نگاه دخترانه به تعلیم و تربیت

مهدی جابری/ «امروز زنان برجسته و مسئولیت‌پذیر ما در بخش‌های علمی، عملی و جهادی که مایه افتخار کشور هستند، زیاد و بیش از گذشته هستند. شما (دختران دانش‌آموز) نیز سعی کنید با درس و کتاب خواندن و کار و فکر کردن، در آینده جزو زنان بزرگ کشور عزیزتان شوید.... شما می‌توانید در این مبارزه عظیمی که ملت ایران در دوران انقلاب با ظلم، بدبختی و تبعیض آغاز کرده است، نقش‌آفرین باشید همچنانکه قبلاً نیز زنان زیادی نقش‌آفرینی کردند و امروز مردم با مطالعه کارهای بزرگ آنها در کتابها از زحمات برجسته آنها در طول سال‌های انقلاب آگاه می‌شوند.»

این جملات، برشی از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم معنوی و پرطراوت «جشن فرشته‌ها» است که بهمن‌ماه سال گذشته با حضور صدها تن از دختران دانش‌آموزی که به سن تکلیف رسیده‌اند، برگزار شد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله‌العالی) در این بیانات، بر ضرورت تاثیرگذاری مثبت دختران دانش‌آموز و نقش‌آفرینی آنها در آینده ایران اسلامی تاکید فرموده‌اند.

بی‌تردید آموزش و پرورش در خط مقدم تربیت دخترانی است که دارای چنین خصوصیات و ویژگی‌هایی هستند و به اعتقاد کارشناسان و صاحب‌نظران، تربیت دختران و آموزش آنها بسیار ظرفیت‌تر و متفاوت از پسران است. بر همین اساس، وزارت آموزش و پرورش در بیش از یکسال گذشته، فعالیت‌های متعددی را با مختص دختران و با محوریت آنها به مرحله اجرا رسانده است.

سال گذشته شاهد اجرای برنامه‌های متنوع و کم‌نظیر برای دختران دانش‌آموز در سراسر کشور بودیم و حتی برخی از برنامه‌ها و فعالیت‌ها برای نخستین بار در کشور با محوریت دختران برگزار شد.

از اپلیکیشن ویژه دختران تا جشنواره‌های دخترانه

برنامه‌ریزی برای رونمایی از اپلیکیشن ویژه دختران، برپایی نمایشگاه‌های دخترانه، برگزاری جشنواره‌ها و برنامه‌های ورزشی، فرهنگی و قرآنی با محوریت دختران، توجه خاص به ساحت زیستی و بدنی در مدارس دخترانه، برگزاری اردوهای راهیان پیشرفت برای دختران دانش‌آموز، تسهیل در ادامه تحصیل دختران متاهل، اجرای برنامه‌هایی با مضامین دختران قوی در سراسر کشور، برگزاری اردوهای تربیتی همراه با فعالیت‌های فرهنگی و ورزشی و برنامه‌ریزی برای بازگشت دختران بازمانده از تحصیل به فرآیند تعلیم و تربیت فقط چند نمونه و شاهد مثال از جایگاه ویژه‌ای است که توسط وزارت آموزش و پرورش دولت سیزدهم برای دختران دانش‌آموز تعیین و تعریف شده است.

براین اساس باید سال جدید را زمان به بار نشستن و ثمره دادن برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش برای دختران دانش‌آموز دانست؛ چراکه آثار مثبت بسیاری از فعالیت‌هایی که سال گذشته آغاز شده است، به مرور زمان نمایان خواهد شد.

دغدغه مشترک وزیر آموزش و پرورش و معاون پرورشی و فرهنگی

توجه ویژه و خاص به دختران دانش‌آموز و تکریم آنها را می‌توان دغدغه مشترک وزیر آموزش و پرورش و معاون پرورشی و فرهنگی این وزارتخانه برشمرد. یوسف نوری از نخستین روزهای حضور خود به عنوان وزیر آموزش و پرورش، در این باره دغدغه و برنامه داشته است.

چهارم بهمن‌‌ سال 1400 بود که وزیر آموزش و پرورش به‌مناسبت ولادت حضرت زهرا(س) در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان حضور یافت تا برای ‌اولین‌بار در هفته‌های نخستین وزارت خود به‌طور ویژه در مراسمی که مختص دختران و بانوان بود، سخنرانی داشته باشد و بر خط و مشی و نگاه خاص این وزارتخانه به دختران در دولت جدید تاکید کند. یوسف نوری در آن روز بر لزوم توجه به ظرفیت دختران دانش‌آموز تاکید کرد تا کل وزارتخانه برای همراهی در این مسیر، بسیج شود.

