نهضت مدرسه‌سازی در «دولت جُبران‌ها»

مدرسه مهم‌ترین نهاد اجتماعی است؛ نهادی که با ساختن آن تمامی اقدامات، برنامه‌ها و فعالیت‌های آموزشی و پرورشی در همه سطوح زمانی معنادار می‌شود و تبدیل به محلی خواهد شد برای تلاقی افکار، عقاید و باورها و نهایتا بروز رفتارهایی که باید به آن توجه شود. در واقع بدون مدرسه و فضای آموزشی کافی و کار‌آمد هیچ کدام از موارد ذکر‌شده تحقق نمی‌یابد و عملا دانش‌آموزی توانمند به جامعه معرفی نحواهد شد، همچنین در سند تحول بنیادین نیز از مدرسه به عنوان محور و بنیاد اصلی تعلیم و تربیت کنونی یاد شده است و این مکان را پایه و اساس هر رویداد فرهنگی و تربیتی با نگاهی بسیار بلند و نافذ می‌داند.

وزارت آموزش و پرورش دولت سیزدهم در راستای تحقق اهداف سند تحول بنیادین و همچنین گسترش عدالت آموزشی اقدامات فراوانی در جهت نهادینه‌کردن نهضت مدرسه‌سازی انجام داده است، اقداماتی که جمهوری اسلامی ایران را به یک کارگاه بزرگ مدرسه‌سازی تبدیل کرده و طی دو سال به صورت میانگین روزانه ۸ مدرسه را تحویل دانش‌آموزان داده است.

با نگاهی به آمار و ارقام و همچنین تطبیق نمونه مشابه در دولت‌های گذشته نیز می‌توان به این امر پی برد که دولت سیزدهم به صورت جدی نسبت به ساخت مدرسه و افزایش سرانه فضای آموزشی اهتمام دارد و اعدادی که از سوی مسئولان فعلی نظام تعلیم و تربیت ارائه می‌شود صرفا روی کاغذ نوشته نشده و بلکه به آن‌ها نیز جامه عمل پوشانده شده است. برای مثال می‌توان به آماری که از سوی رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور در دولت‌ دوازدهم ارائه شده بود اشاره کرد. مهرالله رخشانی‌مهر در فروردین ماه سال ۱۴۰۰ گفته بود که در بازه زمانی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ یعنی ۸ سال، ۱۶هزار باب فضای آموزشی ساخته شده است و به صورت میانگین روزانه ۵ مدرسه به بهره‌برداری رسیده است. با یک حساب سرانگشتی متوجه خواهیم شد که دولت‌های یازدهم و دوازدهم سالانه نزدیک به دو هزار مدرسه و فضای آموزشی را تحویل دانش‌آموزان داده‌اند، در صورتیکه در دولت فعلی میانگین سالانه تحویل مدارس و بهره‌برداری از آن‌ها بالغ بر ۲۹۰۳ مدرسه بوده و به صورت روزانه ۸ مدرسه به بهره‌برداری رسیده است.

همچنین در موضوع استانداردسازی سامانه گرمایشی کلاس‌های درس نیز وزارت آموزش و پرورش گام‌های بلندی را برداشته است. فروردین ماه امسال بود که حمیدرضا خان‌محمدی با اشاره به استانداردسازی ۹۱ درصدی تجهیزات گرمایشی مدارس اظهار کرده بود «سال گذشته ۷۲۵ میلیارد تومان برای این موضوع اختصاص یافته است اما همچنان ۴۹ هزار کلاس درس نیازمند استانداردسازی سیستم گرمایشی است و امیدواریم تا پایان دولت سیزدهم این برنامه به اتمام برسد.» فقط ۸ ماه زمان از ‌این اظهارات رئیس سازمان نوسازی مدارس گذشت تا وزیر آموزش و پرورش سامانه‌های گرمایشی ۹۵۰۰ کلاس درس دیگر را در کشور ‌افتتاح کند. با کم‌کردن رقم ۹۵۰۰ کلاس درس از ۴۵ هزار کلاس درسی که رئیس سازمان نوسازی به آن اشاره کرده بود، در حال حاضر فقط ۳۹ و ۵۰۰ کلاس درس دیگر در کشور وجود دارد که نیازمند استاندارسازی سامانه‌های گرمایشی است و با توجه به همت مسئولات نظام تعلیم و تربیت امکان تجهیز‌شدن این کلاس‌ها تا پایان دولت سیزدهم امکان‌پذیر خواهد بود.

اجرای طرح «شهید سرایداران» نیز یکی دیگر از اقدامات مهم وزارت آموزش و پرورش دولت سیزدهم در راستای توجه به مدارس و تامین فضای آموزشی با تکیه بر ساماندهی مدارس سنگی است که شروع آن از استان فارس بود. حمیدرضا خان‌محمدی، رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور در رابطه با نحوه اجرای این طرح که از اسفندماه ۱۴۰۱ شروع شده است، با بیان اینکه استان‌های فارس و چهارمحال بختیاری دارای بیشترین مدرسه سنگی در کشور هستند، گفت‌ «در مرحله اول این طرح ۲۵۳ مدرسه سنگی با ۱۱۴۶ کلاس درس با ۳۵۰۰ میلیارد تومان در مدت سه سال بازسازی و ترمیم می‌شود‌.»

