از نظر میانگین نمرات و درصد قبولی از کارشناسی به کارشناسی‌ارشد در اکثر رشته‌های فنی، مهندسی و علوم پایه بالاترین مقام را در بین دانشگاه‌های کشور داشته‌اند.
دانشگاه "صنعتی شریف" دارای ۴۷۵ عضو هیأت علمی است. از این تعداد ۱۶۲ نفر (۳۴%) در مرتبه استاد تمام، ۱۳۹ نفر (۲۹%) در مرتبه دانشیار، ۱۶۳ نفر در مرتبه استادیار (۳۴%) و ۱۱ نفر به عنوان مربی (۲%)، اعضای هیأت علمی را تشکیل می‌دهند.
دانشگاه "صنعتی شریف" در آخرین رتبه‌بندی «کیو.اس» برای سال ۲۰۲۲ میلادی با نزدیک به ۳۰ پله پیشرفت نسبت به ۲۰۲۱ میلادی، در جایگاه ۳۸۱ جهان قرار گرفت.
همچنین این دانشگاه در حوزه مهندسی و فناوری و علوم کامپیوتر رتبه ۲۰۱ تا ۲۵۰ دنیا را دارد.
دانشگاه "ام آی تی" نیز در مجموع ۱۶ هزار و ۱۸۵ کارمند دارد که تعداد اساتید آن در همه درجات به ۱۰۶۴ استاد می‌رسد.
تعداد سایر اعضای کادر آموزشی دانشکاه نیز ۹۵۶ نفر است.
نسبت دانشجو به استاد در این دانشگاه در مقطع کارشناسی ۳ به ۱ است.
در وب سایت رسمی دانشگاه "ام آی تی" اعلام شده که تعداد دانشجویان این دانشگاه ۱۱ هزار و ۲۵۴ نفر است که ۴ هزار و ۳۶۱ نفر از آنها را دانشجویان مقطع کارشناسی را تشکیل می‌دهند و از این تعداد ۴۷ درصد یعنی ۲ هزار و ۱۲۳ نفر دانشجویان زن هستند.
از ۶ هزار و ۸۹۳ دانشجوی مقطع تحصیلات تکمیلی نیز ۲ هزار و ۵۲۹ نفر زن هستند.
دانشگاه "ام آی تی" به طور مداوم و همواره در بین ۱۰ دانشگاه برتر آمریکا و بعضاً کل جهان است که علت آن هم برنامه‌ها و رشته‌های فنی مهندسی این دانشگاه است. به نحوی که در آخرین رتبه‌بندی نظام «کیو.اس» برای دانشگاه‌های جهان در سال ۲۰۲۲ میلادی نشان می‌دهد که "ام آی تی" اول جهان است و در رتبه‌بندی "تایمز هایر اجوکیشن" جایگاه ۵ دنیا را به خود اختصاص می‌دهد.
یک متقاضی دانشگاه "ام آی تی" باید دارای نمرات عالی و نمرات برتر در آزمون ورودی باشد. اما با این شرایط این دانشگاه دائما به دنبال نوابغ است که بتواند از ظرفیت آنها در آزمایشگاه‌ها و تحقیقات استفاده کند.
با توجه به اطلاعاتی که از این دو دانشگاه شرح داده شد، دانشگاه "صنعتی شریف" این ظرفیت را دارد که بیش از این پیش به جایگاه فعلی دانشگاه "ام آی تی" نزدیک شود.
"شریف" می‌تواند با افزایش ظرفیت‌های خود و البته کمک بخش‌های مختلف دولت به جایگاهی برسد که حتی رتبه دو رقمی در میان دانشگاه‌های جهان کسب کند و این پتانسیل را دارد که بیش از بیش به جایگاه دانشگاه‌های برتر دنیا نزدیک شود.
هنوز هم از پتانسیلی که "شریف" دارد استفاده کمی می‌شود
دکتر داود رشتچیان که از فارغ‌التحصیلان قبل از انقلاب دانشگاه "صنعتی شریف" است و از سال ۱۳۶۷ به عنوان استاد در این دانشگاه فعالیت می‌کند، گفت: دانشگاه "صنعتی شریف" که قبل از انقلاب تحت عنوان " دانشگاه صنعتی آریا مهر" بود، در سال ۱۳۴۶ با فرمان شاه و مسئولیت دکتر "مجتهدی" آغاز به کار کرد و من ۴ سال بعد از آن به عنوان دانشجو کارشناسی وارد دانشگاه شدم. در آن زمان تمام امکانات به روز یک دانشگاه خوب را داشت و در مدت ۴ سال پس از افتتاح، ساختمان‌ها، آزمایشگاه‌ها، ساختمان‌های اداری، فضای سبز و حتی وسایل ورزشی و استخر با امکانات به روز آن زمان آماده شده بود.
