اقبال دانش‌آموزان ایرانی به زبان‌های خارجی غیرانگلیسی در دستور کار قرار گرفت
تهران (پانا) - در نهمین جلسه شورای پژوهشی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بررسی میزان اقبال دانش‌آموزان ایرانی به زبان‌های خارجی غیرانگلیسی مصوب، به‌عنوان طرح ملی در دستور کار قرار گرفت.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، نهمین جلسه شورای پژوهشی با حضور رئیس سازمان و جمعی از مدیران و معاونین برگزار شد.
در ابتدای جلسه، حسن ملکی، بر اهمیت جایگاه پژوهش در سازمان تأکید کرد و گفت: بدیهی است که شورای پژوهشی سازمان، به‌قصد احیای ضلع پژوهشی در سازمان تشکیل شده لذا لازم است که برای احیای این بخش، کار به‌درستی صورت پذیرد. در این راستا ضروری است کارهایی در داخل و خارج از سازمان مدیریت شده و شکل داده شود.
انتشار فراخوان پژوهشی از سوی سازمان در دستور کار قرار گرفت
وی ادامه داد: در راستای اقدامات خارج از سازمان، من فکر می‌کنم که سازمان پژوهش، باید هرسال، یک فراخوان پژوهشی بسیار قوی به جامعه عرضه کند، زیرا اگر این کار را نکند، ارتباط تحقیقاتی این بخش با بیرون از جامعه قطع خواهد شد و دیگر مابقی ارتباطات معنا و مفهوم چندانی نخواهند داشت لذا تقاضا دارم که همکاران، این موضوع را در کارگروه موردنظر مطرح کرده و فراخوان را نهایی کنند. امیدوارم که در سال جاری فراخوان منتشر شود تا در سال آینده کار را با فراخوان آغاز کنیم.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصریح کرد: در بخش دیگری از کار، ما باید ساختار مدیریت پژوهش‌ها را دقیق‌تر تعریف کنیم زیرا پیگیری همه کارها، در این شورا امکان‌پذیر نیست و این انتظار از شورا باعث حرکت حلزونی و کند پژوهش خواهد شد که ما را به جایی نخواهد رساند.
ملکی ادامه داد: برای حل این مسئله، باید کمیته‌های پژوهشی دفاتر که شکل‌گرفته، به‌صورت هم مستمر و درست تشکیل شود و در ادامه کار نیز به مصوبات خود در چارچوب ضوابط مشخص شده، احترام بگذارد. در این صورت هر طرحی که در کمیته پژوهشی دفاتر به تصویب برسد، را ما می‌توانیم در کمیته پژوهش مطرح کنیم. در واقع اگر کاری باتوجه‌به چارچوب‌ها و ضوابط مشخص شده، در کمیته‌های دفاتر شکل گرفت، امکان مصوب تلقی شدن آن وجود دارد زیرا در این صورت موتور پژوهش به حرکت مورد انتظار خواهد رسید.
وی تأکید کرد: دیده‌شدن طرح‌های دفاتر در این شورا یا کارگروه‌های مختلف، نیز می‌تواند انجام شود تا نقص و اشکالات را در ادامه رفع کنیم اما لازم است که این روند به شکل سریع‌تری طی شود زیرا در غیر این صورت به دلیل بالا بودن حجم پژوهش‌ها، کار پیش نخواهد رفت. نکته دیگر نیز این است که باید در روند امور اداری سرعت عمل بیشتری داشته باشیم بنابراین نباید وقتی پژوهشی مصوب می‌شود، در مسیر بروکراسی اداری بماند لذا خواستار شروع کار پس از تصویب آن و دراسرع‌وقت هستم.
طرح الگوی تحلیل محتوای کتاب‌های فنی و حرفه‌ای بررسی شد
در ادامه جلسه، نوریان، پژوهشگر عرصه برنامه‌ریزی درسی، گزارشی با عنوان «طراحی الگوی تحلیل محتوای کتاب‌های فنی و حرفه‌ای و اجرای موردی آن»، ارائه کرد و گفت: ارزشیابی کتاب‌های درسی دارای سه نوع ارزشیابی هست تجربی، تحلیل کتاب‌های درسی و نظرات مخاطبان را شامل می‌شود. در بخش تحلیل محتوا این امکان ایجاد می‌شود که قبل از تحمیل هزینه‌های مختلف، کار ابتدا ارزشیابی شود و بخشی از مباحث روشن شود البته هرکدام از روش‌های دیگر نیز دارای ابعاد خاص خود هستند.
