انتشار سوالات متداول مربوط به مرکز ملی مطالعات تیمز و پرلز ایران

به گزارش پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش سوالات متداول مربوط به مرکز ملی مطالعات تیمز و پرلز ایران به این شرح است:

۱-تیمز و پرلز چیست؟

مطالعه بین‌المللی روند آموزش ریاضیات و علوم(Trends in International MathematicsScience Study)

ومطالعه بین‌المللی پیشرفت سواد خواندن (Progress in International Reading Literacy Study) PIRLS

از مهم ترین و وسیع ترین مطالعات تطبیقی در قلمرو ارزشیابی پیشرفت تحصیلی IEA است که عملکرد تحصیلی دانش آموزان بیش از ۶۰ کشور جهان را در دروس ریاضیات ،علوم و سوادخواندن می سنجد.

مطالعه تیمز TIMSSدر فاصلة هر ۴ سال و مطالعه پرلز PIRLS در فاصلة هر ۵ سال یکبار تکرار می‌شود تا روند تغییرات آموزشی و میزان کاهش و افزایش عملکرد دانش‌آموزان کشورهای شرکت کننده در طول این سال‌ها مشخص شود.

۲-انجمن بین المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی IEAچیست؟

انجمن IEAدر سال ۱۹۵۹ با هدف انجام مطالعات تطبیقی تأسیس شده و تاکنون بیش از ۲۵ مطالعه جهانی در زمینه علوم، ریاضیات، زبان، ادبیات، تربیت اجتماعی، نگارش ، کامپیوتر، آموزش پیش‌دبستان، درک مطلب و نهایتاً سواد خواندن انجام داده است.

اکنون حدود۶۰ کشور از سراسر جهان عضو این انجمن است.

مرکز بین‌المللی مطالعة پرلز و تیمز ISC در کالج بوستون آمریکا و دبیرخانه اجرایی IEAدر کشور هلند مستقر می‌باشد که اهداف زیر را دنبال می‌کند:

-ارزشیابی از کیفیت نظام آموزشی کشورها

-ارتقاء سطح یادگیری نظام‌های آموزشی جهان

-بهبود سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های آموزشی مربوط به فرآیند یاددهی‌-یادگیری

در واقع انجمن بین المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی IEAتلاشهای خود را به انجام مجموعه‌ای از مطالعات یادگیری در موضوع‌های درسی پایه در مدارس و بعضی بررسیهای دیگر در موضوع‌های مورد علاقة اعضای خود معطوف کرده است.

۳-هدف از مطالعات TIMSSو PIRLSچیست؟

مقایسه روند عملکرد نظام های آموزشی کشور های شرکت کننده در ابعاد مختلف و در طول دوره های مختلف.

یافته‌ها و اطلاعات بدست آمده از مطالعات تیمز و پرلز منبع مهم و تعیین کننده برای کشف و شناسایی نقاط ضعف و قوت نظام‌های آموزشی کشورها در مقیاس ملی و بین‌المللی و ارائه راه کارهای برخاسته از نتایج پژوهشی در بهبود فرآیند یاد دهی ـ یاد گیری است.

۴-طراحی و هدایت و مدیریت مطالعات تیمز و پرلز توسط چه کسانی است ؟

طراحی و مدیریت مطالعهتیمز و پرلز باانجمن بین المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی (IEA)(International Association for the Evaluation of Educational Achievement)در آمستردام هلند است.

هدایت علمی مطالعهتیمز و پرلز رامرکز بین المللی مطالعه (TIMSS International Study Center)در دانشگاه بوستون آمریکا, دانشکدة علوم تربیتیبه عهده دارد.

برنامه ریزی و کنترل مراحل مختلف نمونه گیری مطالعه تیمز و پرلز رامرکز آمار کانادا(Statistics Canada) انجام می دهد.

بررسی صحت داده های دریافتی از کشورهای مختلف, توسط مرکز پردازش داده ها DPC در هامبورگ آلمان صورت می گیرد.

۵-مدیریت و اجرای مطالعة تیمز و پرلز در کشور های عضو چگونه است؟

کشورهای شرکت کننده در این مطالعه از طریق "هماهنگ کننده های ملی"مطالعهNational Research Coordinator (NRC) در نشست های منظم آموزشی و تخصصی با مراحل و شیوه های انجام این مطالعه آشنا می‌شوند.

این افراد مسئول هماهنگی ، سازماندهی و اجرای عملیات مطالعه در کشور خودشان هستند.

