سمّ تعطیلات و فراموشی تحصیلات!

اواخر بهمن سال 1398 بود که زمزمه شیوع ویروس ناشناخته‌ای به نام کرونا در کشور پیچید و رفتار و علائم این ویروس نشان از مواجهه کشور و البته کل دنیا با یک بیماری جدید داشت که باید سبک زندگی و انجام فعالیت‌های روزانه دچار تغییر می‌شود. به همین دلیل آموزش در مدارس وارد فاز جدیدی به نام آموزش مجازی شده و از طریق شبکه اجتماعی «شاد» پیگیری شد. تعطیلی مدارس به مدت بیش از 2 سال ادامه داشت تا اینکه با واکسیناسیون گسترده هموطنان و فروکش کردن ویروس کرونا مدارس از 14 فروردین سال جاری دایر و آموزش حضوری به نظام تعلیم و تربیت کشور بازگشت.

هر چند بازگشایی دوباره مدارس و آغاز آموزش حضوری، شور و نشاط خاصی به مدارس و دانش‌آموزان بخشیده بود و عقب‌ماندگی تحصیلی دانش‌آموزان نیز با اجرای طرح تثبیت و تعمیق یادگیری در تابستان امسال جبران می‌شد و مدارس به روال عادی بازگشته بود اما با آغاز سال تحصیلی 1402- 1401 و بروز شرایط مختلفی از جمله آلودگی و همچنین برودت هوا باعث شد مدارس در برخی استان‌ها از جمله تهران به حالت تعطیل و غیرحضوری تبدیل شود. شاید تعطیلی چند روز طی یک سال تحصیلی برای دانش‌آموزان و اولیا به‌ویژه در کلان‌شهرها و شهرهای صنعتی و آلوده عادی باشد اما استمرار این تعطیلی‌ها و غیرحضوری شدن مدارس هم سبب کاهش کیفیت تحصیل و هم نارضایتی وادلین، دانش‌آموزان، معلمان و عوامل آموزش و پرورش شد چرا که هیچ چیز نمی‌تواند جای اموزش حضوری را بگیرد و آموزش مجازی با توجه به زیرساخت‌های اینترنتی و عدم دسترسی برخی مردم در مناطق محروم به اینترنت هیچ گاه به کیفیت آموزش حضوری و دیدار چهره‌به‌چهره دانش‌آموزان با معلمان نخواهد بود و تعلیم با سردی مواجه می‌شود ضمن اینکه حتی اگر آموزش در فضای مجازی هم ادامه داشته باشد باز هم مسائل تربیتی و اخلاقی به تعطیلی خواهند رفت و لازم است که مدیران مربوطه و متولیان امر به سراغ راهکارهایی غیر از تعطیلی برای مقابله با آلودگی و برودت هوا بروند.

مریم .الف؛ دانش آموز پایه پنجم ابتدایی در این باره به پانا گفت: «:در روزهایی که آموزش به‌صورت غیرحضوری می‌شود با مشکلاتی مانند پایین بودن سرعت اینترنت و همچنین کیفیت پایین دسترسی به شبکه شاد مواجه هستیم و آنطور که باید متوجه تدریس معلمان نمی‌شویم.»

وی افزود: «یکی از معلمان به دلیل مشکلات مذکور گفت که الان ترافیک استفاده از اینترنت بالا است و در ساعت دیگری آنلاین شوید تا تدریس کنم. البته در ساعت مقرر نیز به میزان خیلی کمتر از آنچه که باید وقت گذاشت و درس را در کمتر از نیم ساعت تدریس کرد و آفلاین شد.»

یکی از اولیای دانش آموزان نییز در این باره به پانا گفت: «تعطیلی مدارس علاوه بر اینکه موجب اختلال در ساعت شغلی ما می‌شود و گاهی برای نظارت بر آموزش فرزندان باید در منزل حاضر شویم، مشکلات دیگری هم دارد.»

تعطیلات بدون برنامه به آموزش و پرورش ضربه می‌زند

یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش نیز بارها با اعلام مخالفت خود از تعطیلی مکرر مدارس به دلایل مختلف گفت که تعطیلات بدون برنامه به آموزش و پرورش کشور ضربه می‌زند لذا باید تعطیلات را ساماندهی و برنامه‌ریزی کرد.

