تولید نرم‌افزار ویراستاری کتب درسی در دستور کار قرار گرفت
تهران (پانا) - جلسه شورای حفظ و ترویج زبان فارسی با حضور معاون سازمان پژوهش و برنام ریزی آموزشی، نماینده فرهنگستان زبان و ادب فارسی و نمایندگان بخش‌های مختلف حوزه ستاد وزارت آموزش و پرورش برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، در ابتدای جلسه، حسین قاسمپور، عضو هیات علمی گروه علوم انسانی، به ارائه گزارشی از جلسات گذشته پرداخت و گفت: در راستای صیانت از زبان فارسی و مباحثی که در جلسه قبل مطرح شد، ما یک شماره از مجلات رشد عمومی و یک کتاب از درس‌های پایه را به عنوان نمونه برای پیدا کردن واژگان بیگانه انتخاب کردیم، و نتایج بسیار خوبی، در این راستا به دست آمد و انشاالله در آینده ماموریتی نیز، در راستای بررسی این آثار تعیین خواهد شد.
وی افزود: در خصوص کتاب های درسی، مشکل زیادی در این بخش وجود ندارد و حل خواهد شد، زیرا این کتاب‌ها تغییرات مداوم ندارند بنابراین در طول تجدید چاپ‌ها این واژگان پیدا، و اصلاح خواهند شد اما در مورد مجلات مساله متفاوت است زیرا در این بخش ما با تولیدات مداوم رو به رو هستیم بنابراین ضروری است که یک تصمیم گیری اساسی، در این بخش انجام شود.
علی محبی، معاون برنامه ریزی و تولید بسته های تربیت و یادگیری سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی نیز در ادامه جلسه، بیان کرد: یکی از راه‌های صیانت از زبان فارسی، بررسی تولیدات موجود در بدنه آموزش و پرورش است که قطعا کلیه کتاب‌ها و موارد مختلف آموزشی را شامل می‌شود اما جدای از این بخش‌ها لازم است که موارد دیگر را نیز مد نظر قرار دهیم.
وی افزود: تلاش ما این است که زبان فارسی را در بخش‌های مختلف نظیر مکاتبات، پژوهش‌ها، اتوماسیون و .. مد نظر قرار دهیم و پاسداشت از زبان را در تمامی بخش‌ها دنبال کنیم.
در ادامه کارگروه‌های حاضر در جلسه به ارائه گزارشی از اقدامات خود، در راستای پاسداشت زبان فارسی پرداختند.
نیاز به معادل سازی واژه‌های تخصصی در مدارس استثنایی
در این بخش منیره عزیزی از سازمان آموزش و پرورش استثنایی، گفت: با توجه به اینکه، ما 7 گروه در این بخش داریم، هر 7 گروه نیز، در کارگروه حضور دارند. همانطور که می‌دانید، ما در این مجموعه گروه آسیب‌دیده، شنوایی را نیز داریم و این افراد از محتوای کتاب‌های مربوط به بچه‌های عادی استفاده می‌کنند.
وی افزود: با توجه به اینکه راهنماهای درسی این گروه توسط سازمان پژوهش آماده می‌شود، ما به بررسی این مجموعه پرداختیم و متوجه شدیم بسیاری از واژه‌هایی که در حوزه استثنایی قرار دارد، معادل سازی نشده و در واقع معادل سازی در این بخش کمرنگ است.
عزیزی تصریح کرد: در این راستا، و در این بخش، ما راهنماها را بررسی و نکات را احصاء کردیم و سپس بر مبنای تفاهم نامه‌ای که با فرهنگستان داریم، معادل کلمات را از این بخش، درخواست کردیم. به همین صورت سایر گروه‌ها نیز در دستور کار قرار گرفته است و بنا بر این قرار گرفته که بازنگری را انجام دهیم.
استفاده از نرم افزار ویراستاری
خانم پاداش از معاونت تربیت بدنی نیز در ادامه جلسه، بیان کرد: ما از زمانی که دستور صادر شد، کلمات بیگانه را استخراج و احصاء کردیم اما شاید لازم باشد که بتوانیم از نرم افزار ویراستاری کمک بگیریم.
وی ادامه داد: از آنجایی که نکات، کلمات، و اساسا ویراستاری در برخی از متون، گاهی بسیار زیاد است، شاید بهتر باشد که با استفاده از نرم افزارهای ویراستاری کار را انجام دهیم زیرا به واسطه این فناوری، هم امکان بهتری برای ویرایش ایجاد می‌شود و هم اینکه به مروز زمان، آموزش نیز، به شکل خود به خود شکل خواهد گرفت.
