رویا نژاد شجاعی: سینما همیشه یک گام از سینماگر جلوتر است

یکی از مباحثی که در سینمای کوتاه در سینمای ایران دیده می‌شود، حضور پررنگ فیلمسازان جوان و پرشور در این عرصه است که به واقع سرمایه‌ای عظیم برای این نوع از سینما به حساب می‌آیند و در صورتی که دیده و مورد حمایت واقع شوند، قطعاً در مسیر اصلی سینما نیز قرار می‌گیرند و آثار باکیفیتی را خلق می‌کنند. رویا نژادشجاعی، فیلمساز جوان اهوازی است که به تازگی نیز فیلم کوتاه «دندان اسب» را ساخته است و آماده نمایش دارد. این فیلم در اولین حضور جهانی‌اش در بخش مسابقه بیست و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی Nickel کانادا به رقابت می‌پردازد.

نژادشجاعی درباره جایگاه فیلم کوتاه در سینمای ایران و سینمای جهان به پانا گفت: «خوشبختانه فیلم کوتاه در سال‌های اخیر در سینمای ایران جایگاه بهتری پیدا کرده است و مخاطبان خاص خودش را دارد، از طرف دیگر تلاش فیلمسازان در زمینه فیلم کوتاه منجر به پیشرفت‌های چشمگیری در بخش‌های مختلف از جمله فیلمنامه، کارگردانی و بازیگردانی شده است و گواه این موضوع موفقیت فیلمسازان ایرانی در جشنواره‌های معتبر جهانی است.»

وی تصریح کرد: «درخشش فیلمسازهای ایرانی در جشنواره‌های معتبر بین المللی جایگاه فیلم کوتاه ایران را در سینمای جهان بالاتر برده است.»

«دندان اسب» در چه شرایطی ساخته شد

نژادشجاعی درباره شرایط ساخت فیلم کوتاه «دندان اسب» در شرایط محدود کرونا توضیح داد: «در ابتدا و طبق برنامه‌ریزی‌هایی که داشتیم قرار بود، فیلم «دندان اسب» در زمستان ۹۸ ساخته شود اما متاسفانه در روزهای آخر پیش تولید، موضوع کرونا جدی‌تر شد و همه جا را به تعطیلی کشاند. از طرفی من نگران عوامل فیلم بودم و با خودم فکر می‌کردم که حتی اگر یک نفر به هنگام ساختن فیلم من به کرونا مبتلا شود، این فیلم برای همیشه تبدیل به یک خاطره تلخ خواهد شد؛ به همین دلیل دو روز قبل از آغاز فیلمبرداری، تمام برنامه‌های ضبط را کنسل کردیم و فیلم وارد مرحله تولید نشد.»

وی در ادامه گفت: «شیوع کرونا سبب خانه نشین شدن ما شد و این موضوع از لحاظ روحی خیلی من را اذیت کرد و مدام به کار ناتمامم فکر می‌کردم. حتی یک بار خواب دیدم در حال کارگردانی فیلمم به صورت آنلاین هستم! چند ماه بعد که همگی به درک بهتری از بیماری کرونا رسیدیم، با دستیارم تماس گرفتم و از او خواستم که اگر موافق است دوباره تمرین با بازیگرها را شروع کنیم. دستیارم موافقت کرد و طی صحبتی که با عوامل داشت متوجه شدیم که همه موافق ادامه کار هستند به جز دو نفر از بازیگران فرعی که به دلیل شرایط موجود، عذر خواستند و ما دو بازیگر دیگر جایگزین کردیم و در نهایت فیلمبرداری با همه مشکلات شروع شد. لوکیشن فیلمبرداری در اهواز بود و شرایط جوی در تابستان داغ اهواز بر همگان روشن است.»