او معتقدد است که برای جبران تعطیلی و غیرحضوری شدن مدارس حتما باید چاره‌اندیشی شود تا دانش‌آموزان از میزان ساعتی که برای آموزش آن‌ها معین شده عقب نمانند.

نوری در پاسخ به پانا درباره تعطیلی چندین باره مدارس در سال تحصیلی جاری به دلایل مختلف اعم از آلودگی و برودت هوا و اقداماتی که برای پیشگیری از تعطیلی مکرر مدارس انجام شده است، گفته بود واقعیت این است که ساعت آموزش را به آن میزانی که تعیین شده به دلایل مختلفی نداریم. عقب ماندگی مهمی به مدت 26 ماه در دوران شیوع کرونا از آموزش داشته ایم، البته بخش جبرانی برای رفع این موضوع را در تابستان سال جاری اجرا کردیم ولی بازهم در این زمینه نیاز به استمرار و آموزش داریم.

وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه موارد دیگری از جمله آلودگی هوا و برودت هوا نیز عارض شده و فعالیت مدارس را تحت تاثیر قرار داده است، تصریح می کند که باید فکری برای جبران این موضوع کنیم تا دانش‌آموزان از تحصیل عقب نمانند. برای مثال در دوره ابتدایی 925 ساعت آموزش برای آموزش یک سال تحصیلی معین شده که جلساتی برای این امر داشته‌ایم و چاره‌اندیشی می‌شود تا ببینیم چه کاری می‌توان انجام داد که تعطیلی درس دانش‌آموزان را جبران کنیم.

غیرحضوری شدن مدارس با هدف کاهش آلودگی هوا راهکار مطلوبی نیست

غیرحضوری شدن مدارس با هدف کاهش آلودگی هوا راهکار مطلوبی نیست این جمله را محمدمهدی کاظمی، معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش نیز می گوید و معتقد است که به منظور جبران افت تحصیلی و پیشگیری از خلل در رشد اجتماعی دانش‌آموزان، وزارت آموزش و پرورش در گام اول بازگشایی مدارس و در گام‌های بعدی برنامه‌های جبرانی از جمله طرح تعمیق و تثبیت یادگیری را در دستور کار قرار داد. تلاش‌های بسیار معلمان عزیز اما باید در نظر داشت که آموزش حضوری، جایگزینی ندارد و غیرحضوری شدن مدارس باید آخرین راهکار مسئولان استان‌ها برای شرایط آلودگی هوا باشد.

کاظمی استفاده از شبکه شاد به عنوان مکمل آموزشی را راهکار مطلوبی نمی داند و می گوید با استفاده از ظرفیت موجود به دنبال جبران خلاءهای یادگیری هستیم اما ضمن اهمیت بالای حفظ سلامت دانش‌آموزان امیدواریم غیرحضوری شدن مدارس در هر شرایطی انجام نشود چراکه راهکار مطلوبی نخواهد بود.

برای کاهش آلودگی هوا تمهیداتی اندیشیده شود تا آموزش غیرحضوری نشود

معصومه نجفی پازوکی، معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش نیز معتقد است باید تمهیداتی در راستای کاهش میزان آلودگی هوا اندیشیده شود تا دیگر آموزش غیرحضوری نشود.

نجفی پازوکی با تاکید بر اینکه هیچ چیز جای آموزش حضوری را نمی‌گیرد، می گوید تا قبل از شیوع ویروس کرونا وقتی مدارس به دلیل آلودگی هوا تعطیل می‌شد، خیلی نگران می‌شدیم چون دسترسی معلم به دانش‌آموزان به‌طور کامل قطع می‌شد اما تجربه کرونا و ایجاد بستر شبکه شاد به معلم یاد داد که مسیر ارتباطی با دانش‌آموزان قطع نشود. گرچه ارتباط مجازی معلم با دانش‌آموزان و کارایی آموزش مجازی در بستر شبکه شاد یا بسترهای دیگر با آموزش حضوری قابل مقایسه نیست اما آلودگی هوا نیز معضلی است که با آن مواجه هستیم. مطالبه آموزش و پرورش این است که با تمهیداتی که انجام می‌شود، شاهد این حجم از آلودگی هوا نباشیم تا مجبور شویم آموزش در مدارس را غیرحضوری کنیم.