وی در این رابطه ادامه داد: ت کمیل امکانات دانشگاه "صنعتی شریف" در آن زمان، در حالی بود که در سالهای ۴۶ و ۴۷ پول چندانی در کشور وجود نداشت. ولی با وجود چُنین شرایطی یک انسان قوی با روحیه ملی به نام دکتر "محمدعلی مجتهدی"، ماموریت پیدا کرد که این دانشگاه صنعتی را با هدف تربیت نیروی انسانی صنایع رو به رشد آن زمان تاسیس کند.
دکتر رشتچیان با بیان اینکه در سالهای ابتدایی تاسیس دانشگاه فقط پذیرش در مقطع کارشناسی انجام می‌شد، افزود: رشته‌هایی که در ابتدا در دانشگاه وجود داشت، شامل علوم فیزیک، ریاضی و شیمی، مهندسی مکانیک، دانشکده مهندسی شیمی و نفت ، مهندسی صنایع و مهندسی برق بود و پس از آن رشته‌های بیشتری به دانشگاه اضافه شد و دانشکده‌های عمران، مکانیک، مدیریت اقتصاد، مدیریت انرژی، هوافضا و کامپیوتر توسعه پیدا کرد و ۸ دانشکده در دانشگاه به ۱۳ دانشکده و دو گروه و چند پژوهشکده توسعه پیدا کرد.
معاون آموزشی سابق دانشگاه صنعتی شریف با تاکید بر اینکه این دانشگاه مسیر توسعه را تقریباً سریع و خوب طی کرده، اضافه کرد: دانشگاه "شریف" در ابتدا با اهداف آموزشی آغاز به کار کرد تا اینکه قبل از انقلاب در برخی دانشکده‌ها مقطع کارشناسی ارشد به صورت بسیار محدود شکل گرفت. پس از آن در دوران پس از انقلاب، به تدریج دوره‌های تحصیلات تکمیلی شکل گرفت و از اواخر دهه ۶۰ و ابتدای دهه ۷۰ دوره دکترا در دانشگاه ایجاد شد و دانشگاه در کنار آموزش، ماموریت پژوهشی گرفت. مرحله سوم مسیر دانشگاه نیز توجه به آموزش، پژوهش و تأثیرگذاری اجتماعی بود که در حال حاظر نیز همین رویکرد ادامه دارد و از ابتدای دهه ۸۰ ارتباط با صنعت و رفع نیازهای اجتماعی در این دانشگاه شتاب بیشتری گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: در آن زمان تربیت نیروی انسانی لازم برای صنایع رو به رشد همچون ذوب آهن و پتروشیمی هدف "شریف" بود و ماموریت "شریف" در آن زمان صحیح بود تا اینکه کشور در جهت توسعه صنعتی رشد کرد. البته کشور ما صنعتی نیست بلکه صاحب صنعت است و کشور صنعتی با کشور دارای صنعت متفاوت است. در این سالهای اخیر نیز ارتباط دانشگاه با صنعت افزایش پیدا کرده و "شریف"، یکی از دانشگاه‌های برتر کشور در جهت رفع نیازهای صنعتی است ولی به نظرم از پتانسیلی که در دانشگاه وجود دارد، هنوز استفاده بسیار کمی می‌شود.
دکتر رشتچیان راه حل رفع مشکلات جامعه را ارجاء دادن مشکلات به دانشگاه دانست و عنوان کرد: دانشگاه "جامعه محور" و جامعه "دانشگاه محور" باید در کنار هم باشند. دانشگاه باید "جامعه محور" باشد و جامعه نیز باید "دانشگاه محور" باشد. یعنی مراکز فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، صنعتی و تولیدی، برای حل مسائل‌شان به دانشگاه‌ها مراجعه کنند.
این عضو هیات علمی دانشگاه "صنعتی شریف" با بیان اینکه در دانشگاه‌ها پتانسیل انجام کارهای مهمی وجود دارد، گفت: اگر از پتانسیل‌های دانشگاه در جهت درست استفاده شود، فواید آن به سطح کشور بازمی‌گردد. محصولات دانشگاه یکی فارغ التحصیلان آن است و دیگری محصولات علمی آن؛ پس باید این پتانسیل‌ها را در جهت رفع مشکلات ملی و منطقه‌ای استفاده کرد. در دانشگاه‌های دنیا نیز محقق، متاع علمی خود برای رفع مشکلات جامعه ارائه می‌دهد و جامعه نیز از این پتانسیل در جهت رفع مشکلات استفاده می‌کند و قطعاً دانشگاه‌های کشور این پتانسیل را دارند. اینکه از این پتانسیل استفاده نمی‌شود، تقصیر دانشگاه‌ها نیست.