نژادشجاعی افزود: «علاوه بر کرونا، گرما هم خیلی اذیت مان کرد. در سکانس‌های خارجی چند بار دوربین از شدت گرما خود به خود خاموش می‌شد. ماسک‌ها را باید سریع تعویض می‌شدند و همینطور گریم بازیگرها به دلیل شدت گرما بعد از هر برداشت کوتاه هم باید روتوش می‌شد اما با یاری خدا و همراهی گروه خوبم و انجمن سینمای اهواز این روزهای سخت و در عین حال شیرین را پشت سر گذاشتیم و فیلم وارد مرحله تدوین و آماده‌سازی نهایی شد.»

سینما همیشه از ما جلوتر است و غایت ندارد

این فیلمساز جوان در پاسخ به اینکه آیا حضور در جشنواره‌ها داخلی و خارجی، غایت فیلمسازهای کوتاه است، گفت: «به نظر من سینما هیچ غایتی ندارد؛ هر چه بیشتر از سینما بدانیم متوجه می شویم که چقدر نمی‌دانیم. ما به طور مداوم در حال کشف کردن هستیم و این یک حقیقت محض است که سینما همیشه از ما جلوتر است و هر وقت فکر می‌کنیم به غایت رسیده‌ایم، برگ دیگری را برایمان رو می‌کند تا بدانیم سینما و هنر غایتی ندارد. بنابراین طبیعی است که حضور در جشنواره‌های داخلی و خارجی غایت فیلمسازهای کوتاه نخواهد بود اما فیلمساز می‌خواهد که فیلمش هم در جشنواره داخلی و هم در جشنواره خارجی دیده شود. اما در همان حال که در صندلی سینما فرو رفته است و فیلم خودش را تماشا می‌کند، به خودش می‌گوید این سکانس را می‌توانستم بهتر بگیرم یا کاش این پلان را در تدوین جابجا می‌کردم یا این دیالوگ را در فیلمنانه حذف می کردم.»

وی تاکید کرد: «اینها مواردی است که باعث می شود به سراغ فیلم بعدی برویم، حتی اگر فیلم قبل مورد توجه جشنواره داخلی یا خارجی قرار گرفته باشد.»

اکران‌های فیلم کوتاه در «هنروتجربه» مشوق فیلمسازها است

نژادشجاعی درباره پاسخ به اینکه اگر شرایط به گونه‌ای رقم بخورد که اکران برای سینمای کوتاه هم مساعد شود، آیا کیفیت فدای کمّیت می‌شود یا خیر، توضیح داد: «همین حالا به لطف سینماهای هنرو تجربه این امکان هر چند محدود فراهم شده است. البته من فکر می‌کنم اگر انتخاب‌های درستی از فیلم‌ها انجام شود، کیفیت فدای کمیت نخواهد شد و خوشبختانه آنقدر فیلم کوتاه خوب داریم که می‌توان به آینده خوش‌بین بود و این اتفاق قطعا رخ خواهد داد.»

این فیلمساز جوان در پایان اکران‌های موقتی مثل هنروتجربه را برای سینمای کوتاه بسیار تاثیرگذار دانست و گفت: «وقتی فیلمساز، فیلمش را روی پرده با مخاطبان زیاد ببیند هم تشویق می‌شود و هم نقدهای مثبت و منفی به مراتب بیشتری را می‌گیرد و نقاط ضعف و قوت خود را متوجه می‌شود و در نهایت سعی می‌کند در ادامه راه فیلم‌های بهتری بسازد و این منجر به پیشرفت سینمای کوتاه و جذب مخاطبان بیشتری خواهد شد.»

رویا نژادشجاعی فیلمساز جوان اهوازی، هنرآموخته انجمن سینمای جوانان ایران است که فیلم کوتاه «دندان اسب» دومین فیلم داستانی او محسوب می‌شود. وی ساخت فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه ای به سفارش حوزه هنری آبادان و فیلم مستند «دری به دریغا» را در کارنامه دارد که این فیلم مستند به جشنواره فیلم کوتاه رویش راه یافت و نامزد بهترین کارگردانی از ششمین جشنواره سینمای خوزستان نیز شد. اولین فیلم کوتاه نژادشجاعی، «ریوِرس» نام دارد که به جشنواره منطقه‌ای سینما جوان اروند راه پیدا کرد.

گفتگو: آزاده فضلی