ضرورت دور شدن دانش‌آموزان از حضور بی‌هدف در فضای مجازی همزمان با تعطیلی مدارس

اصغر باقرزاده، معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش نیز در این باره گفت که والدین، معلمان و مربیان در زمان‌های غیرحضوری شدن آموزش با به‌کارگیری شیوه‌های مختلف باید میدانِ بازیِ دانش‌آموزان را از حضور بی‌هدف در فضای مجازی دور کنند. نکته اصلی این است که شرایط باید طوری پیش برود که غیرحضوری شدن مدارس خیلی کم شود و آموزش به‌صورت حضوری باشد.

او با اشاره به مواضع مجموعه عوامل وزارت آموزش و پرورش اظهار کرد: آموزش و پرورش، والدین و دولت به هیچ وجه راضی به تعطیلات گسترده و پی‌درپی مدارس به هر بهانه نیستند.

باقرزاده با بیان اینکه برخی شرایط مانند آلودگی هوا که در کوتاه‌مدت حتی در اختیار دولت هم نیست، خاطرنشان کرد: متاسفانه به دلیل برخی شرایط مانند آلودگی هوا که به وجود می‌آید، طبیعی است که جهت حفظ سلامتی دانش‌آموزان مجبور به غیرحضوری شدن آموزش می‌شوند.

معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش گفت: آموزش و پرورش در خصوص مواردی نظیر کمبود انرژی و صرفه‌جویی در این حوزه، دانش‌آموزان را با فرهنگسازی، درگیر موضوع کرده است.

او افزود: آموزش و پرورش در همین ایام برودت هوا با راه‌اندازی پویش‌هایی برای کم مصرف کردن انرژی، نقش خیلی ویژه‌ای داشت و با مشارکت دانش‌آموزان در شبکه شاد تلاش کرد تا به مدیریت و کاهش مصرف انرژی کمک کند.

باقرزاده با تاکید بر اینکه به سمتی باید برویم که اصلا تعطیلی و غیرحضوری شدن مدارس به وجود نیاید و آموزش حضوری باشد، ابراز کرد: «اما اگر تعطیلی و غیرحضوری شدن مدارس به هر دلیلی به وجود آمد، والدین و معلمان و مربیان با به‌کارگیری شیوه‌های مختلف باید میدان بازی بچه‌ها را از حضور بی‌هدف در فضای مجازی دور کنند.

او با بیان اینکه والدین، معلمان و مربیان تربیتی می‌توانند این فضا را به موقعیت‌هایی مثل کتابخوانی هدایت کنند، خاطرنشان کرد: اگر کتاب‌های خوب و مناسب به سهولت و با قیمت ارزان یا از طریق کتابخانه‌ها در اختیار دانش‌آموزان قرار گیرد، یکی از بسترهایی است که می‌تواند دانش‌آموزان را نجات داده و آن‌ها را در موقعیت‌های مناسب تربیتی قرار دهد.

متولیان به فکر راهکارهایی غیر از تعطیلی مدارس باشند

طبق نظرکارشناسان حوزه آموزش و پرورش هیچ روشی نمی‌تواند جایگزین آموزش حضوری شود و حضور دانش‌آموزان در مدرسه علاوه بر ارتقای کیفیت آموزش و ایجاد نشاط و پویایی به تحقق هدف تربیت نیز کمک می‌کند. امیدواریم مسئولان و متولیان امر با یافتن راهکارهای جدید کمتر به سمت تعطیلی و غیرحضوری شدن مدارس بروند تا هدف نظام آموزش و پرورش که تربیت دانش‌آموز تمام‌ساحتی طبق سند تحول بنیادین است، محقق شود و تحصیل دانش‌آموزان، رنگ آلودگی و سردی به خود نبینند.