وی ادامه داد‌ «در طرح ساماندهی مدارس سنگی کشور هدفگذاری شده است تا ۱۳۸۰مدرسه سنگی طی سه سال آینده بازسازی و ترمیم شوند.»

معاون وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه اعتبارات این طرح از محل اعتبارات محرومیت‌زدایی و اعتبارات سازمان نوسازی کشور بند "ی تبصره ۵" تامین می‌شود، افزود‌ «اعتبارات اجرای طرح مدارس سنگی با ظرفیت سه تا شش کلاس با مشارکت خیران مدرسه‌ساز، و اعتبارات نفت و گاز تامین خواهد شد.»

توجه به مردمی‌سازی آموزش و پرورش و تکریم خیرین مدرسه‌ساز را نیز می‌توان یکی دیگر از برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش در دولت فعلی دانست که به صورت ویژه پیگیری می‌شود، توجهی که در نهایت به رشد ۲۰۰ درصدی کمک‌های خیرین مدرسه‌ساز به دستگاه تعلیم و تربیت ختم شده است.

رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور با بیان اینکه تعهد ۷۶۰۰ میلیارد تومانی خیرین مدرسه‌ساز در دو سال نخست فعالیت دولت سیزدهم، نشان از رشد ۲۰۰ درصدی کمک‌ها دارد، گفت این مهم در حالی محقق شد که کشور شاهد هجمه گسترده دشمنان در مسیر ایجاد یاس و ناامیدی در بین مردم بود. مشارکت قابل توجه مردم در مدرسه‌سازی تلاش دشمنان را خنثی و مدرسه‌سازی را به جلوه درخشانی از امیدآفرینی در سطح جامعه مبدل کرد.‌

وی افزود: «مشارکت خیرین در بیش از ۱۷ هزار کلاس درس در دولت سیزدهم، گواهی بر جایگاه بالای خیرین به‌عنوان یکی از پدیده‌های امید‌آفرین در کشور است که با ایمان و اعتقاد راسخ خود به موضوع مهم مدرسه‌سازی، در کمک به نظام تعلیم و تربیت پیشگام هستند. نمایش توانمندی‌ها و قابلیت‌های جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور با ساخت یک کلاس درس از دو کلاس درس، نشان می‌دهد این جامعه محترم از اصیل‌ترین سازمان‌های مردم‌نهاد در کشور هستند.»

طرح «شهید‌عجمیان» دیگر طرح و اقدام وزارت آموزش و پرورش در جهت توجه به مدارس است، طرحی که در آن قرار است طی یکسال، ۱۰۰ هزار مدرسه بهسازی و نوسازی شوند. در این طرح دانش‌آموزان همراه با مدیران و معلمان خود به شناسایی مسائل مدرسه می‌پردازند و به راه‌حل آن نیز فکر می‌کنند. این طرح به صورت آزمایشی در نوروز ۱۴۰۲ فعالیت‌ها خود را آغاز کرد اما امروز در تمامی استان‌ها در حال اجراست و دانش‌آموزان در کنار معلمان، مدارس را شاداب می‌کنند، همچنین استفاده از ظرفیت نیروهای جهادی این طرح را با سرعت پیش برده است و شاهد همه‌گیری آن در اقصی نقاط ‌کشور هستیم.

اما سخن پایانی اینکه امروز حتی در دورافتاده‌ترین مناطق کشور، پرچم افتخار ایران اسلامی بر فراز مدارس و فضاهای آموزشی برافراشته شده و فرزندان و آینده‌سازان این مرز و بوم در سایه انقلاب اسلامی به تعلیم و تربیت می‌پردازند و از برکت آموزش و پرورش بهره‌مند می‌شوند؛ بسیارند طرح‌ها و اقدامات دیگری که از سوی وزارت آموزش و پرورش در راستای توجه به مدارس و دانش‌آموزان انجام شده اما در این گزارش به اختصار تعدادی از آن‌ها را بیان کرده‌ایم چراکه هدف اصلی این است که بگوییم تاکید بر لزوم ایجاد عدالت آموزشی در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران یکی از اصول غیرقابل انکار است و در این راستا دولت سیزدهم و وزارت آموزش و پرورش این دولت علاوه بر اینکه اهداف سند تحول بنیادین را به صورت جدی پیگیری می‌کند، امر مقدس مدرسه‌سازی و مدرسه‌یاری را نیز مورد توجه قرار داده که از این مهم به‌عنوان نهضت مدرسه‌سازی یاد می‌شود.