در کشور ایران مدیریت و اجرای مطالعات تیمز و پرلز در پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش (مرکز ملی مطالعات تیمز و پرلز) انجام می‌گیرد.

۶-سابقه شرکت ایران در مطالعات TIMSSو PIRLS چگونه است؟

کشور جمهوری اسلامی ایران نیز از سال ۱۳۷۰ شمسی برابر با ۱۹۹۱ میلادی رسماً همکاری خود را با این انجمن آغاز کرد و تاکنون در شش مطالعة تیمز TIMSSدر فاصلة سال‌های ۹۵، ۹۹، ۲۰۰۳، ۲۰۰۷ و۲۰۱۱و ۲۰۱۵تیمز پیشرفته ۲۰۰۸ و نیز در سه مطالعه پرلز (مطالعه بین‌المللی پیشرفت سواد خواندن PIRLS) در فاصلة سال‌های ۲۰۰۱، ۲۰۰۶ و ۲۰۱۱ , ۲۰۱۶شرکت کرده است و قرار است در مطالعة تیمز TIMSS ۲۰۱۹ و پرلز PIRLS۲۰۲۱ نیز شرکت کند.

(قبل از انقلاب نیز ایران در چهار مطالعه بین المللی IEA به شرح زیر شرکت داشته است):

۱. اولین مطالعه بین المللی علوم (First International Science Study) ۱۹۷۲-۱۹۶۸

۲. مطالعه درک مطلب(The Study of Reading Comprehension) ۱۹۷۲-۱۹۶۸

۳. مطالعه تربیت اجتماعی (The Study of Civic Education) ۱۹۷۳-۱۹۶۸

۴. مطالعه آموزش ادبیات (The Study of Literature Education) ۱۹۷۳- ۱۹۶۸

۷-پرسش های پژوهشی مطالعه تیمز و پرلز چیست؟

در بررسی روند عملکرد دانش‌آموزان ایران در تیمز ۲۰۱۵ و مقایسة آن با تیمز ۹۵، ۹۹، ۲۰۰۳ و۲۰۰۷ و و نیز پرلز ۲۰۱۶ در مقایسه با پرلز ۲۰۰۱و ۲۰۰۶ و ۲۰۰۱۱ پرسش‌های مهمی به شرح ذیل قابل طرح هستند:

عملکرد دانش آموزان ایران در دروس ریاضیات و علوم در طول ۲۰سال گذشته (از سال ۹۵ تا ۲۰۱۵ ) از چه تغییراتی (کاهش یا افزایش) برخوردار بوده است؟

عملکرد دانش‌آموزان ایران در زمینة سواد خواندن و مهارت درک مطلب در طول ۱۵ سال گذشته (۲۰۰۱ تا ۲۰۱۶ از چه تغیراتی (افزایش یا کاهش) برخوردار بوده است؟

روند عملکرد دانش‌آموزان کشور ایران در مطالعات تیمز ۲۰۱۵و پرلز ۲۰۱۶ در مقایسه با سایر کشورهای شرکت کننده چگونه بوده است؟

۸- تفاوت عملکرد دانش‌آموزان دختر و پسر به تفکیک پایه‌های تحصیلی (چهارم ابتدایی و سوم راهنمایی) در دو درس ریاضیات و علوم چگونه بوده است؟

تفاوت عملکرد دانش آموزان در حیطه های مختلف یادگیری.(شناختی، محتوایی، استدلالی...)

تفاوت عملکرد دانش آموزان در میزان درصد پاسخ به نوع سولات (چند گزینه ایی،کوته پاسخ، تشریحی، عملکردی، فرآیندی،و...

۹-تیمز بر اساس سه بعد برنامه ریزی درسی:

برنامه قصد شده، برنامه اجرا شده و برنامه کسب شده طراحی شده است.

