رضا نجاتی: فیلم‌های «وضعیت قرمز» در یک وضعیت قرمزی با هم اشتراک دارند

رضا نجاتی کارگردان سینمای کوتاه که فیلم کوتاه «شوفر» را در سینماهای هنروتجربه روی پرده دارد، درباره جایگاه این گونه سینمایی در سینمای ایران و ارزیابی موفقیت آن به خبرنگار پانا گفت: در حال حاضر من جای پای سینمای کوتاه را محکم‌‌تر از جای پای سینمای بلندمان می‌بینم. فیلم کوتاه ما با سرعت چشم‌گیری از سینمای بلندمان سبقت می‌گیرد و من فکر می‌کنم سینمای کوتاه ما بسیار جسورانه‌تر از سینمای بلندمان است. هم‌اکنون در دوران اوج و شکوفایی سینمای کوتاه قرار گرفته‌ایم و با عبور از این مرحله و با الگوبرداری از نسل‌های گذشته، می‌توانیم نسل جدیدی را به سینمای کشورمان معرفی می‌کنیم. در این میان بسیار مهم است که ما دورانی را که از آن عبور کرده‌ایم و آدم‌هایی را که تأثیرگذار بوده‌اند، فراموش نکنیم.

وی دلیل مقبولیت سینمای کوتاه ایران را موفقیت‌های پرشمار فیلمسازان در جهان دانست و افزود: ما هر روز شاهد انتشار اخبار جشنواره سینمای کوتاه در سرتاسر جهان هستیم و این می‌تواند مهم‌ترین دلیل برای قابل بودن سینمای کوتاه ایران باشد.

«فیلمنامه» همه چیز یک فیلم است

نجاتی در پاسخ به این پرسش که سینمای کوتاه چقدر موفقیتش را از فیلمنامه دارد؟ و اینکه آیا فیلمنامه در ماندگاری فیلم کوتاه موثر است یا خیر، توضیح داد: به اعتقاد من «فیلمنامه» همه چیز یک فیلم است؛ چه در سینمای بلند و چه در سینمای کوتاه مهم‌ترین مساله‌ای که موجب موفقیت یا ناموفق بودن یک فیلم می‌شود، فیلمنامه آن فیلم است. ما تا وقتی که در فیلمنامه‌هایمان ضعف داشته باشیم هر چقدر هم که به شرایط فنی و اجرای مان اضافه کنیم و بودجه عالی برای ساخت یک فیلم داشته باشیم، نمی‌توانیم فیلم خوبی بسازیم کما اینکه برعکس این ماجرا هم می‌تواند اتفاق بیفتد. ما با یک فیلمنامه قدرتمند، بودجه کم و با شرایط فنی محدود می‌توانیم فیلم‌های خیلی بزرگی را بسازیم.

نگاه کاسب‌کارانه و تجاری به سینمای کوتاه اشتباه است

وی که با فیلم کوتاه «ارفاق» در جشنواره سی و هشتم فیلم کوتاه تهران موفق ظاهر شد، درباره شرایط ساخت یک فیلم کوتاه و سختی‌های آن گفت: قطعا با شرایط اقتصادی حال حاضر فیلمسازی و مسیر تولید فیلم کوتاه برای فیلمسازها بسیار دشوارتر از قبل شده است اما خدا را شکر آدم‌هایی در عرصه سینمای کوتاه حضور دارند که نگاه کاسب‌کارانه و تجاری به این سینما ندارند و به صورت رفاقتی فیلم کوتاه می‌سازند، چراکه «هنر» برای آنها مهم‌تر است. من نیز از این قائده مستثنی نبوده‌ام البته همیشه شرایطی وجود داشت که بخواهم با بودجه نصفه و نیمه کارم را شروع کنم اما هیچگاه این کار را نکردم. تلاش و پیگیری بیشتری کردم و در برخی مواقع از نهادهایی چون انجمن سینمای جوان کمک گرفتم. برخی دیگر از مواقع هم با همکاری یک تهیه‌کننده خصوصی فیلمم را ساختم.

تصور اشتباه درباره فیلمسازهای کوتاه چطور درست می‌شود؟

کارگردان فیلم کوتاه «شوفر» در مورد اینکه غایت فیلمسازهای کوتاه را حضور در جشنواره‌ها می‌داند یا ساخت فیلم بلند بعد از کوتاه؟ اظهار کرد: درصد بسیار زیاد و چشمگیری از فیلمسازان ما سینمای کوتاه را پلی برای رسیدن به فیلم بلند می‌دانند. به نظر من اگر شرایط و بستری فراهم شود که آینده فیلمسازهای کوتاه ما را چه به لحاظ مالی و چه به لحاظ جایگاه اجتماعی تضمین کند، دیگر کسی تولید و ساخت فیلم کوتاه را پلی برای رسیدن به فیلم بلند نمی‌داند و این تصور اشتباه درباره فیلم کوتاه ساختن، از بین خواهد رفت.

«وضعیت قرمز» چطور شکل گرفت

وی درباره شرایط اکران فیلم‌های کوتاه در سینماها بیان کرد: به اعتقاد من، اگر با یک سیاست درست تبلیغات ویژه‌ای را به فیلم کوتاه اختصاص دهیم و تعداد سالن‌های سینما را افزایش دهیم، اکران فیلم‌های کوتاه شکل مساعدتری پیدا می‌کند. هم اکنون با بهتر شدن شرایط و رعایت پروتکل‌های بهداشتی، بسته جدید «هنر و تجربه» با عنوان «وضعیت قرمز» که شامل ۵ فیلم کوتاه است و فیلم «شوفر» من نیز در این بسته قرار دارد، امیدواریم شرایط سینمارفتن خیلی بهتر شود.

نجاتی درباره دلیل نامگذاری این مجموعه فیلم نیز گفت: همه فیلم‌های مجموعه «وضعیت قرمز» در یک وضعیت قرمزی با هم اشتراک دارند و وقتی این اسم مطرح شد همه با هم موافق بودیم و ماهیت این مجموعه نیز به اعتقاد ما منطقی است. همچنین در فیلم‌های همه ما شکل‌های مختلف خشونت مطرح و به آن پرداخته می‌شود که این خشونت، زاده جامعه‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم.

نجاتی همچنین درباره اکران آنلاین و موفقیت آن توضیح داد: با توجه به شرایط و وضعیت حال حاضر و همه‌گیری ویروس کرونا که خیلی چیزها را تغییر داد، اگر اکران آنلاین نبود ممکن بود اتفاقات خیلی بدی برای سینما بیفتد و شاید ما شاهد رونق گرفتن پلتفرم‌ها برای پخش سریال‌ها و فیلم‌ها نبودیم. به هر حال اکران آنلاین نجات‌دهنده بود اما من معتقدم که حتی بهترین فیلم‌های دنیا با بهترین سیستم‌های پخش در منزل نمی‌توانند جای تجربه جمعی سینما رفته، بلیت خریدن و فیلم دیدن را بگیرند. مساله امروز مساله پرداخت و مهندسی درام است؛ چه در شعرها، چه در ادبیات کهن، چه در نمایشنامه‌ها و حتی فیلمنامه‌هایی که از ابتدای تاریخ سینما تا به امروز ساخته شده‌اند، ایده‌ها مطرح شده‌اند و ما فقط با آنها بازی کرده و به شکل دیگری پرداخت می‌کنیم تا تبدیل به فیلم‌ها یا ایده‌های جدید شوند.

کارگردان فیلم کوتاه «ارفاق» در پایان، پیوستن جشنواره فیلم کوتاه تهران به لیست جشنواره های معتبر را یکی از مهم‌ترین اتفاقات سینمایی فیلم کوتاه دانست و گفت: به اعتقاد من، این اتفاق، اتفاق بسیار مبارکی است و زمینه‌ای برای آشتی بین‌المللی بین ایران و کشورهای دیگر به وجود می‌آورد. من فکر می‌کنم با ایجاد شرایط جدید برای سینمای فیلم کوتاه دست فیلمسازان تا حدودی باید بازتر شود تا آنها بتوانند نوآوری کنند و اتفاقات بهتری را برای سینمای کشورمان رقم بزنند.