تهران دوباره اهلش را پیدا کرده

اخیرا باب بحث بر سر جابه‌جایی پایتخت دوباره باز شده است اما خوب است بدانیم که خصوصا در دوران اسلامی جست‌وجوی فراوانی در مسیر آزمون و تجربه صورت گرفت تا بهترین نقطه برای پایتخت ایران انتخاب شود و در نهایت از دوره قاجار تهران برگزیده شد. این شهر تنها پایتخت ایران است که به شکل مداوم و در دوره سه حکومت متفاوت قاجار، پهلوی و جمهوری اسلامی به عنوان پایتخت باقی مانده است و همه این موضوعات یک شرایط خاص و استثنایی را برای تهران ایجاد کرده است.

از نمادهای مهم معرفی تهران آثار مهمی هستند که به ثبت ملی رسیده‌اند، آثاری که می‌توانند آن را به عنوان یک شهر تاریخی معرفی کنند اما تهران، به مراتب تاریخی‌تر از آن چیزی است که این آثار معرفش هستند. بسیاری از آثار واجد ارزش هنوز به ثبت نرسیده‌اند و پرونده‌های‌شان در حال تکمیل است تا به جمع آثار ثبت شده این شهر اضافه شوند.

باید بپذیریم که تهران یکی از مهم‌ترین شهرهای تاریخی ایران است و به خصوص در تاریخ معاصر دارای جایگاهی استثنایی است چرا که بستر آغاز یا اوج‌گیری بسیاری از رخدادهای مهم کشور بوده. با وجود همه ارزش و اهمیت این شهر، در دهه‌های اخیر شاهد بودیم که تهران به مثابه یک شهر تاریخی به فراموشی سپرده شد. شاید اگر ۲۰ سال پیش به جای گزاره «تهران یکی از مهم‌ترین شهرهای تاریخی کشور است»، می‌گفتم «تهران یک شهر تاریخی است» حتی بسیاری از تحصیل‌کردگان این شهر هم تعجب می‌کردند. اما حالا می‌بینیم که تمنا و درخواستی در میان اهالی تهران در حال شکل‌گیری است؛ کسانی که می‌پرسند: تهران کجاست؟ تهرانی کیست؟ و اینها حکایت از تحولات فرهنگی و اجتماعی این شهر دارد.

تقریبا در تمامی پایتخت‌های دنیا از لندن گرفته تا پاریس و رم تورهای گشت شهری وجود دارد. اکنون نزدیک به یک دهه است که تورهای تهران‌گردی هم راه افتاده‌اند اما این تور با تورهای مشابهش در پاریس و لندن تفاوت دارد. در پایتخت‌های دیگر اغلب مشتریان این تورها را توریست‌ها و مسافران خارجی تشکیل می‌دهند اما مشتری تورهای تهران‌گردی، تهرانی‌ها هستند. این مثال جالبی است که نشان می‌دهد شاهد تغییر و تحول مثبتی هستیم؛ تهران دارد دوباره اهلش را پیدا می‌کند و اهلش در جست‌وجوی دوباره شناختن شهرشان هستند.

منبع: اعتماد

*عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری