در گفت‌وگوی پانا با کارشناسان بررسی شد:
آسیب‌های مدرک‌گرایی در بین دانش‌آموزان
آیا راهکارهایی برای کاهش مدرک‌گرایی در بین دانش‌آموزان و خانواده‌های آن‌ها وجود دارد
تهران (پانا) - سال‌هاست که موضوع مدرک‌گرایی در جامعه با مسئله و معضل بیکاری پیوند خورده است. دانش‌آموزانی که با هزار امید و آرزو با آگاهی یا بدون آگاهی رشته‌ای را در دوران دبیرستان انتخاب کرده‌اند اما وقتی دیپلم گرفته‌اند به دلیل کاربردی نبودن اندوخته‌های‌شان تصمیم به ادامه تحصیل برای یافتن شغل گرفته‌اند. این روند ادامه تحصیل حتی تا مقطع دکتری هم ادامه داشته اما دریغ از یافتن شغل دلخواه‌شان. هنرستان‌ها و مراکز فنی‌و‌حرفه‌ای می‌توانند جای خالی معضل شغل‌یابی را در جامعه پُر کنند اگر به‌طور جدی موردتوجه قرار بگیرند.
عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان استان تهران می‌گوید افرادی که در هنرستان‌ها و مراکز فنی و حرفه‌ای تحصیل کرده‌اند تکنسین‌های خوبی هستند و بازار کار باید آن‌ها را بپذیرد تا ناگزیر نباشند که به دانشگاه بروند.
دانشگاه رفتن هنرستانی‌ها به لحاظ اقتصادی به‌صرفه نیست چون تکنسین‌های خوبی هستند
محمدعلی ربانی، عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان استان تهران در گفت‌وگو با پانا درباره اینکه چرا کارفرمایان از فارغ‌التحصیلان هنرستان‌ها و مراکز فنی و حرفه‌ای به‌عنوان نیروی انسانی استفاده نمی‌کنند، گفت: «این موضوع ارتباط مستقیمی با مسئله بیمه اجباری کارگران ساختمانی دارد. در قانون افرادی که دارای گواهینامه مهارت هستند مجازاند تا اسامی‌شان برای بیمه اجباری کارگران رد شود.»
ربانی با اشاره به اینکه موافق این نوع از اجباری بودن بیمه نیست، اظهار کرد: «درواقع این به معنی این است که اگر در پروژه‌ای افرادی دارای گواهینامه مهارت نبودند سازمان تأمین اجتماعی نمی‌تواند آن‌ها را بیمه کند زیرا ضدیت با قانون اساسی دارد. قانون اساسی بیمه‌های خدمات تأمین اجتماعی را برای کلیه آحاد جامعه لازم دانسته نه اینکه صرفاً برای برخی و این تقسیم‌بندی صورت گرفته درست نیست.»
آموزش کارگران در کارگاه‌ها انجام شود
عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان استان تهران اظهار کرد: «موضوع دیگر این است که ما قبلاً پیشنهاد دادیم، ازآنجایی‌که کارگران عموماً به هر دلیلی وقت ندارند به کلاس آموزشی بروند و دغدغه نان شب دارند، خوب است روش آموزش به این افراد درون همان کارگاهی که کار می‌کنند انجام شود.»
وی افزود: «از سوی دیگر مراکز فنی و حرفه‌ای گواهینامه‌ای را که صادر می‌کنند برای کارگران هزینه است و برای دریافت آن گواهینامه باید هزینه بالایی بپردازند.»
ربانی عنوان کرد: «ما پیشنهاد دادیم در هر پروژه‌ای مخصوصاً پروژه‌های انبوه‌سازی که تعداد نیروهای زیادی دارد، سازمان فنی و حرفه‌ای مکلف باشد که نیروی سیار به آنجا بفرستد و در خود کارگاه به آن‌ها آموزش بدهند. در ادامه از همان‌جا امتحان بگیرند و گواهینامه به آن‌ها بدهند.»
ربانی اظهار کرد: «این موضوع با آن اهدافی که سازمان فنی و حرفه‌ای در نظر گرفته تا همه صاحب حرفه بشوند و گواهینامه بگیرند، مطابقت دارد. اگر غیرازاین باشد افراد نمی‌آیند یعنی فکر می‌کند اولویت با کار است و نه آموزش.»
هنرستانی‌ها و فنی و حرفه‌ای‌ها تکنسین‌های خوبی هستند
وی درباره سابقه کار فارغ‌التحصیلان هنرستانی عنوان کرد: «عمدتاً فنی و حرفه‌ای‌ها و هنرستانی‌ها تکنسین محسوب می‌شوند و نباید در همان مقطع درجا بزنند و چون شغل ندارند به دانشگاه بروند و درس‌های تکراری بخوانند. این موضوع به لحاظ اقتصادی به‌صرفه نیست. زیرا ناگزیرند که مراحل عالی دانشگاهی را طی کنند و درنهایت آن مقصودی که برای پروژه‌های فنی و حرفه‌ای است، منتفی می‌شود.»
