چطور بفهمیم دچار چربی خون شده‌ایم؟

به گزارش نمناک، بدن انسان برای سوخت و ساز به چربی نیاز دارد، اما میزان چربی خون در بدن باید در حد نرمال باشد. بالارفتن مقدار کلسترول و یا تری گلیسرید از حد طبیعی سبب تجمع چربی در دیواره رگ‌ها و ابتلا به بیماری چربی خون می‌شود. مصرف غذاهای فست فودی ، غذاهای چرب و سرخ شده و ناسالم سبب افزایش چربی خون خواهد شد. در صورت ابتلا به چربی خون بالا شما مستعد بیماری‌های قلبی و عروقی نیز هستید.

انواع اصلی چربی های موجود درخون

انواع اصلی چربی های موجود درخون عبارت است از کلسترول و تری گلیسرید هستند.

تری گلیسیرید

تری گلیسیرید، چربی است که از طریق خوردن غذا های مضربا کالری زیاد وارد بدن می شود. بدن مقدار اضافی کالری را تبدیل به تری گلیسیرید کرده و در سلول های چربی ذخیره می سازد. برخی از تری گلیسیرید ها برای عملکرد برخی سلول ها ضروری هستند، اما تری گلیسیرید بیش از حد، ناسالم است.

عوامل افزایش دهنده تری گلیسیرید خون عبارتند از‌:

چاقی و اضافه وزن

عدم تحرک

سیگار کشیدن

مصرف الکل

داشتن رژیم غذایی پرکربوهیدرات

فرد دارای تری گلیسیرید بالا، LDL بالا و HDL پایینی دارد.

کلسترول

کلسترول نوعی از چربی می باشد که در تمام سلول های بدن وجود دارد. این نوع چربی (کلسترول) در خون حل نمی شود و توسط لیپوپروتئین ها وارد سلول و از آن خارج می شود. لیپوپروتئین ازترکیب پروتئین و چربی به وجود آمده است و چربی را در خون حمل می کند.

دو نوع کلسترول در بدن ما وجود دارد:لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL).

کلسترول به دو طریق در بدن به وجود می آید:کلسترول توسط خود بدن ساخته می شود. بیشترین کلسترول توسط کبد و روزانه در حدود ۱۰۰۰ میلی گرم ساخته می شود. خوردن مواد غذایی مانند :گوشت قرمز، مرغ، ماهی و لبنیات سبب می شود کلسترول وارد بدن شود. بیشترین مقدار کلسترول را زرده تخم مرغ و گوشت ها دارند و کمترین مقدار کلسترول را میوه ها ، سبزیجات، روغن های گیاهی، غلات و آجیل دارا هستند.

کبد، نخاع و مغز برای عملکرد طبیعی خود به کلسترول نیاز دارند. برای ساخت و نگه داری سلول ها، برخی هورمون ها، ساخت ویتامین D و جذب ویتامین های محلول در چربی کلسترول نیاز است.

LDL

LDL یا کلسترول بد، هم توسط بدن ساخته شده و هم بدن این لیپوپرتئین را از طریق غذا های غنی از کلسترول مانند گوشت قرمز و محصولات لبنی جذب می کند. این ذرات کلسترول با ترکیب با چربی ها و مواد دیگر خون و اتصال به دیواره رگها، سبب انسداد شریان ها می شوند.کلسترول بد با کاهش جریان خون فرد را دچار بیماری های قلبی، حمله قلبی یا سکته مغزی می سازد.

VLDL

VLDL دارای بالاترین میزان تری گلیسرید است و مانند LDL ذرات کلسترولی را بزرگ تر نموده و سبب می شود رگ های خونی تنگ و باریک شود. اگر دارای VLDL بالا هستید، باید درمان را آغاز کنید زیرا VLDL حاوی مقادیر زیادی تری گلیسرید است.

HDL

HDL یا لیپوپروتئین با چگالی بالا که آن را با کلسترول خوب می شناسند ، کلسترول مضر را به کبد بر می گرداند. این نوع کلسترول اثر محافظتی برای قلب دارد.

مقدار مناسب تری گلیسیرید کمتر از ۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر است. همچنین مقدار مناسب کلسترول کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر است.

علامت چربی خون در آزمایش

با یک آزمایش خون ساده شما می توانید مقدار لیپید خون (کلسترول و تری گلیسیرید) خود را اندازه گیری کنید. برای آزمایش سطح تری گلیسیرید و کلسترول ، ۱۲ ساعت پیش از آزمایش خون چیزی به جز آب آشامیدنی نخورید.

چربی های خون (کلسترول و تری گلیسیرید) در واحد هایی به نام میلی مول در هر لیتر خون T. کوتاه می شود. هدف کلی این است که:

کل سطح کلسترول زیر ۵mmol / L.

سطح LDL زیر ۳mol / L.

سطح HDL بالاتر از ۱mmol / L.

سطح تری گلیسیرید زیر ۲mmol / l.

اگر دچار حمله قلبی شده اید هر سال میزان چربی خون خود را اندازه بگیرید. در صورتی که کلسترول شما بیش از ۵mmol / L. است و دچار آنژین صدری یا حمله قلبی شده اید، دارو های کاهش کلسترول معمولا استاتین (به عنوان مثال سیمواستاتین، آتوواستاتین) مصر کنید.