هداوند از مرکز امور بین الملل نیز در بخش دیگری از جلسه، بیان کرد: خوشبختانه در بخش ما، بحث ویرایش و پالایش کار، بسیار خوب پیش می‌رود اما شاید لازم باشد که در بخش اقناع افکار عمومی و همکاران، تلاش بیشتری انجام شود.
وی افزود: به نظر می‌رسد که مساله ویرایش، بیشتر در بخش مکاتبات، با مشکل مواجه می‌شود زیرا در زمان‌های شتابزدگی اهداف اعلام شده، کمتر دیده می‌شود، اما به طور کلی می‌توان گفت که در مرکز امور بین‌الملل روال در حالت عادی پیش می‌رود.
هداوند تصریح کرد: به نظر من، اگر بتوانیم از تجارب، طرح‌ها و برنامه‌هایی که در این زمینه، و درون مراکز دیگر استفاده شده را دریابیم، بهتر است. امیدوارم که در جلسات بعدی بتوانیم از روش سایر بخش‌ها و ارگان‌ها، در پاسداشت زبان فارسی، نیز یک ارائه داشته باشیم.
لزوم ارائه یک دستورالعمل کلی
گودرزی از معاونت پرورشی نیز بیان کرد: شاید لازم باشد که در مورد واژه‌ها، یک دستورالعمل کلی صادر شود تا همه بتوانند از آن استفاده کنند زیرا عملا اغلب این واژه‌ها در بخش‌های مختلف مشترک هستند.
وی افزود: در این راستا ضروری است که شتابزده عمل نکنیم بنابراین تمام معادل سازی‌های واژه‌ها باید به شکل علمی و تخصصی انجام شود زیرا اگر ما معادل سازی عجولانه انجام دهیم، عملا به این بخش، آسیب وارد خواهیم کرد. در این راستا ضروری است که اندکی متمرکزتر عمل کنیم.
رضوانفر از دفتر فنی و حرفه‌ای و کاردانش نیز در ادامه جلسه بیان کرد: اشتراکاتی که سخنان جناب آقای گودرزی مطرح شد، در مکاتبات اداری، به دلیل مصطلح بودن برخی از واژگان کاربرد دارد اما با توجه به اینکه در بخش فنی و حرفه‌ای، برخی از واژگان خاص هستند، این امر امکانپذیر نیست و باید برای آنها راهکار تعیین کنیم.
جهان آرا از سازمان مدارس غیرانتفاعی و مشارکت های مردمی نیز گفت: بدیهی است که در بخش‌هایی که تولید محتوا وجود دارد، نیازمند صیانت و بررسی بیشتری هستیم اما در مجموعه سازمان مدارس غیر دولتی در سطح استان‌ها نیز، می‌توانیم وارد بخش نامگذاری مدارس شویم.
وی افزود: تنوع نامگذاری در سطح مدارس، نیازمند یک نگاه جدید در این عرصه است زیرا در سطح استان‌ها معمولا پیشنهاد نامگذاری از سمت هیات موسسان مطرح شده و سپس و در یک شورا بررسی می‌شود بنابراین شاید لازم باشد که در این بخش نیز راهکار ارائه دهیم.
ضرورت برگزاری دوره آموزشی ویراستاری در سازمان‌ها
شیرزاد از معاونت متوسطه نیز، بر لزوم برگزاری دوره آموزشی تاکید کرد و گفت: به نظر من، برگزاری دوره آموزشی و آشنایی همکاران با بحث پاسداشت زبان و ادبیات فارسی می‌تواند کمک شایانی به تحقق این هدف خواهد داشت البته در این راستا به نظر می‌رسد که برخی از معاونت‌ها، می‌توانند تاثیر بیشتری در این موضوع داشته باشند و پررنگتر عمل کنند بنابراین اگر قرار است که واژه یا محتوایی اصلاح شود، باید در این بخش‌ها بیشتر مورد تاکید قرار گیرد.
وی افزود: ما در حوزه معاونت متوسطه از محتوایی که همکاران و اعضای کارگروه به اشتراک گذاشتند، بسته‌هایی را مانند دستور خط فارسی، شیوه نامه ویرایش صوری و... احصاء کرده و برای کلیه همکاران ارسال کردیم زیرا این بخش می‌تواند به افراد در مکاتبات و به کار بردن واژه‌ها کمک کند.
دانشگر از فرهنگستان زبان و ادب فارسی، از دقت و تلاش همکاران برای حفظ زبان ملی تشکر کرد و گفت: فعالیت‌ها و تلاش همکاران در این راستا مایه افتخار است اما ضروری است که در مسیر پیش رو ابتدا از اقداماتی که انجام شده، استفاده کنیم و نباید کار را به تولیدات تازه محدود کنیم.