وی پیشنهاد داد: «برای پروژه‌های بزرگ انبوه‌سازی می‌توان میان سازمان فنی و حرفه‌ای و انبوه‌سازان توافق کنند و با هم هماهنگ کنند تا آموزش‌ها توسط انبوه‌سازان به کارگران داده شود و سازمان فنی و حرفه‌ای به کارگاه بیاید از آن‌ها امتحان بگیرد تا سازمان فنی و حرفه‌ای به هدف تعریف‌شده خودش برسد.»
چندین راهکار برای کاهش مدرک‌گرایی دانش‌آموزان
بهزاد رحیمی، عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با پانا درباره وضعیت بازار کار برای دیپلمه‌ها گفت: «بازار کار پذیرای دانش‌آموزان دیپلمه است، اما به دلیل رقابت بسیار بالا در بازار کار ممکن است برای این دسته از افراد سخت باشد کار پیدا کرد. دلیل عدم پذیرش سریع دیپلمه‌ها در بازار کار این است که دانش‌آموزان دیپلمه در دوره تحصیلی خود به موضوعات مشابه بازار کار مرتبط با رشته خود تمرکز نمی‌کنند و ممکن است مهارت‌های لازم برای شغل خاصی را نداشته باشند. در ضمن، بسیاری از کارفرمایان ترجیح می‌دهند که متقاضیان تحصیلات بالاتری داشته باشند.»
نظام آموزشی بسترهای آموزش و توسعه مهارت‌های شغلی را آماده کند
رحیمی اظهار کرد: «نظام آموزشی باید بهترین بسترهای آموزش و توسعه مهارت‌های شغلی را برای دانش آموزان ارائه دهد. برای مثال دوره‌های حرفه‌ای برای تمامی رشته‌ها برگزار کند. تدریس مواد حرفه‌ای و آموزش مهارت‌های عملی مرتبط با حوزه شغلی، کسب‌وکار، فناوری و سایر حوزه‌های مرتبط با بازار کار ضرورت دارد. ایجاد روابط و همکاری با شرکت‌ها، صنایع و سازمان‌های مختلف به‌منظور آشنایی دانش‌آموزان با نیازهای بازار کار، تجربه‌های کاری و تبادل دانش از مواردی است که نظام آموزشی باید به آن توجه ویژه داشته باشد.»
مهارت‌آموزی به جذب سریع در بازار کار کمک می‌کند
عضو کمیسیون صنایع مجلس با اشاره به اهمیت تمرینات مرتبط با کار در دوران تحصیل برای شغل یابی دانش‌آموزان گفت: «ارائه فرصت برای تمرین و کار عملی به‌طور مستقیم درزمینهٔ کاری، مهارت‌های کاربردی و روش کار در آن حوزه اهمیت دارد. درواقع فراهم کردن فرصت‌های کسب تجربه عملی در زمینه‌های مختلف برای دانش آموزان به آشنایی آن‌ها با محیط کار کمک کرده و نتیجه این مهم جذب سریع در بازار کار است.»
رحیمی درباره هدایت دانش آموزان به سمت بازار کار گفت: «ابتدا باید به توسعه مهارت‌های شغلی و آگاهی از فرصت‌های شغلی در بازار کار توجه داشت. برنامه‌های کارورزی و تمرین شغلی، نمایشگاه‌های شغلی و گفت‌وگو با کارفرمایان موفق، می‌تواند به دانش آموزان کمک کند تا ایده‌آل گرایی درزمینهٔ مدرک‌گرایی را کاهش دهند و شغلی انتخاب کنند که با علاقه و استعداد آن‌ها منطبق باشد.»
وی در خصوص اثرات جذب زودهنگام دیپلمه‌ها (بدون رفتن به دانشگاه) در توسعه اقتصاد ایران گفت: «قاعدتاً دانش‌آموزان با توجه به توانمندی‌های فردی، مهارت‌های شغلی و بازار کار بهتر می‌توانند به اشتغال و ایجاد ارزش برای اقتصاد کمک کنند. همچنین، بهبود بازار کار نیز باعث شده که این دانش‌آموزان در برجسته‌ترین شغل‌ها و موقعیت‌های شغلی برای رشد و توسعه خود قرار گیرند که این مسئله بر اقتصاد کشور تأثیر بسیار دارد.»
ارسال دیدگاه