تکمیل راهنماهای برنامه درسی با رویکرد تولیدی تهیه خواهند شد

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، حسن ملکی در جلسه هم اندیشی چگونگی تولید مکمل‌های برنامه درسی ضمن تسلیت ایام عزاداری سالار شهیدان حضرت امام حسین (علیه السلام) و یاران باوفایشان اظهار کرد: بنا نداشتیم بین کارگاه‌های آموزشی‌مان وقفه بیافتد اما شرایط به گونه‌‌ای شد که ضعف ارتباطی به وقوع پیوست اما خدا را شاکریم با جلسه امروز و یک هم اندیشی دیگر نیز همراه شما خواهیم بود. جلسه امروز اولین جلسه ای است که سرپرست معاونت تألیف کتب درسی آموزش عمومی و متوسطه نظری و معاونان حضور دارند لازم است پیشاپیش از تیم جدید تشکر کنم و امید به بهبود اوضاع دارم.

ملکی با اشاره به اهداف تشکیل این جلسه اظهار کرد: تدوین اسناد مهم به کمک شما انجام شد و من نیز حاصل جلسات شما را گزارش دادم.

وی با اشاره به اینکه شما به عنوان منادیان تحول ریشه دار تحول برنامه های درسی هستید و باید افتخار کنید افزود: وقتی که این اسناد ارسال شد ما از همان اول بنا داشتیم که اسناد با هندسه تنظیم شده برای تصویب در شورای عالی کفایت کند اما در سازمان به یک کار تکمیلی نیاز داریم و باید از به کارگیری واژه برنامه درسی مکمل پرهیز کنیم چراکه به دنبال تکمیل راهنمای برنامه درسی هستیم.

معاون وزیر ادامه داد: قصد داریم راهنمای برنامه درسی تولید و بررسی شده در شورای برنامه درسی سازمان را به نتیجه برسانیم. در جلسه امروز می توانیم گفت و گوی علمی برای رفع ابهام داشته باشیم تا خانم پازوکی این کار را در دفترشان مدل دار ادامه دهد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با تاکید براینکه موضوع جلسه ما برنامه درسی مکمل نیست بلکه تکمیل راهنمای برنامه درسی است گفت: برای شروع بحث نقشه کلی کار باید تعیین شود؛ از سال ۹۹ این کار شروع شد ایستگاه‌‌های اصلی که ما دنبال کردیم مطالعات مبنایی بود که بسیار حائز اهمیت است.

ملکی با بیان اینکه در برنامه ریزی درسی بدون مطالعات قدم برداشتن، بیهوده است ادامه داد: در گام بعدی شوراها و کمیته‌ های برنامه درسی تشکیل شد و به تدوین راهنماهای برنامه درسی رسیدیم؛ در سازمان هریک از این برنامه‌‌ها تحول راستین بود چراکه سعی داشتیم این برنامه را بر برنامه درسی ملی منطبق کنیم برنامه درسی ملی از جهتی امام نرم افزاری تحول در برنامه درسی است.

وی افزود: آنچه مسلم است ساختار برنامه درس ملی است که نباید به دلیل نواقص ترمز کنیم بلکه باید این موارد را برطرف کنیم. امروز باید مدل تدوین راهنماهای برنامه درسی بررسی شود. برای تکمیل راهنما باید با رویکرد تولید بسته پیش رویم چراکه قدم ما تولید بسته‌‌های یادگیری است.

معاون وزیر با اشاره به اینکه قدم بعدی اعتباربخشی است گفت: اشاعه و ترویج راهنمای برنامه درسی نیز ادامه راه خواهد بود؛ در بحث تدوین و تولید بسته ها در پایان شهریورماه خبرهای خوبی داریم الگوهای تولید بسته‌‌ها با رویکرد چند تالیفی را خواهیم داشت.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌‌ریزی آموزشی ادامه داد: در بحث اجرا و ارزشیابی چند کار داریم؛ هماهنگی با حوزه‌‌های اجرا در وزارتخانه بسیار اهمیت دارد اجرای آزمایشی بسته‌‌ها موضوعیت دارد چراکه در کار عملی اگر اجرای آزمایشی انجام نشود کار خام و نپخته خواهد بود. به طور مثال اگر قرار است برای ۱۴۰۱ حدود ۱۰ درصد تولید بسته داشته باشیم باید اجرای آزمایشی نیز برای آن داشته باشیم.

تکمیل راهنماها با رویکرد تولیدی تهیه خواهند شد

ملکی گفت: اصلاح بسته‌ ها و تداوم تولید، آموزش معلمان با رویکرد تحول و آموزش خانواده ها از دیگر موارد مهم است. باید سازمان پژوهش به قدری با خانواده‌‌ها ارتباط برقرار کند که برای آنان حوزه های یادگیری ملموس باشد.

وی درباره تکمیل راهنمای برنامه درسی افزود: در این مسیر اصل اول "صیانت از مسیر تحول "است که خود به نگهبانی نیاز دارد؛ مسیر تحول یعنی سند تحول بنیادین، برنامه درسی ملی و راهنماهای برنامه درسی تولید شده است.

معاون وزیر عنوان کرد: برنامه درسی ملی شفاف است که بنده نیز برای آن وقت گذاشتم درست است اشکال دارد اما باید به تدریج برطرف شود صیانت از مسیر تحول یک اصل است. "نگاه به تولید" نیز اصل دوم است در این بین هر مطلب تولید شده به عنوان یک" قاعده و نرم افزار" باید مشخص باشد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی با تاکید براینکه باید برای تکمیل راهنمای درسی به تمام عناصر برنامه درسی توجه کنیم اظهار کرد: چهارمین اصل "ارتباط بین حوزه ای" است حوزه های ۱۱ گانه که با پیش دبستان ۱۲ حوزه می شود باید در تمام مراحل برنامه ریزی درسی حال همدیگر را بپرسند!