وی افزود: فرهنگ املایی خط فارسی از جمله زحماتی است که در سال‌های گذشته انجام شده و می‌تواند به یاری ما بیاید البته بدیهی است که هر کاری مشکلات خود را دارد اما نباید زحمات را نادیده گرفت. باید توجه داشته باشیم که جایگزینی واژه‌ها تحت قوانین بین‌المللی، و با تلاش اصولی همکاران ما انجام می‌شود. در این راستا ما تا امروز بالغ بر 16 دفتر را در اختیار همکاران قرار داده‌ایم که قابلیت بهره برداری را دارد.
ملاحت نجفی عرب، رئیس گروه زبان فارسی سازمان پژوهش در ادامه جلسه بیان کرد: در قسمت ویرایش اقدامات بسیاری انجام شده است اما باید توجه داشته باشیم که بین ویرایش و صیانت از زبان فارسی یک تفاوت‌هایی وجود دارد.
وی افزود: همانطور که می‌دانید، در راستای ویرایش یک شیوه نامه تولید شده است که در تمام تولیدات به کار برده خواهد شد اما مساله استفاده از واژگان بیگانه در این جلسه مد نظر قرار دارد بنابراین ما باید این واژگان را استخراج کرده و به فرهنگستان ارائه کنیم لذا ما باید بین این دو بخش اندکی تمایز قائل شویم.
تولید نرم افزار ویراستاری در دستور کار قرار گرفت
علی محبی معاون سازمان پژوهش نیز در این بخش، از همراهی و هم افزایی بخش‌ها تشکر کرد و گفت: بدیهی است که ترویج زبان فارسی ضمن اینکه شامل فرهنگسازی و حساسیت سازی است، اطلاق واژگان در محتواهای تولیدی، مکاتبات و محاوره‌هاه را نیز شامل می‌شود.
وی افزود: در راستای اینکه بتوانیم هر چه دقیقتر ماموریت خود را در این بخش، انجام دهیم و به اهداف خود نزدیک شویم، لازم است که برای جلسه آینده، گزارشاتی که همکاران از رده‌های مختلف ارسال کرده‌اند، در دبیرخانه جمع آوری کرده و به آسیب شناسی بپردازیم. در این راستا ضروری است که پس از بررسی اشتراکات و افتراقات، بتوانیم به یک دیدگاه درست دست پیدا کنیم.
معاون سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تصریح کرد: در این راستا پیشنهاداتی که شامل واژه‌های بیگانه و موارد اصلاحی است، باید دسته بندی شود. در بخش دوم لازم است که جمع بندی به دست آمده، در قالب یک دستورالعمل یا شیوه نامه به تمام رده‌ها ابلاغ کنیم.
محبی بر لزوم بهره برداری از فناوری تاکید کرد و گفت: شاید لازم باشد که نرم افزارهایی را برای این بخش داشته باشیم تا در مواقع اضطرار و عجله از آن بتوانیم بهرمند شویم زیرا این نوع امکانات، فضای بهتری را برای کار و افزایش دقت در کار ایجاد می‌کند لذا باید تولید این نرم افزار مختص سازمان در دستور کار قرار گیرد تا تمام واژه‌های تولید شده در آن بارگزاری شود.
وی ادامه داد: در دفاتر سازمان پژوهش، باید چک لیست‌هایی که برای ارزیابی و کنترل تولیدات وجود دارد، مد نظر قرار گیرد و بر روی ارزیابی واژه‌های لاتین نیز حساسیت بیشتری به کار برده شود.
معاون سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی درباره برگزاری دوره آموزشی، بیان کرد: برای برگزاری دوره آموزشی ضروری است که بخش‌های مختلف آن نظیر اهداف، مخاطبان، روش تدریس، محتوا و ... مشخص شود و بتوانیم این آموزش را در قالب یک برنامه تفضیلی بررسی کرده و پس از آن برای اجرا اقدام کنیم. به نظر می‌رسد که در دوره مورد نظر، باید منابع و موارد کاملا تشریح شود.
در ادامه جلسه، کلیه حاضران، گزارشی از روند اجرای شیوه نامه زبان فارسی در راستای ویرایش کتاب‌های موجود و اقدامات مد نظر در این راستا نظیر جایگزینی واژه‌های فرهنگستان زبان فارسی و کنترل واژگان بیگانه، ارائه کردند.
در بخش پایانی این جلسه دکتر محبی بیان کرد: مجلات دفتر انتشارات نیز باید از حیث کنترل واژگان بیگانه و عدم به کار گیری آن، یک چک لیست داشته و قبل از چاپ کنترل شود. در ادامه امیدوارم که همه ما بتوانیم با به کار گیری مباحث مطرح شده، بتوانیم گام مهمی را در پاسداشت زبان فارسی برداریم و به این بخش کمک کنیم.
ارسال دیدگاه