چند روز بعد، یعنی یکم خرداد، وزیر آموزش و پرورش پیشنهادی ارائه داد که برای جشن روز دختر و اولین اجلاس دختران قوی، دختران موفق در حوزه پرورشی، تربیتی، حوزه‌های دانش‌بنیان و سایر حوزه‌ها شناسایی و معرفی شوند تا وزارت آموزش و پرورش از آن‌ها قدردانی کند.

نوری تاکید کرد: اگر برنامه‌ریزی‌های دقیق و هدفمند در زمینه تربیت دختران به‌عنوان گروه‌های حساس در جامعه داشته باشیم، می‌توانیم امیدوار باشیم که در آینده شاهد رشد آسیب‌های اجتماعی در جامعه نباشیم و این موضوع منجر به تربیت مادرانی عفیف و فعال در عرصه‌های مختلف اجتماعی و مطابق با سند تحول بنیادین خواهد شد.

همچنین بیستم اردیبهشت سال گذشته اصغر باقرزاده اعلام کرده بود که برنامه‌های تابستانی با اولویت دختران برنامه‌ریزی می‌شود و از فعالان، مدیران و کارشناسان این معاونت خواست که برنامه‌های پیشنهادی خود را بر این مبنا ارائه دهند.

تیرماه سال قبل نیز معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در جمع مدیران سازمان دانش‌‌آموزی کشور که در مشهد مقدس گردهم آمده بودند، تاکید کرده بود که سازمان دانش‌آموزی باید برای دختران برنامه‌های ویژه‌تر داشته باشد.

باقرزاده اظهار کردخه بود: از همه همکارانم در آموزش و پرورش و سازمان دانش‌آموزی می‌خواهم تا در برنامه‌ها به دختران توجه ویژه‌ای داشته باشند، چرا که هم دختران جامعه ما آماج حملات زیادی از سوی غرب هستند و هم آن‌ها مادران فردای جامعه‌اند و در بسیاری از زمینه‌ها مثل فضای ورزشی و هنری، اندکی مظلوم واقع شده‌اند.

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در جلسه دیگری گفته بود: دختران باید بتوانند با یکدیگر ارتباط، رفاقت و همفکری داشته باشند تا از آسیب‌های اجتماعی که آن‌ها را تهدید می‌کند، ایمن بمانند. بنابراین شما دختران تا جایی که می‌توانید رفاقت خود را با دوستان خوب گسترش دهید و ما هم کمک می‌کنیم که این اتفاقات خوب رخ دهد.

تلاش دولت برای شناسایی دختران بازمانده از تحصیل

شناسایی و بازگرداندن دختران بازمانده از تخصیل را باید از مهمترین برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش در دولت مردمی سیزدهم دانست. در این باره، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری توانمندسازی دختران دانش‌آموز و شناسایی و رفع مشکلات دختران بازمانده از تحصیل را از جمله مهمترین دغدغه‌های دولت برشمرد که برای رفع آنها اقدامات خوبی انجام شده است و این اقدامات و برنامه‌ها تداوم دارد.

انسیه خزعلی چندی قبل در پاسخ به پانا درباره توانمندسازی دختران دانش‌آموز اظهار کرد: ما تلاش می‌کنیم در همه سفرهای استانی دیدارهایی را با دختران 12 تا 18 سال داشته باشیم و حرف‌ها و دغدغه‌های آنها را بشنویم تا بتوانیم پاسخگوی نیازها و مطالبات‌شان باشیم.

وی افزود: یکی از کارهایی که در این باره انجام شده، تدوین و طراحی پلتفرمی است که می‌تواند در فضای مجازی تامین‌کننده بخش مهمی از نیازهای دختران در مسائل علمی، فرهنگی، بهداشتی و سرگرمی‌ها و بازی‌ها باشد. این موضوع کلید خورده و زیرساخت‌های آن آماده شده است و امیدواریم به زودی وارد مرحله عملیاتی شود.

راه‌اندازی 8 کانون تربیتی فرهنگی دخترانه

آذرماه سال 1401 بود که معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش در سخنانی گفت کانون‌های فرهنگی تربیتی به صورت اختصاصی برای دختران راه‌اندازی خواهد شد.

اصغر باقرزاده اظهار کرد: برخی استان‌ها دارای ظرفیت‌های زیاد و چند کانون فرهنگی تربیتی هستند، با توجه به این موضوع سعی ما این است که به صورت اختصاصی کانون‌های دخترانه را راه‌اندازی کنیم تا بتوانند به طور کامل به فعالیت‌های مربوط به خود بپردازند.