وی در ادامه ابعاد و جزئیات این طرح را با ارائه مستندات برای حاضران توضیح داد.
افشار بهمنی، مدیرکل دفتر تألیف کتاب‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش، شورای پژوهش را فرصت مناسبی برای رشد عرصه‌های مختلف سازمانی دانست و گفت: بسته محوری بودن کتاب‌ها از جمله مباحثی است که ضرورت چنین پژوهشی را مطرح کرد زیرا کتاب‌هایی که امروز در شاخه فنی و حرفه‌ای نوشته شده، باتوجه‌به تنوع و تکثر آن‌ها باید به شکل بسته‌ای ارائه شود لذا در این راستا علاوه بر محتوای مکتوب، ما نیازمند لینک‌هایی نیز در رسانه‌های غیرمکتوب هستیم بنابراین لازم است که جایگاه مشخصی برای آن تعیین کنیم.
وی ادامه داد: ضرورت دیگر کار نیز در بعد پودمانی بودن کتاب‌های فعلی قرار دارد زیر کتاب‌های شاخه فنی و حرفه‌ای از سال 95 به بعد تغییر کرده و با این رویکرد کتاب‌ها شکل‌گرفته است لذا هر کتاب 5 پودمان مستقل را ارائه می‌دهد. باتوجه‌به این امر، سؤالات متنوعی از این منظر مطرح شد که باعث ایجاد احساس نیاز به این الگو شد.
مدیرکل دفتر تألیف کتاب‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش از اجرای آزمایشی این الگو خبر داد و گفت: گروه هنر و شته صنایع فرش، در این راستا و صورت پایلوت انتخاب شده است لذا ما دبیرخانه‌ای را در این راستا انتخاب کردیم که مسئولیت هماهنگ‌سازی، محتواسازی و انسجام دادن به این بخش را بر عهده دارد.
ملکی نیز در ادامه خواستار نگاه مجدد به ضرورت‌های اجرای این پژوهش شد و گفت: الگوی مفهومی در بخش طراحی برنامه درسی قرار می‌گیرد و جایگاهی در طراحی ندارد بنابراین لازم است که بدانیم چه عناصری را با چه رابطه‌ای، در این الگو، مدنظر قرار داده‌اید؟
وی ادامه داد: طرح‌واره‌های کار لازم است که از ابهام خارج شده و به شکل واضح‌تری بیان شود زیرا این بخش‌ها در فرایند برنامه‌ریزی درسی دارای جایگاه خاصی هستند.
قدسی احقر نیز بیان کرد: باتوجه‌به ارزش‌های کار ارائه شده و توانایی‌های غیرقابل‌انکار پژوهشگر محترم، من فکر می‌کنم که اهمیت، ضرورت و مسئله‌ها در این طرح به‌اختصار نوشته شده و عملاً به‌خوبی تبیین نشده است لذا سؤالات بسیاری به دنبال خواهد آورد.
وی افزود: یکی از مسائل دیگر در الگوی موردنظر، این است که به الگوی قبلی تنها در کار اشاره شده است اما ابعاد آن در کار نادیده گرفته شده است.
حسین قاسم‌پور نیز در این راستا خاطرنشان کرد: در تحلیل محتواها به متن نوشتاری توجه چندانی نمی‌شود اما سازمان در شرایطی است که به این مسئله باید توجه کند لذا باید در مسیر کسانی انتخاب شوند که به این امر تسلط داشته باشند.
وی افزود: عدم رعایت شیوه‌نامه ویرایش در تولید کتاب‌ها باعث شده که محتوا به گونه دیگری اجرا شود بنابراین لازم است که به این الگو نیز در روند کار توجه شود.
علی محبی معاون سازمان نیز در بخش دیگری از جلسه گفت: به نظر می‌رسد آنچه که باید انجام شود، اندکی گسترده‌تر از طرح موردنظر است لذا لازم است که فراتر از یک الگوی مفهومی حرکت کنیم و در قالبی دیگر هم به الگوی مفهومی بپردازیم و هم بحث فرایند و روش را در این مسیر کار، موردتوجه قرار دهیم.
وی افزود: اهداف و سؤال‌ها در این الگو نیازمند توسعه است لذا لازم است که ابتدا این سؤال مطرح شود که اساساً ابعاد و مؤلفه‌های تحلیل محتوای کتاب‌های درسی چیست؟ نکته دیگر این است که باید اولویت‌بندی و ارتباط بین عناصر مدنظر قرار گیرد.
