ابوالقاسم قاسم‌زاده*
برجام ماندنی شد
اگر بخواهید به چند هفته اخیر و مذاکره برجام در وین نگاهی داشته باشید، در می‌یابید که تا اینجای کار حاشیه‌سازی‌ها سوار بر متن واقعی گفتگوها در نشست برجام بوده است؛ تا آنجا که بسیاری خبر از پایان اصل معاهده برجام و شکست کامل آن دادند.
دلیل این برداشت‌ها و انعکاس آن در برخی مطبوعات داخلی و رسانه‌های خارجی را باید هجوم همه‌جانبه خط‌دهی خبری ـ رسانه‌ای صهیونیست‌ها در نیویورک و اسرائیل جستجو کرد و از سوی دیگر ضعف اطلاع‌رسانی به موقع و البته کارشناسانه هیأت سیاسی اعزامی به وین، لاجرم در محاق خبری قرار گرفتن صداوسیما و بخش سخنگویی و اطلاع‌دهی وزارت خارجه دید.
در چنین فضای یأس‌آلود خبرسازی‌ها و اشاعه ناامیدی از دو دور مذاکره در وین، اکنون خبر می‌رسد که بعد از ده روز که دور دیگری از گفتگوها در وین از سرگرفته خواهد شد ایران، روسیه و چین ضمن ارزیابی مثبت از مذاکره و ارائه پیشنهادها به دستیابی توافق نهایی، امیدوارند و سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان که نگرانی خود را از چگونگی تعامل ایران در دولت آقای رئیسی بازگو کرده‌اند، اما از دیروز جلسه آینده بعد از ۱۰ روز وقفه را، بسیار مهم خوانده‌اند. در این فاصله، انتشار سخنان رسمی آقای «اسلامی» معاون رئیس جمهوری در سازمان انرژی هسته‌ای ایران با آژانس برای به کارگیری دوربین‌ها در «سایت کرج» به درخواست مکرر «گروسی» دبیر و مدیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، یک‌باره آبی بر فضاسازی‌های خبری ـ تبلیغاتی رسانه‌های خط‌پذیر از اسرائیل و لابی نیویورکی آنها شد.
یکی از کارشناسان بین‌المللی، با رصد شرایط کنونی می‌نویسد:
«همگام با دو دور اخیر مذاکرات، دیپلمات‌های غربی همزمان با رسانه‌ها سعی کردند در یک عملیات «مقصرسازی» اینگونه القا کنند که بسته‌های پیشنهادی تیم ایرانی،روند مذاکرات را به هم زده است و به همین دلیل مذاکرات سازنده و رو به جلو نیست. اما به اذغان کارشناسان، پاتک و اقدام روز چهارشنبه گذشته ایران، مبنی بر توافق با آژانس انرژی اتمی و اجازه نصب دوربین‌های جدید این آژانس در مجتمع تسای کرج، اقدامی هوشمندانه بود و جلوی جنگ روانی و هجمه علیه ایران را گرفت. رفتار کشورهای اروپایی، تابع کشور آمریکا و لابی صهیونیستی است. متأسفانه لابی صهیونیستی در این مذاکرات وارد عمل شده و سعی کرده از ابتدای گفت‌وگوها تأثیر بگذارد. هر چند که تیم رئیس جمهوری آمریکا نگاه مثبتی نسبت به رژیم صهیونیستی ندارد و سفر اخیر وزیر خارجه این رژیم غاصب به کشورهای اروپایی نیز برای تأثیرگذاری بر روند مذاکرات برجامی وین با شکست مواجه شد وتروئیکای اروپایی تحت فشار آمریکا اظهارات متناقض و رفتار پارادوکسی از خود نشان می‌دهند. اما به نظر می‌رسد تاکنون روند مذاکرات مثبت بوده است. زیرا تیم مذاکره کننده ایرانی با چهار کارگروه مختلف تخصصی مذاکرات را آغاز کرده است. تاکنون سه سند مهم هم در طول مذاکرات وین از طرف هیأت ایرانی به ۱+۴ ارائه شده که دو سند آن مورد پذیرش قرار گرفته است. سندی درباره لغو تحریم‌ها و سندی درباره مسائل هسته‌ای که اکنون ظاهراً بعد از وین ۷، مورد پذیرش طرف‌ها قرار گرفته و مبنای مذاکرات بعدی شده است. پیش‌بینی می‌کنم تا پایان سال جاری میلادی، خروجی قابل قبولی از مذاکرات وین به دست بیاید.»
