مسعود لطیفیان*
نظارت و ارزیابی ضامن ارتقای کیفیت آفت کشهای شیمیایی
طی سالیان اخیر بالغ بر ۱۰۰ قلم سم پرخطر از فهرست سموم مجاز کشور حذف شده است. علاوه بر این طی سه سال گذشته بیش از ۱۵۰ مورد ثبت آفت کشهای جدید و کم خطر برای کنترل عوامل خسارتزای محصولات کشاورزی انجام شده است. ثبت آفتکشها در هر کشور اقدامی قانونی است که مسئولیت‌های سنگینی را بر عهده تولیدکنندگان و واردکنندگان آفتکشها از یک طرف و دولت به عنوان ناظر از طرف دیگر می‌گذارد. یک آفتکش ثبت شده باید دارای کارائی لازم برای کنترل آفت مورد نظر با بالاترین کیفیت بوده و حداقل اثرات سوء بهداشتی و زیست محیطی را داشته باشد.
تضمین این خصوصیات بر عهده تولید کننده و واردکننده آفتکش و تائید آن در قالب برنامه ثبت بر عهده دولت است. فرایند ثبت آفتکش ها شامل دو مرحله اساسی است: مرحله اول ارائه اطلاعات و مستندات آفتکش مورد نظر و مرحله دوم راستی آزمائی مدارک. ثبت، ثبت مجدد و یا لغو مجوز آفت کش ها در کشور توسط هیئت نظارت بر آفت کش ها صورت میگیرد. صدور تمدید و یا لغو امتیاز تولید یا واردات آفت کشها در کشور مستلزم ارائه مدارک و مستندات و اجرای پروژه های میدانی است که داشتن استانداردهای فنی آفت کش مورد درخواست را اثبات می کنند. در سال ۱۳۹۹ و پنج ماهه نخست سال ۱۴۰۰ به ترتیب ۱۲۱ و ۵۹ پرونده جدید برای تکمیل سبد آفت کشهای کشور و برای کنترل عوامل خسارتزای مختلف از جمله بیدکلم، شب پره پشت الماسی کلم، پرودرینا و هلیوتیس توتون و تنباکو، کرم سفید ریشه درختان میوه، مینوز مرکبات، میوه خوار گوجه فرنگی، تریپس پیاز، بالشتک مرکبات، خوشه خوار انگور، زنجرک خرما، کنه دو نقطه ای خیار، پسیل پسته، کک چغندرقند، مینوزگوجه فرنگی، شته خیار، سفیدبالک خیار، سن گندم و ملخ مورد بررسی فنی قرار گرفته است. علاوه بر این۲۴ نوع علف کش برای انجام آزمایشات رسمی به مؤسسات تحقیقاتی کشور ارسال شده است که برای کنترل شیمیایی علف های هرز پهن برگ، باریک برگ و دو منظوره محصوالت گندم، جو و سویا، نیشکر، برنج، ذرت، چغندر، پیاز و کلزا کاربرد دارند. سازمان حفظ نباتات به عنوان مسئول مدیریت هیئت نظارت بر آفت کش ها کشور در ایجاد هماهنگی بین سازمانها و نهادهای مسئول دولتی در کشور وظیفه مند می باشد. صرف معرفی نماینده و حضور در جلسات هیئت نظارت برای سازمانها و نهادهای دولتی مسئول کافی نیست. بلکه برای اجرای وظایف قانونی و مهم هیئت نظارت بر آفت کشهای کشور نیاز به سرمایه گذاری فنی و حقوقی متناسب با شرح وظایف مشخص توسط تمام سازمانهای دولتی مسئول و عضو حقوقی هیئت نظارت بر آفت کشها ضروری می باشد. مهمترین اقدامات برای تحقق اهداف مهم هیئت نظارت بر آفت کش ها شامل موارد زیر می باشد
برگزاری جلسات مشترک سالانه با حضور روسای سازمانها و ارگان‌های مسئول در هیئت نظارت بر آفت کش ها با هدف تبیین وظایف و ارائه گزارش اقدامات صورت گرفته در خصوص ثبت آفت کش ها و برنامه ریزی های سالانه .
تدوین دستورالعمل های دقیق و شفاف در رابطه با نحوه نحوه ثبت، ثبت مجدد و لغو ثبت آفتکشها و اطلاع رسانی آنها به کلیه ذینفعان برای عملکرد مناسب مدیریت آفت کشهای کشور،
تدوین برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت در خصوص ثبت، ثبت مجدد و یا لغو مجوز ثبت آفت کشها و ارائه به کلیه ذینفعان با هدف ایجاد شرایط یکسان برای برنامه ریزی تجاری تولیدکنندگان و واردکنندگان آفت کشها،
استفاده از نقطه نظرات بخش خصوصی به خصوص تولید کنندگان، وارد کنندگان و توزیع کنندگان آفت کش ها در تصمیم گیری های هیئت نظارت بر آفت کش ها برای عملکرد مناسب این واحد،
بررسی سالانه فنی و علمی آفت کش هایی که ثبت موقت دارند به منظور ارزیابی کیفیت آنها و ارزیابی اثرات جانبی آنها از نظر بهداشتی و زیست محیطی برای پایش در ثبت مجدد آنها
* معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور
ارسال دیدگاه