شیر و هزاران رمز و راز سلامتی

به‌گزارش ایرنا، بر اساس آمارهای کشوری، میانگین مصرف سرانه جهانی شیر ۱۵۰ کیلوگرم و حتی در برخی کشورهای اروپایی این عدد برای هر نفر فراتر از ۳۰۰ کیلوگرم است.

تعادل و تنوع اجزای غذایی در شیر باعث شده که با مصرف یک لیوان از آن در روز بتوان بخش عمده ای از مواد ضروری مورد نیاز بدن را تامین کرد، آب ۸۷ درصد بخش عمده شیر را تشکیل می دهد، ۵/۳ درصد مواد شیر از چربی، ۵/۳ درصد پروتئین، ۷/۴ درصد لاکتوز یا قند شیر و هشت درصد املاح و ویتامین ها تشکیل شده است.

برخی متخصصان بر این باورند که بخش قابل توجهی از شیر را آب تشکیل می‌دهد، شیر به دلیل آنکه حاوی کلسیم بالایی است تاثیر مثبتی بر تراکم استخوان دارد و نوشیدن آن در سال‌های کودکی و نوجوانی نقش مهمی در رشد و حفظ سلامت استخوان‌ها دارد.

آنها بر این باورند که مصرف شیر بطور روزانه با در نظر گرفتن مزاج یا تیپ‌بدنی به سلامت بدن و جلوگیری از پوکی استخوان کمک می‌کند.

مائده رحمتی متخصص تغذیه روز یکشنبه و همزمان با ۳۱ می (۱۱ خرداد) روز جهانی شیر در مورد این ماده غذایی گفت:‌ نوشیدن شیر قبل از خواب باعث افزایش حجم بدن می‌شود و بهتر است افرادی که تیپ بدنی خشک و لاغر دارند از این خاصیت شیر برای رسیدن به وزن دلخواه استفاده کنند، برای این منظور بهتر است یک فنجان شیر گرم را با مقدار کمی شکر ترکیب کنند و نیم ساعت قبل از خواب بنوشند.

وی با بیان اینکه شیر منبع خوبی برای املاح مورد نیاز بدن مانند کلسیم، فسفر، منیزیم و پتاسیم و ویتامین‌ها و اسید فولیک است، افزود: در کشورهای در حال توسعه شیر یک عنصر کلیدی در راه بهبود تغذیه و امنیت غذایی محسوب می‌شود و کودکان و نوجوانانی که در روز ۲۴۵ میلی‌لیتر شیر (یک لیوان متوسط) می‌نوشند رشد بیشتری پیدا می‌کنند.

رحمتی ادامه داد: یکی دیگر از فواید نوشیدن روزانه شیر برای سلامتی این است که شیر می‌تواند فشار خون را مخصوصا در افرادی که فشار خون بالا یا پایین دارند کنترل کند اگر فردی دچار استرس است با خوردن یک لیوان شیر که حاوی پروتئین و لاکتیوم بوده فشار خون را پایین آورده و هورمون‌های ایجادکننده استرس و افسردگی را متعادل می‌کند و با این کار، مغز به آرامش می‌رسد.

این متخصص تغذیه گفت:‌ با خوردن روزانه شیر می‌توانید سلامت مو را حفظ و از ریزش آن جلوگیری کرد، زیرا ویتامین‌های موجود در شیر مانند ویتامین A و ویامین B۶ برای مو مفید هستند و این ویتامین‌ها در کنار پتاسیم موجود در شیر، باعث حفظ سلامتی می‌شوند.

وی تصریح کرد: شیر، خواص زیادی دارد، یکی از آنها افزایش هوش است، منیزیم موجود در شیر به بالا رفتن هوش کمک می‌کند. بر اساس تحقیقات انجام شده، این ماده در افزایش هوش کودکان و جلوگیری از فراموشی در بزرگسالان نقش دارد و مواد مغذی موجود در یک لیوان شیر، سلامت روده بزرگ را حفظ کرده و از ابتلای آن به سرطان جلوگیری می‌کند.

زهرا عبداللهی، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در تشریح خواص شیر گفت: در هر کشوری بسته به نوع کمبودهایی که در مردم وجود دارد، نوع و مقدار ویتامین‌ها یا املاح اضافه شده به شیر تعیین می‌شود، در کشور ما غنی سازی شیر با ویتامین D انجام شده و با مصرف یک لیوان شیر غنی شده با این ویتامین ۳۰ درصد نیاز روزانه افراد به این ویتامین برآورده می‌شود.

وی افزود: شیر، صرف نظر از منبع تولید، بسته به نسبت اجزای متشکله از جمله چربی و روش‌های مختلف فرآوری انواع متفاوتی دارد، پیشرفت‌های تکنولوژی موجب شده که انواع بی‌شماری از شیر و ترکیبات آن از شیر خام گرفته تا شیر پاستوریزه، شیر استریلیزه، شیر خشک و غیره با مقدار متفاوتی از رطوبت، چربی و پروتئین و یا سایر ریزمغذی‌ها در بازارهای جهانی یافت شود.

عبداللهی ادامه داد: امروزه شیر با نسبت درصدهای متفاوت چربی از صفر تا چربی موجود در شیر کامل تولید می شود و مقدار چربی شیر استاندارد یا شیر معمولی در ایران ۵/۲ درصد است.

وی گفت: شیر کم چرب حدود ۵/۱ درصد و شیر پرچرب یا شـیـر کـامـل حدود ۵/۳ درصد چربی دارد، چربی شیر حاوی ویتامین های محلول در چربی مثل ویتامین A، کلسترول و اسیدهای چرب اشباع بوده و مصرف شیر کم چرب به خصوص برای افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و افراد چاق به جای شیر معمولی توصیه می‌شود و ویتامین A موجود در چربی شیر به رشد کودکان کمک می‌کند.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ادامه داد: حساسیت به قند شیر (لاکتوز) به طور طبیعی در برخی از بزرگسالان وجود دارد، این حساسیت در اثر عدم ترشح آنزیم لاکتوز در روده انسان به وجود می آید و عدم تحمل لاکتوز یا حساسیت به قند شیر در اثر عدم هضم لاکتوز و باقیماندن آن در دستگاه گوارش و سپس تخمیر توسط باکتری‌های روده بزرگ موجب تولید گاز و اسید در لوله گوارش و بروز عوارض گوارشی مانند دل درد و تهوع می‌شود.