طرف‌های غربی (اروپا و آمریکا) در سه هفته گذشته بر عنصر زمان تأکید داشته‌اند و آن را فاکتور مهم برای ادامه مذاکرات خوانده‌اند. «انریکه مورا» در مصاحبه با خبرنگاران درباره آنچه «حس فوریت» نامید، چندبار تذکر داد و آن را بسیار مهم و با اهمیت برای ادامه گفتگوهای سازنده و پیش رو دانست. او گفت: «ظرف چند هفته و نه چند ماه» باید به نتیجه برسیم. سه کشور اروپایی همراه آمریکا خواهان رسیدن به نتیجه در «کوتاه مدت» برای چند هفته هستند. طرف ایرانی تا اینجای کار چندان عجله‌ای برای رسیدن به توافق از خود نشان نمی‌دهد. این دو نگاه تا اینجای کار خوراک مناسب نقدهای منفی از گفتگوهای وین، به ویژه از سوی رسانه‌های اسرائیل زده و شبکه‌های فارسی زبان خبری در لندن و نیویورک شده است.
نماینده ویژه «بایدن» رابر مالی نیز بر رسیدن به توافق در فاصله زمانی معین تأکید دارد. تا اینجای کار آمریکا برای اصل برداشتن «تحریم‌ها» علیه ایران و لغو کامل سیاست «فشار حداکثری» ترامپ علیه جمهوری اسلامی اعلام نظر مثبت کرده است. اما، لغو تحریم‌ها را گام به گام و براساس برنامه‌ریزی مدت پذیر می‌خواهد. از بهانه‌های دولت بایدن، برای اجرای لغو گام به گام تحریم‌ها، یکی این است که بخشی از این تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران، مصوبه کنگره (مجلس و سنا) آمریکاست و لغو آنها نیازمند ارائه لایحه خاصی از سوی کاخ سفید و بررسی آن در کنگره است. توافق در برجام می‌تواند آغازگر چنین مسیری باشد. بایدن (آمریکا) و همراهان او (انگلیس، فرانسه و آلمان) خواهان تنظیم توافق قبل از پایان سال میلادی و در مدت کوتاهی از نشست‌های وین هستند. چین و روسیه نیز همین نظر را دارند و ایران نیز خواهان رسیدن به توافق در نشست‌های وین است.
چین و روسیه در بیانیه‌هایی با اشاره به انجام هفت دور گفتگو میان ایران و ۱+۴ برای احیای برجام، ابراز امیدواری کرده‌اند دور هشتم مذاکرات به توافق نهایی منجر شود. نماینده روسیه در نشست وین نیز رسیدن به توافق در جلسه آینده را امکان‌پذیر خوانده است و هرگونه اعلام نظر جدید یا سخن غیرمحتاطانه‌ای را موجب پیچیده‌تر شدن مذاکرات دانسته است.
نماینده وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، علی باقری اعلام کرد: «اگر طرف مقابل دیدگاه‌ها و مواضع منطقی جمهوری اسلامی ایران را بپذیرد، گفت و گوهای دور جدید می‌تواند آخرین دور مذاکرات باشد تا در کوتاه‌ترین زمان به توافق برسیم. سرعت دستیابی به توافق بستگی به طرف مقابل دارد.»
رئیس هیأت نمایندگی روسیه خبر داده است: «پس از کشمکش طولانی، شرکای اروپایی سرانجام اصلاحات مورد نظر طرف ایرانی در سند مسائل هسته‌ای را به تصویب رساندند. آنها با احترام به عناصر جدید در مواضع ایران برخورد کرده‌اند و این مسأله بسیار مهم است و این موفقیت حاصل شده است.»
از مجموعه اظهارنظرهای نمایندگان کشورها در گفتگوی برجام چنین برمی‌آید:
۱ـ همه طرف‌ها (اعضای کشورهای عضو گفتگوهای برجام) بسیار امیدوار هستند که نشست آینده بعد از ده روز تعطیلی در وین به نتیجه بسیار مطلوب و روشنی برسد، طوری که همگی برای ماندن معاهده برجام و اجرای آن خوش‌بین هستند.
۲ـ از پی توافق در جلسه آینده، آمریکا بار دیگر به برجام برمی‌گردد و در نتیجه امضای توافق نهایی با حضور وزرای خارجه کشورهای عضو در گفتگوهای برجام اجرایی خواهد شد.
۳ـ از هم اکنون رژیم صهیونیستی تهدیدهای لفظی خود را علیه جمهوری اسلامی ایران تشدید کرده است و برخی از تحلیلگران سیاسی، مدت زمان ده روز تا تشکیل دور هفتم نشست وین را حساس‌تر از گذشته ارزیابی می‌کنند که در عمل رژیم صهیونیستی (اسرائیل) و برخی از سیاستمداران طرفدار آن در واشنگتن، پروژه تخریب آن را کلید زده‌اند.
آنچه که امروز دیده می‌شود و از مجموعه اعلام نظرها و مواضع کشورهای عضو در مذاکره برجام وین برمی‌آید، این است که برجام ماندنی است؛ اگر ایران و آمریکا شروع یک توافق طرفینی را به فال نیک بگیرند!
*تحلیلگر
منبع: اطلاعات
ارسال دیدگاه