معاون برنامه‌ریزی درسی و تولید بسته‌های تربیت و یادگیری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی ادامه داد: باید این سؤال نیز جواب داده شود که اساساً فرایند و روش تحلیل محتوای کتاب‌های درسی فنی و حرفه‌ای باید به چه شکلی باشد؟ همچنین الگوی تحلیل محتوای کتاب‌های درسی از چه میزان اعتباری برخوردار است؟
در ادامه جلسه، این الگو توسط رئیس سازمان پژوهش و حاضران مورد نقد و بررسی قرار گرفت و ابعاد مختلف آن بازنگری شد.
ضرورت ارزشیابی کتاب‌های فنی و حرفه‌ای
ملکی نیز در این قسمت از جلسه بیان کرد: ما امروز واقعیتی به نام کتاب‌های درسی موجود داریم که بر اساس رویکرد شایستگی تألیف شده‌اند و هم اکنون در هنرستان‌ها تدریس می‌شوند لذا ضرورت ما این است که کتاب‌های درسی را مورد ارزشیابی قرار دهیم.
وی ادامه داد: امروز مسئله ما طراحی الگوی مفهومی نیست لذا لازم است که بر روی ارزشیابی کتاب‌های درسی تمرکز داشته باشیم زیرا این کتاب‌ها هنوز تا الگویی که مربوط به جایگزینی بسته‌های تربیت و یادگیری نوین است، فاصله دارد. در واقع تا زمانی که بسته‌های تربیت و یادگیری بر مبنای اسناد بالادستی تدوین و جایگزین شوند، زمان باقی است و این کتاب‌ها حداقل 5 سال در دست تدریس هستند لذا این کتاب‌ها هنوز چند سالی عمر دارند. بر همین مبنا باید در نقاطی که لازم است، ارزشیابی کنیم و در بخش‌هایی نیز رویکرد غنی‌سازی را مدنظر قرار دهیم. به‌عنوان‌مثال رمزینه‌های سریع پاسخ به غنی‌سازی کتاب‌های درسی انجامیده است.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تأکید کرد: مسئله اصلی فنی و حرفه‌ای ارزشیابی آن‌ها است بنابراین باید بر روی این بخش تمرکز داشته باشیم. در این راستا تقاضا دارم که طرح به این سمت سوق پیدا کند و به ارزشیابی کتاب‌های درسی با اولویت بپردازیم تا به نیازهای اصلی امروز پاسخ دهیم. ما امروز از توصیف عبور کرده‌ایم لذا باید به این بپردازیم که چه وضعیتی داریم و چه کاری باید انجام دهیم بنابراین اگر خلأ الگویی وجود دارد، و باید به آن بپردازیم.
در ادامه جلسه ارزشیابی کتاب‌های درسی موجود در فنی و حرفه‌ای با رعایت الگو مصوب شد و در دستور کار قرار گرفت.
طرح میزان اقبال دانش‌آموزان ایرانی به زبان‌های خارجی بررسی شد
در بخش دوم جلسه بهنام علوی‌مقدم به ارائه طرح «بررسی میزان اقبال دانش‌آموزان ایرانی به زبان‌های خارجی غیرانگلیسی مصوب» ارائه کرد و گفت: این کار بر مبنای نیاز گروه درسی زبان‌های خارجی شکل گرفت البته بدیهی است که باید قبل از تألیف کتاب‌های درسی این کار انجام می‌شد اما به دلیل اینکه گاهی فرایندها طولانی می‌شود، از مسیر جا می‌ماند لذا لازم است که کار را با ساده‌سازی تسریع کنیم.
وی افزود: یکی از درس‌های مهم در مدارس، بحث زبان‌های خارجی است که به دلایل مختلف دارای اهمیت هستند و در برنامه‌های درسی تمام کشورها وجود دارد. همان‌طور که می‌دانید، قبل از اقدام ما به تألیف کتاب‌های درسی زبان‌های فرانسه و آلمانی، زبان انگلیسی در کشور غالب شده است لذا مدرسه‌ای را نداریم که فرانسوی یا آلمانی ارائه دهد.