وی با اشاره به ادعای برخی در خصوص مهاجرت نخبگان این دانشگاه در سالهای اخیر اظهار کرد: دانشگاه، نیروی انسانی کارآمد تربیت می‌کند و در هیچ جای دنیا مسئولیت بکارگیری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به عهده دانشگاه‌ها نیست. چراکه دانشگاه‌ها فقط موظف هستند نیروی انسانی کارامد را تربیت کرده و به جامعه تحویل دهند و زمانی که از این نیروهای انسانی استفاده نمی‌شود، این نیروها راهی برای مهاجرت پیدا می‌کنند.
دکتر رشتچیان در رابطه با مهاجرت نخبگان تصریح کرد: در حال حاضر شرکت‌های کاریابی بین‌المللی روی رزومه نخبگان و دانش‌آموختگان ما کار می‌کنند و آنها را به شرکت‌های بین‌المللی معرفی می‌کنند و بر اساس آن به دانشجویان ما پیشنهاد کار می‌دهند و باعث مهاجرت نخبگان می‌شوند.
وی با تاکید بر اینکه تمام افتخارات علمی، صنعتی و دفاعی و بخش‌های دیگر کشور با کمترین امکانات توسط دانشگاهیان انجام می‌شود. اینکه دانشگاه ما را با دانشگاه " ام آی تی،" مقایسه می‌کنند، درست نیست و یا اینکه "شریف" را از نظر جمعیتی با "استنفورد" مقایسه می‌کنند ( به لحاظ جمعیتی، "شریف" مشابه "استنفورد" است) کار درستی نیست. باید توجه کرد بودجه دانشگاه "استنفورد" چقدر است و بودجه دانشگاه "صنعتی شریف" چقدر؟!
دکتر رشتچیان در این رابطه ادامه داد: بودجه "شریف" با تمام هزینه‌هایی که دارد، ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد تومان است که اگر به دلار تبدیل کنیم، اصلا با بودجه چند میلیارد دلاری "استنفورد" قابل مقایسه نیست.
وی در پایان گفت: اگر این روند ادامه پیدا کند و سرمایه‌های داخلی و خارجی بکار گرفته نشود، در ۱۰ سال آینده ما نه‌تنها نیروی فارغ‌التحصیل کم خواهیم داشت، بلکه حتی نیروهای فنی ما نیز کم خواهد شد. چراکه افراد با کیفیت کشور در حال مهاجرت هستند و این افراد تنها شامل دکتر و مهندس‌ها نیستند، بلکه نیروهای مهارتی ما نیز در حال مهاجرت هستند. بنابراین با توجه به مسئله پیری جمعیت و مهاجرت، در آینده با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهیم شد. پس مسئولان کشور باید نسبت به این مسئله یک تصمیم گیری کلان داشته باشند و به جذب و رشد سرمایه‌های داخلی و خارجی بپردازند.
با توجه به شرایط فعلی کشور و شرایط دانشگاه "صنعتی شریف" که محلی برای تربیت نخبگان است، می‌توان جایگاه "شریف" را بالاتر از جایگاه فعلی خود دانست. فارغ التحصیلان این دانشگاه در این سال‌ها نشان داده‌اند که می‌توانند در بهترین و معتبرترین دانشگاه‌ها، شرکت‌ها و موسسات تحقیقاتی مشغول به فعالیت شوند. بنابراین با توجه به صحبت‌های مذکور و بحث افزایش پیری جمعیت کشور باید ظرفیت و شرایط زندگی این نخبگان در کشور فراهم شود تا شاهد مهاجرت آنها نباشیم.
از ۱۰۰ نفر اول کنکور، حدود ۹۵ تا ۹۷ نفر آنها وارد "شریف" می‌شوند
همچنین دکتر علینقی مشایخی عضو هیات علمی دانشگاه "صنعتی شریف" که از اولین دانشجویان این دانشگاه بوده است، گفت: اولین دوره دانشجویان "شریف" در سال ۱۳۴۵ وارد دانشگاه شدند که من هم در همان سال به عنوان دانشجو وارد دانشگاه شدم. در سال ۱۳۴۹ که از دانشگاه فارغ التحصیل شدم، دانشگاه فارغ‌التحصیلان ممتاز را به عنوان دستیار استخدام می‌کرد و من از همان موقع در دانشکده مکانیک در دانشگاه فعالیت کردم.
وی ادامه داد: در فرمانی که برای ساخت دانشگاه "صنعتی شریف" صادر شده بود، آمده بود که دانشگاهی ساخته شود که نیروهای انسانی را برای صنایع جدید تربیت کند و دکتر "مجتهدی" که "شریف" را تاسیس کرد، به دلیل سوابق کاری خود با نیروهای تحصیل کرده بسیار آشنا بود.
وی با بیان اینکه هدف از پایه‌گذاری "شریف" بیشتر آموزشی بود، افزود: محتوای درس‌ها در دانشگاه "شریف" از همان ابتدا بسیار به روز بود و در نتیجه کیفیت آموزش در شریف از همان ابتدا بسیار بالا بود و این روند ادامه پیدا کرد تا اینکه پس از دکتر "مجتهدی"، دکتر "محمدرضا امین" ریاست دانشگاه را به عهده گرفت و نظام مدیریتی جدیدی برای دانشگاه طراحی کرد که برای ارزیابی و استخدام اساتید و حتی تدریس، کمیته‌های ارزیابی تشکیل می‌شد و سیستم اداری دانشگاه بسیار منطقی شد و در نهایت کیفیت دانشگاه حفظ شده و مرتب اصلاح شد و هم‌اکنون نیز تقریباً بر اساس همان نظام اداره می‌شود و به دلیل همین کیفیت آموزشی خوب، شناخت خوبی از "شریف" و فارغ‌التحصیلان آن در دنیا وجود دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه "صنعتی شریف" افزود: بعد از انقلاب که رشته‌های مقاطع تحصیلات تکمیلی در دانشگاه راه افتاد، کار تحقیقات نیز وسعت گرفت. به طوری‌که تعداد مقالاتی که در دانشگاه تولید و در مجلات معتبر چاپ می‌شود، نسبت به دانشگاه‌های دیگر بیشتر است.
وی با بیان اینکه ارتباط با صنعت دانشگاه در حال حاضر نسبتاً خوب است، خاطرنشان کرد: باید این ارتباط اصلاح شود و کارهای تحقیقاتی که در دانشگاه انجام می‌شود، بیشتر به مسائل کشور بپردازد. البته این هم به نظام ارزیابی و ارتقاء اساتید برمی‌گردد که ملاک آن چاپ مقاله در مجلات معتبر دنیا است. چاپ و تولید مقاله با استاندارد بالا خوب است اما به شرطی که باعث حل مسائل کشور باشد نه صرفاً چاپ مقاله. پس این نظام ارزیابی را باید تغییر داد.
دکتر مشایخی با بیان اینکه معمولا از ۱۰۰ نفر برتر کنکور، حدودا ۹۵ تا ۹۷ نفر وارد دانشگاه "صنعتی شریف" می‌شوند، تصریح کرد: دانشگاه "شریف" نیروهای خوبی تربیت می‌کند و این ظرفیت باید به حل مشکلات کشور بپردازد. قدم اولیه آن هم این است که نظام ارزیابی اساتید در وزارت علوم اصلاح شود.
وی افزود: زمانی‌که در داخل کشور زمینه جذب این فارغ‌التحصیلان وجود نداشته باشد یا کم باشد، تعداد قابل توجهی از این فارغ‌التحصیلان به خارج از کشور می‌روند و متاسفانه باعث می‌شود بسیاری از آنها به کشور بازنگردند که البته این مسئله به "شریف" ارتباطی ندارد و دلیل اصلی آن شرایط اقتصادی کشور است. چرا اقتصاد ما به نحوی سامان داده شده که نمی‌تواند این فارغ‌التحصیلان را جذب کند؟! این سبب می‌شود این فارغ‌التحصیلان کشور را ترک کنند. البته اگر نظام انگیزشی وزارت علوم اصلاح شود و اساتید به حل مشکلات کشور بپردازند، شاید دانشجویان نیز در پروژه‌های تحقیقاتی که به مسائل کشور می‌پردازد، درگیری بیشتری با حل مشکلات کشور داشته باشند. زمانی‌که درگیری این دانشجویان با مشکلات کشور افزایش پیدا کرد، ماندن و جذب این دانشجویان بیشتر می‌شود. در نتیجه فارغ‌التحصیلان کمتر به خارج از کشور می‌روند.