اگر چربی خون شما، ۲۴۰ میلی گرم در دسی لیتر است دارای چربی خون بالا هستید پس سطح چربی خون خود را به حد نرمال برسانید.

علایم افزایش چربی خون

افراد مبتلا به چربی خون علائم زیر را دارند ، این علائم عبارتند از :

احساس سنگینی، خستگی یا کوفتگی در بدن.

خواب آلودگی.

سوزش و احساس افزایش حرارت بدن و کف پا

دردهای ناحیه ساق و کف پا

سردرد و سنگینی سر

خشکی و تلخی دهان.

سرگیجه و وزوزگوش.

سرگیجه و سنگینی سر‌، خواب آلودگی، تپش قلب بعد از مصرف غذاهای چرب و تسکین این علایم با خوردن آبغوره، آبلیمو یا سرکه.

افزایش تعریق بدن.

ورم و پف کردن صورت.

عوامل اثرگذار بر غلظت کلسترول خون

مصرف مواد غذایی چرب

مصرف مواد غذایی با کالری بالا و به مقدار زیاد

کم بودن فعالیت بدنی

در وضعیت کلسترول خون وراثت و ژنها نقش مهمی دارند.

سن و جنس

میزان افزایش غلظت کلسترول خون از ۲۰ سالگی شروع می شود و میزان کلسترول در زنان قبل از یائسگی کمتر از مردان است.

افزایش چربی خون و ارتباط با بیماری ها

افزایش چربی خون ، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد زیرا زمان افزایش کلسترول خون چربی در سطح رگ رسوب می کند و رسوب چربی موجب تنگ شدن عروق و به دنبال آن کاهش خون رسانی می شود بنابراین قلب نمی تواند خون غنی از اکسیژن به اندازه ی کافی دریافت کند ، بنابراین فرد مبتلا به بیماری های قلبی خواهد شد.

همچنین کاهش خون رسانی به اندام ها به خصوص مغز عملکرد طبیعی آن را مختل کرده و فرد را دچار سکته مغزی می کند.

افزایش چربی خون همراه با بیماریهایی مانند کم کاری تیروئید، برخی بیماریهای کبدی و کلیوی ، بیماریهای قند(دیابت) ، نارسایی مزمن کلیه، چاقی، بعضی از عفونتها ، اعتیاد به الکل ، ایدز و … نیز دیده می شود.

ورزش کردن

انجام ورزش منظم و روزانه به خصوص ورزش های هوازی مانند دو و... به افزایش کلسترول خوب کمک می کند و شما با انجام اینورزش ها می توانید در هفته ۱۲۰۰ کالری بسوزانید.

کاهش وزن

اگر وزن بالایی دارید ، می توانید وزن خود را کاهش دهید تا مقدارHDL افزایش یابد. کاهش هر نیم کیلوگرم وزن بدن ( چربی اضافی)، سبب افزایش یک درصد مقدار ال دی ال می شود.

قبل از مصرف غذاهای چرب ورزش کنید تا بتوانید سطح HDL را افزایش دهید.

نکشیدن سیگار

برای افزایش ۷ واحد مقدارHDL ، سیگار را یک هفته ترک کنید.

پرهیز از مصرف غذاهای افزایش دهنده قند خون

مصرف زیاد شکر، آرد، سیب زمینی و برنج سفید سبب افزایش قند خون و باعث کاهشHDL خون می شوند.

راهکارهایی برای برای کاهش مقدار LDL

دوری از مصرف زیاد چربی ها و کلسترول

پرهیز از خوردن غذای زیاد و پر کالری.

تحرک و فعالیت بدنی

ثابت نگه داشتن وزن

راهکارهایی برای کاهش تری گلیسیرید

انجام ورزش منظم و روزانه

داشتن رژیم غذایی کم چربی

استفاده از لبنیات کم چرب

عدم مصرف چربی های گوشت و پوست مرغ

مصرف روغن های گیاهی از قبیل:کانولا ،ذرت و زیتون به جای روغن حیوانی

مصرف غذاهای پرفیبر

پرهیز از مصرف شیرینی و نوشیدنی های شیرین

دوری از نوشیدن الکل

آهسته خوردن غذا و خوب جویدن

متعادل نگه داشتن وزن

رژیم غذایی کاهش چربی خون

برای کاهش چربی خون یه جای مواد سرخ کردنی مواد غذایی بخارپز یا کبابی استفاده کنید.

از مصرف سیرابی، جگر، زرده تخم مرغ، چیپس، پفک، روغن جامد، بستنی، شیرینی و قند زیاد دوری کنید.

شیر کم چرب مصرف کنید.

به جای گوشت قرمز و پرچرب از گوشت های سفید مانند مرغ و ماهی استفاده شود.

سیر خام و سبزیجاتی مانند کاهو و میوه هایی مانند گلابی، پرتقال، گریپ فروت و سیب مصرف نمایید.

مواد غذایی گیاهی مانند حبوبات و غلات ، کدو، شوید مصرف کنید.

از گیاهان دارویی مانند سیاه دانه ، آویشن ، سویا، گشنیز، سبزیجاتی مانند شوید‌، دم کرده لیمو عمانی و پودر زنجبیل استفاده کنید.