ملکی اصل پنجم را "عینیت و اختصاص" دانست و عنوان کرد: برای عینیت پیدا کردن مفاهیم باید مصداق داشته باشیم ما در تکمیل راهنمای برنامه درسی خود را به مصادیق نزدیک کنیم. این مصداق در هر حوزه متفاوت و بستگی به ماهیت دارد چراکه هر چه کار عینی تر باشد کاربردی تر خواهد بود.

به همه عناصر باید توجه کرد

وی ادامه داد: بعد از این اصول به سمت چارچوب مفهومی تکمیل راهنماها می رویم؛ عناصر در بخش تکمیل راهنماها باید تکمیل شود باید اهداف پایه های تحصیلی تعیین و سپس اهداف موضوعات درسی مشخص شود.

معاون وزیر ادامه داد: بعد از موضوعات باید عناوین درسی تعیین شود تا در عنصر هدف کار را تکمیل کنیم. برای تکمیل محتوا باید یک کار طولی و یک کار عرضی انجام دهیم تا عنصر محتوای ما تکمیل شود؛ در کار طولی باید ۳ عنصر اصلی مهارت، ارزش و مفاهیم اساسی در محتوا داشته باشیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی گفت: باید در محتوا توالی را اجرا کنیم توالی یعنی "تحلیل محتوا در طول"؛ "وسعت یعنی فهم همسایگی های مفهومی با سایر دروس". عنصر زمان در برنامه درسی سه معنا و جایگاه دارد؛ یکی از مصادیق مفهوم زمان، "حد زمان" است، مصداق دوم، " زمان به مثابه توالی و دوره زمانی" است، هر برنامه درسی مکلف است به این سوالات پاسخ دهد: برنامه درسی من چگونه به گذشته وصل می شود، چگونه در زمان حال مسائل یادگیرنده را را حل می‌کند و برای آینده چه جهت گیری دارد؟ مصداق سوم زمان نیز "وقت" است.

وی به چارچوب مفهومی تکمیل راهنماهای برنامه درسی اشاره کرد و افزود: توالی سازماندهی طولی محتوا و وسعت نفوذ مفهومی، مهارتی و ارزشی یک محتوا در محتواهای دیگر است. باید ماهیت برنامه درسی را خوب بفهمیم.

ملکی پیرامون روش برنامه ریزی تکمیل محتوا عنوان کرد: تعیین توالی محتوا در این بخش شامل سطح روانشناختی متربی، ارتباط معنادار هر سطح با سطح قبلی و عینیت محتواست همچنین در بخش تعیین وسعت محتوا حد ضروری نفوذ محتوا به محتواهای موازی، تعیین وسعت متقابل و وسعت در هر سه رکن محتوا مطرح است.

علی محبی قائم مقام ریاست سازمان نیز در این جلسه توجه به اهداف و شایستگی های مشترک را یکی از پیشنهادهای خود درباره بحث مورد توجه جلسه بیان کرد.

وی چرخش های مهم تحولی، جدول دروس و عناوین هر پایه و تولید رمزینه های سریع پاسخ را از مهم ترین موضوعات اعلام کرد که باید به آنان توجه شود.

معصومه نجفی پازوکی سرپرست دفتر برنامه‌ریزی درسی و تولید بسته‌های تربیت و یادگیری آموزش عمومی و متوسطه نظری نیز در این جلسه درباره اهداف حوزه های یادگیری در هر دوره تحصیلی توضیحاتی داد.

حسن ملکی در بخش دوم صحبت های خود اظهار کرد: توجه به اهداف و شایستگی‌ های مشترک لازم و ضروری است؛ در دل آن ارتباط حوزه‌ای و مساله تلفیق نیز مهم است. چرخش ‌های مهم تحولی که در مبانی نظری سند تحول بنیادین است، به عنوان تاروپود تحول نام برده می شود.

معاون وزیر با بیان اینکه برنامه درسی متناسب با اوضاع کرونا باید جدی گرفته شود ادامه داد: باید در سه سالِ اول ابتدایی با بهره گیری از شیوه تلفیق و محتوا کار را پیش ببریم تا با ذائقه کودک تناسب داشته باشد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در پایان درباره موضوعات پیشنهاد شده و سوالات مطرح شده نکاتی را بیان کرد. وی ادامه داد: اهداف برنامه درسی باید مشخص باشد تا طرز تلقی از زمان نیز صورت بگیرد.

وی به سه روش تعیین زمان اشاره کرد و گفت: روش‌ های تعیین زمان نیز اهمیت دارد؛ روش قیاسی، استقرایی و ترکیبی سه روش تعیین زمان است. در روش قیاسی هدف های دوره های تحصیلی مبنای تحلیل است که نهایتاً به جدول عناوین دروس همراه با زمان بندی برسیم و در روش استقرایی از داده های هریک از حوزه‌های تربیت و یادگیری به یک قواره کلی تر یعنی جدول دروس دوره می رسیم. در روش ترکیبی دلالت‌ های تعیین زمان برای هر حوزه مطرح است اهداف دوره و حوزه های تحصیلی و یادگیری در این روش دنبال خواهد شد تا به یک جدول دروس دوره برسیم تا تکلیف عناوین هر حوزه مشخص شود.

این جلسه با رویکرد همسو سازی دیدگاه معاونین و کارشناسان دفتر برنامه‌ریزی درسی و تولید بسته‌های تربیت و یادگیری آموزش عمومی و متوسطه نظری به منظور تسریع در تکمیل راهنماهای برنامه درسی برگزار شد.