تاریخچه عکاسی در ایران

حدود سال های ۱۸۳۸-۱۸۳۹ روند عکاسی و ثبت لحظات روی کاغذ حساس به نور توانست باعث تولید دوربین عکاسی و امکانات چاپ شود. این امر عکس و عکاسی را فراگیر کرد.

در ابتدای پیدایش صنعت عکاسی، عکس به عنوان یک کالای لوکس شناخته می‌شد و عموم مردم توانایی بهره مندی از آن را نداشتند.

در ایران اوّلین دوربین عکاسی توسط حکومت وقت خریداری شد. این دوربین در اواخر حکومت محمّد شاه قاجار وارد ایران شد تا باعث آغاز تاریخچه عکاسی در ایران شود.

این دوره با حکومت ناصرالدین شاه قاجار که بسیار به عکاسی علاقه مند شده بود، مقارن بود.

عده ای از دانشجویان که به رشته عکاسی علاقه مند شدند؛ برای تحصیل و کسب و مهارت در این زمینه به کشورهای اروپایی سفر کردند.

اوّلین عکس های تاریخ ایران مربوط به بناها و عمارات شاهی و تاریخی بود. علت آن، این بود که دوربین های اوّلیه برای این که بتوانند تصویر درستی ثبت کنند؛ نیازمند ثابت بودن سوژه برای مدت زیادی بودند. همین موضوع بناها را موضوعاتی راحت و آسان برای عکاسی تبدیل کردند.

در آن زمان تعداد انگشت شماری از افراد توانایی کار کردن با دوربین عکاسی را داشتند. مردم این افراد را با نام عکاس باشی می شناختند. عکاس باشی ها معمولا به عکاسی از درباریان اشتغال داشتند.

آقا رضا عکاس باشی، اوّلین عکاس حرفه ای دربار ناصرالدین شاه بود؛ که در تمام سفرها همراه ناصرالدین شاه به عکاسی می پرداخت.

ترویج عکاسی در ایران موجب افزایش تعداد عکاس باشی ها شد و در نتیجه عکاسخانه هایی در سطح شهر برپا شدند تا علاوه بر درباریان، مردم عادی نیز بتوانند عکس ثبت کنند.

دارالفنون همزمان با تربیت دانش آموختگان در رشته های مختلف، رشته عکاسی را نیز به صورت آکادمیک تدریس می‌کرد. اساتید این مدرسه از کشورهای فرانسه، اتریش و ایتالیا دعوت شده بودند.

ناصرالدین شاه به خوبی با هنر عکاسی و روش های علمی و فنی آن آشنا بود و آرشیو کاملی داشت. وی جزء اولین کسانی در ایران بود که به این حرفه علاقه مند شد و در آن مهارت پیدا کرد. قدیمی ترین عکس گرفته شده توسط وی پرتره ای است که به صورت تمام رخ از مادر خود گرفته است.

عکاسی و عکاس ها با ثبت لحظات می‌توانند سندی باشند که روایت گر تاریخ است. این لحظه های ثبت شده می‌توانند هر نوع احساسی را در خود داشته باشند.

۱۹ آگوست ( ۲۸ مرداد ) به روز جهانی عکاسی نام گرفته است و هر ساله از عکاسان در این روز تقدیر می‌شود.

خبرنگار : امیرحسین امیری نژاد