مشایخی گفت: مشکلی که پس از انقلاب در دانشگاه‌های کشور به وجود آمد، این بود که همه دانشگاه‌ها را با یک برنامه دیدند و بودجه را هم یکنواخت پرداخت می‌کنند. ولی دولت باید داشتن دید یکسان به دانشگاه‌ها را کنار بگذارد و دانشگاه‌ها برنامه‌های خود را متناسب با محیط اطرافشان تدوین کنند.
این عضو هیات علمی دانشگاه "صنعتی شریف" با اشاره به مسئله پذیرش دانشجویان اظهار کرد: باید در پذیرش دانشجو به دانشگاه‌ها اعتماد شود و پذیرش به ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی به عهده خود دانشگاه‌ها باشد.
وی با بیان اینکه در کشور ما جذب متمرکز اساتید گاهی اوقات بسیار طولانی می‌شود، گفت: زمانی‌که یک فارغ‌التحصیل نخبه از خارج از کشور بازمی‌گردد، بعضی اوقات حدود ۱ سال تا ۱ سال و نیم طول می‌کشد تا جذب چنین فردی انجام شود. و این در هیچ کجای جهان اینطور نیست! بهتر است، زمانی‌که دانشگاه‌ها صلاحیت علمی متقاضی را تایید کردند، فرد جذب دانشگاه شود و بعد از آن کارهای بررسی فرد را انجام دهند. این نخبه‌ها بازار بین‌المللی دارند و ما نباید در جذب آنها تعلل کنیم.
وی در این رابطه تصریح کرد: زمانی که یکی از این نخبگان به کشور بازمی‌گردد، باید مجدد یک زندگی جدید در تهران شکل دهد. اما حقوقی که دریافت می‌کند، جوابگوی اجاره خانه او هم نمی‌شود! بر این اساس، ما در دانشگاه "شریف" به دنبال ساخت خانه برای اساتید جدیدی هستیم که تازه به کشور بازگشته‌اند تا به معیشت آنها کمک شود. البته دولت نیز باید "شریف" را در این رابطه کمک کند.
این عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف در پایان گفت: اگر می‌خواهیم نظام آموزش عالی کشور ما ارتقاء باید، باید این اتفاقات بیفتد. وگرنه نظام آموزش عالی ما بدتر خواهد شد و در نهایت به قهقرا خواهیم رفت.
دانشگاه صنعتی شریف از قبل از انقلاب تا به همین امروز در بهترین سطح علمی و آموزشی کشور به فعالیت خود ادامه می‌دهد. در این دانشگاه نخبگان و اساتیدی فعالیت می‌کنند که هر کدام از آنها می‌توانند به بهبود وضع کشور و حل مشکلات جامعه کمک‌های شایانی کنند. با توجه به صحبت‌های این دو استاد پیشکسوت دانشگاه "صنعتی شریف"، شاید بهتر باشد زمینه‌های لازم برای توجه بیشتر به نخبگان فراهم شود و دانشگاه‌ها و دانشگاهیان را نیز در حل مشکلات کشور دخیل کنیم. چرا که در جهان امروز، علم؛ زمینه‌ساز پیشرفت است و این پیشرفت به واسطه حضور و فعالیت نخبگانی است که باید بدون داشتن دغدغه معیشت، به پیشبرد اهداف علمی کشور کمک کنند تا در نهایت شاهد پیشرفت بخش‌های مختلف کشور باشیم.
مرحوم دکتر "محمدعلی مجتهدی" در یکی از سخنرانی‌های خود گفته بود: ثروت این ممکلت، نفت، مس یا طلا نیست. ثروت ممکلت مغزهایی برجسته، خدمتگذار و فداکار است و ثروت این ممکلت، جوانان آن هستند.
وی خطاب به دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف گفته بود: شما هریک به نوبه خود به ممکلت، به ایران و وطن عزیزمان خدمت کنید. در زندگی یک آرزو دارم که پس از مرگم این آرزو را اجرا کنید؛ "به ممکلت خود خدمت کنید. ممکلت شما به وجود شما احتیاج دارد و شما همه چیز ایران هستید. دلم می‌خواهد مملکتم به دست شما آباد شود."
حال که این دانشگاه با زحمات و خون‌جگر خوردن‌های چُنین مردانی تاسیس و آباد شده است، امید آن می‌رود که مسئولین نیز توجه به دانشگاه‌های بزرگی چون دانشگاه "صنعتی شریف" را افزایش داده و شرایطی را فراهم کنند که دانشگاهیان در بهبود شرایط کشور قدم‌های بزرگ‌تری را بردارند.
ارسال دیدگاه