علوی‌مقدم تصریح کرد: بر مبنای اسناد بالادستی ایجاد زمینه برای توسعه زبان‌های خارجی به جز انگلیسی مطرح شده است لذا تلاش بر این است که زمینه‌ای برای سایر زبان‌ها نیز ایجاد شود.
وی در ادامه درباره جزئیات این طرح توضیحاتی را برای حاضران ارائه کرد و ابعاد مختلف کار مورد بررسی قرار گرفت.
حسن مظاهری نیز، موضوع طرح را مهم خواند و بیان کرد: شاید این موضوع باید جزء دغدغه‌های شورای‌عالی آموزش‌وپرورش باشد و باید از ابعاد مختلف به آن پرداخته شود. مراجعه به آموزشگاه‌ها از لحاظ آماری نشان می‌دهد، زبان‌های متعددی مورد اقبال عموم قرار گرفته است که نشان‌دهنده اهمیت امر است.
وی ادامه داد: مسائل اجرایی و تأمین دبیر زبان‌ها در این طرح بسیار حائز اهمیت است لذا لازم است که به زبان‌های متعدد غیر مصوب نیز از زاویه علاقه‌مندی دانش‌آموزان بپردازیم.
محمد علوی‌تبار معاون توسعه منابع و پشتیبانی سازمان نیز بیان کرد: این موضوع یکی از مطالبات مقام معظم رهبری است لذا یکی از کارهای لازم است که باید در سازمان انجام شود. در این راستا شاید لازم باشد که در ابعاد کلان‌تری به این طرح بپردازیم.
وی افزود: شخصیت‌پردازی‌هایی که در بحث انتقال زبانی توسط کشورهای مختلف انجام می‌شود، یکی از نکات مهمی است که سبب علاقه‌مندی بالای دانش‌آموزان ما شده است بنابراین لازم است که ما ابعاد کار را فراتر از زبان ببینیم و به شکل جامع‌تر مسئله را بررسی کنیم.
محمد صالح مذنبی مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی نیز در ادامه جلسه، اظهار کرد: در مسئله زبان سنجیدن نبض مخاطبان امروز ما که شامل خانواده‌ها و دانش‌آموزان، هستند، امر بسیار مهمی است لذا بررسی هوشمندانه این بخش قابل‌تحسین است.
وی ادامه داد: در این راستا شاید لازم باشد که به چرایی استقبال نسبت به زبان‌های جدید غیر مصوب بپردازیم زیرا این امر کمک می‌کند که بتوانیم کار را با نگاه تحلیلی بسنجیم و پیش ببریم. در ادامه نیز لازم است که بین نیازشناسی و سنجش، یک نسبت برقرار کنیم تا ابتدا نیازهای اساسی کشور را بر مبنای مطالعات آینده‌پژوهانه مورد بررسی قرار دهیم و بعد نسبت به این تحقیق اقدام کنیم.
مذنبی تصریح کرد: بررسی نیازهای اساسی به ما کمک می‌کند، این سؤال را مطرح کنیم که نسبت به آینده زبان‌ها، از موضع سازمان پژوهش چه دیدگاهی مور نظر است البته در این راستا از روش فراتحلیل نیز می‌توان استفاده کرد تا در ادامه به امتداد این پروژه‌های پژوهشی بپردازیم.
ملکی در بخش پایانی جلسه به جمع‌بندی مباحث مطرح شده پرداخت و گفت: کار انجام شده بسیار ضروری، و در راستای برنامه‌های سازمان است لذا انجام آن باعث خرسندی است اما لازم است که قلمرو طرح را وسیع‌تر و در حد کلان و ملی بررسی شود.
وی افزود: ابعاد طرح باید وسیع‌تر دیده شود تا ما بتوانیم سیمایی جامع‌تر و بهتر از زبان‌های خارجی ارائه دهیم بنابراین لازم است که ابعاد سیاسی، اجتماعی، روان‌شناسی و ... را نیز مدنظر قرار دهیم. بدیهی است که امکان آموزش در ابعاد مختلف شامل دبیر مربوطه و ... نیز باید مدنظر قرار گیرد. روش تحقیق نیز باید شفاف و مناسب باشد لذا لازم است که گروه قوی و علمی در کنار شما حضور داشته باشند. امیدواریم که هر چه زودتر این طرح آماده شود تا دوباره در این جلسه مجدداً مورد بررسی قرار گیرد.
در ادامه طرح‌های پژوهشی پژوهشگاه نیز مورد تصویب اعضای جلسه قرار گرفت.
ارسال دیدگاه