باقرزاده خاطرنشان کرد: در مرحله اول، برنامه فعال‌سازی هشت کانون فرهنگی تربیتی تماما دخترانه را در چند استان کشور در دستور کار قرار داده‌ایم و ان‌شالله با استقبال خوب دانش‌آموزان دختر مواجه خواهیم بود. به هرحال وقتی ظرفیتی به این بزرگی در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد، انگیزه حضور در چنین فضاهایی نیز بیشتر می‌شود.

تقویت ورزش قهرمانی دختران دانش‌آموز با تفاهم‌نامه «دختران آفتاب»

توجه به تربیت تمام ساحتی دختران دانش‌آموز مطابق با سند تحول بنیادین، از جمله اصلی‌ترین برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش است؛ در این باره برای ساخت زیستی و بدنی، تدابیر و برنامه‌های موثری پیش‌بینی و اجرا شده است.

پاییز سال 1401 همزمان با آغاز هفته تربیت‌بدنی و شروع مسابقات ورزشی درون مدرسه‌ای، تفاهم‌نامه «دختران آفتاب» با هدف توسعه ورزش همگانی در مدارس شبانه‌روزی دختران، بین وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و ورزش و جوانان امضا شد‌.

معاون تربیت‌بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با پانا در تشریح جزئیات این تفاهم‌نامه اظهار کرد: وزارت آموزش و پرورش با همکاری وزارت ورزش و جوانان به‌دنبال این است تا برای دختران دانش‌آموز، پایگاه‌های ورزشی خوبی را ایجاد کند. این پایگاه‌ها می‌توانند در عرصه ورزش قهرمانی و همگانی بسیار مفید واقع شود اما باید آگاه بود که لازمه ایجاد این مکان‌ها‌ی ورزشی، وجود محیط‌های صیانت‌شده و مصون‌سازی‌شده‌ است. در این زمینه هیچ محیطی مصون‌تر از مدارس خود دختران دانش‌آموز نیست. خدا را شاکریم که مدارس ما چنین فضاهایی را به لحاظ فرهنگی و زیر‌ساختی در اختیار دارند و می‌توانند میزبان دانش‌آموزان دختر در آخر هفته‌ها باشند.

وی ادامه داد: همچنین تعدادی از مدارس ما شبانه‌روزی هستند؛ در نتیجه هدف‌گذاری ما این شد که نزدیک به 1200 دبیرستان شبانه‌روزی دخترانه را تبدیل به پایگاه ورزش همگانی و قهرمانی کنیم تا امکانات موجود در اختیار دختران دانش‌آموز ورزشکار قرار گیرد.

اجرای برنامه فرهنگی ورزشی دختران آفتاب ایران در ۳۰ مدرسه

همچنین مدیرکل تربیت بدنی و فعالیت‌های ورزشی وزارت آموزش و پرورش در بهمن ماه سال گذشته، از اجرای برنامه فرهنگی ورزشی دختران آفتاب ایران (دآا) در ۳۰ مدرسه با همکاری وزارت آموزرش و پرورش و ورزش و جوانان خبر داد.

وی افزود: برنامه فرهنگی و ورزشی دختران آفتاب ایران که یک کار مشترک بین آموزش و پرورش، وزارت ورزش و ستاد مبارزه با مواد مخدر است بر اساس اسناد بالادستی اجرا می‌شود. این برنامه، توانمندسازی دختران دانش‌آموز را در مناطق عشایر، کوچ‌نشین و مناطق محروم دنبال می‌کند. با انعقاد تفاهمنامه‌ای بین 2 وزیر، مدارس شبانه‌روزی دخترانه تحت پوشش این برنامه قرار می‌گیرند.

اردوهای راهیان پیشرفت برای دختران دانش‌آموز

آبان‌ماه سال قبل بود که جمعی از دختران عضو سازمان دانش‌آموزی در آستانه سالروز شهادت سردار طهرانی‌مقدم و یارانش، با حضور در اردوی راهیان پیشرفت از پارک ملی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دیدن کردند.

دختران عضو سازمان دانش‌آموزی در این بازدید که حدود سه ساعت به طول انجامید، علاوه بر تهیه عکس‌های گروهی و انفرادی، نسبت به تهیه گزارش محتوایی و میدانی اقدام کردند؛ همچنین تعدادی از دانش‌آموز خبرنگاران پانا که در این اردو حضور داشتند، به مصاحبه با مربیان خود، دانش‌آموزان و مدیران حاضر در این اردو پرداختند.

نخستین رویداد «نقشِ من» و کنش رسانه‌ای دختران نوجوان

کنش رسانه‌ای دختران دهه هشتادی در قالب نخستین رویداد «نقشِ من» همزمان با هفته نوجوان طی روزهای ۱۲ و ۱۳ آبان ۱۴۰۱ و به همت سازمان تبلیغات اسلامی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تشکل ملی دختران حاج قاسم و ماهتاب (نشان دختران اثرگذار ایران) در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون برگزار شد.

مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با حضور در جمع دختران تاثیرگذار شرکت‌کننده در نخستین رویداد «نقش من» بر ضرورت حضور این دختران در مراکز کانون تاکید کرد و از اراده این مجموعه در واگذاری امکانات برای توسعه فعالیت آنان خبر داد.

حامد علامتی گفت: کانون به عنوان «نماد» اصلی در پرورش فکر و اندیشه شما برای به‌ظهور رساندن استعدادهای فرهنگی و هنری‌تان مکانی مناسب است و ما امیدواریم در همکاری با مجموعه مدارس صدرا و در کنار دختران حاج قاسم بتوانیم بستر مناسبی را برای شما فراهم کنیم. پیداکردن نقش یکی از مهم‌ترین عواملی است که باید به آن توجه کرد بی‌شک دختران حاج‌قاسم علاوه بر نقش‌های فردی و دختری خود، باید در حوزه‌های اجتماعی نیز اثرگذار باشند.

رونمایی از یک کتاب برای دختران در ساختمان وزارت آموزش و پرورش

آبان سال گذشته، کتاب «من یک معترضم» با موضوعات مرتبط با دختران و زنان در ساختمان وزارت آموزش و پرورش رونمایی شد.

حسین تاریخی دبیرکل اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان در آن زمان و در جریان نشست خبری خود، از تدوین کتاب «من یک معترضم» خبر داد. این کتاب درباره موضوعات مرتبط با دختران و زنان از جمله عفاف و حجاب و حقوق زنان در اسلام و جامعه اسلامی تدوین شده است.

به گفته تاریخی، بخش قابل توجهی از محتوای کتاب «من معترضم» شامل پاسخ‌های دانش‌آموزی متناسب با سن و سال آنها درباره مباحث عفاف و حجاب است.

احصاء مسائل دختران دانش‌آموز

مشاور معاونِ وزیر آموزش و پرورش،به تازگی از برنامه‌ریزی برای احصاء مسائل دختران دانش‌آموز مطابق با زیست‌بوم جدید خبر داده است.

شهره صادقی گفت: احصاء مسائل دختران دانش آموز هر استان با توجه به زیست بوم آن استان، نیازسنجی مسائل معنوی دانش آموزان، توجه به امکانات سخت‌افزاری دانش آموزان، تغییر در فضای آموزشی متناسب با دختران، تغییر در سبک سواد مختلف و هویت بخشی به دختران در ایفای نقش مادری و همسری از دستور کارهای ما در کارگروه کار شورایی است.

ویژگی‌های دختر تراز انقلاب اسلامی

رابعه امامی رضوی، مشاور امور زنان وزیر آموزش و پرورش، فرهنگ ایران اسلامی را فرهنگ اثرگذار در دنیا می‌داند و معتقد است دختر تراز انقلاب اسلامی با بصیرت و مطالعه خود از تاریخ تمدن و فرهنگ ایرانی باید بتواند از هویت دخترانه خود دفاع کند.

امامی‌رضوی با تاکید بر اینکه در اینجاست که نقش یک دختر دانش‌آموز در تراز انقلاب اسلامی مشخص می‌شود، اظهار کرد: دختر دانش‌آموز در تراز ایران اسلامی این است که به ایران به عنوان میهن خود نگاه کنند و ببینند و بدانند که دشمن با این کارها می‌خواهد ایران یعنی وطن و همچنین هویت دخترانه ایرانی را از آن‌ها بگیرد و نگاه دختران ما را یک نگاه غربی‌محور کند. غرب می‌خواهد تمدن و فرهنگ ایرانی را از ما بگیرد و دختران و زنان ما را هم مثل خودشان با نگاه غربی بپرورانند اما وظیفه یک دختر ایرانی متمدن و بافرهنگ این است که تاریخ خود را بشناسد و مطالعه کند.

مشاور امور زنان وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی در مقابل غرب، مطالبه داریم، گفت: وظیفه دختران ما این است که بصیرت داشته و با بینش درست به مسائل نگاه کنند و مطالعه کنند و ببینند دختر تراز انقلاب اسلامی چه دختری باید باشد که بتواند از هویت دخترانه خود دفاع کند و خودش را حفظ کرده و در آغوش فرهنگ غربی، رها نکند. بنابراین فرهنگ ایران اسلامی، فرهنگ اثرگذار است به‌گونه‌ای که با تولید و اجرای یک سرود «سلام فرمانده» دنیا را تکان می‌دهیم و این آثار و نتایج صحیح تربیت دختر تراز انقلاب اسلامی است.