برنامه قصد شده: اهداف و رویکردهای آموزشی در تدوین برنامه درسی و میزان مطالب ارائه شده ریاضیات و علوم

(آنچه برنامه ریزان آموزشی تدوین می کنند)Intended curriculum (what policy requires)

برنامه اجرا شده: شرایط کلی اجرای برنامه قصد شده مانند ساعات آموزشی اختصاص یافته برای تدریس ریاضیات و علوم، دسترسی به منابع آموزشی و موضوعات تدریس شده، شاخص درک مدیران از جو آموزشی،

(آنچه در مدارس اجرا و تدریس می‌شود)Implemented curriculum (what is taught in schools)

برنامه کسب شده: روند پیشرفت، سطح موفقیت دانش آموزان در کل و بر حسب جنسیت و درصد موفقیت دانش آموزان در سطوح چهارگانه بین المللی.(پایین، متوسط، بالا ،عالی)

آنچه دانش آموزان در عمل یاد می گیرند.Achieved curriculum (مؤلفة اول: علوم (در مقولات کلی زمین شناسی، زیست شناسی، فیزیک، شیمی، محیط زیست, مسائل محیطی و منابع طبیعی، بررسی علمی و ماهیت علوم)

مؤلفة دوم: ریاضیات (در مقولات کلی کسرها و مفهوم عدد، اندازه گیری، نمایش و تحلیل داده ها و احتمالات، هندسه، جبر)

مؤلفة سوم: محیط یادگیری (عوامل درون مدرسه ای وبرون مدرسه ای تأثیر گذار بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان )

۱۰-ابزارهای مطالعه تیمز چیست؟

آزمون ریاضیات و علوم: شامل ۲۸ دفترچه ( برای هر پایه تحصیلی۱۴ دفترچه ریاضی و علوم )

و سوالات ترند (تکرار شده از تیمز دوره های قبل)

نوع سوالات شامل سوالات چند گزینه ای، پاسخ ساز و پاسخ کوتاه.

دفترچه های آزمون طبق برنامه W۳S ( Within School sampling Software) (نرم افزار نمو نه گیری داخل کلاس)به طور چرخشی بین دانش آموزان توزیع می‌شود.

سنجش محیط یادگیری: شامل پرسشنامه های دانش آموز و معلم و مدیر مدرسه که هر یک از پرسشنامه ها به تفکیک پایه تحصیلی و دروس تنظیم شده است و سوال های آن زمینه ها و امکانات آموزشی و محیط یادگیری را در بر می گیرد.

۱۱-ابزارهای مطالعه پرلز چیست؟

متون خواندن: در ۱۳ دفترچه شامل متون اطلاعاتی (Informational)و متون ادبی (Literary)همراه با سؤال های چند گزینه ای, پاسخ کوتاه و پاسخ ساز

متون ترند: چهار متن تکرار شده از پرلز قبل (به منظور ارزیابی روند پیشرفت سواد خواندن جدید , چهار متن و سؤالات مربوط به آن از پرلز قبل (۲ بخش ادبی و ۲ بخش اطلاعاتی) در ارزیابی پرلز جدید نیز تکرار ‌می‌شوند. برای تکمیل طرح, ۶ متن جدید همراه با سؤالات مربوط به آنها انتخاب خواهند شد (۳ متن ادبی و ۳ متن اطلاعاتی).

۱۲-پرسشنامه های پیشینه کاوی چیست؟

پرسشنامة دانش آموز: بررسی عوامل و زمینه های آموزشی, فرهنگی, اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر عملکرد دانش آموزان در حیطة‌ خواندن با تأکید بر فعالیت های درون و برون مدرسه

پرسشنامة معلم: بررسی متغیرهایی چون ویژگی های مختلف معلمان، نگرش آنان نسبت به حرفة معلمی، امکانات آموزشی موجود, شیوه های تدریس خواندن و روش های ارزیابی

۳-پرسشنامة مدرسه: بررسی متغیرهایی نظیر شیوه های مدیریتی اعمال شده, وظایف مدیران, کمبودها و موانع آموزشی و شرایط فیزیکی مدارس

۴-پرسشنامة اولیا( زمینه یادگیری اولیه): بررسی نگرش , روش ها و امکانات اولیای دانش آموزان در زمینة خواندن

۱۳-جامعه آماری تیمز و پرلز چیست؟

در تیمز دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی و هشتم (سوم راهنمایی) ودر پرلز فقط پایه چهارم ابتدایی به عنوان جامعه مورد مطالعه تعریف شده اند.

علت انتخاب پایه چهارم این است که در این پایه "یادگیری خواندن" دانش آموزان کامل می شود.

و علت انتخاب پایه هشتم این است عملکرد دانش آموزان پایه چهارم دوره قبل تیمز و پرلز در دوره بعدی در پایه هشتم قرار می گیرند که به صورت cohort مقایسه می شود.

به طور متوسط از هر یک از کشورهای شرکت کننده حدود ۴۰۰۰ از ۱۵۰ مدرسه بر اساس دستورالعمل نمونه گیری مرکز آمار کانادا انتخاب می شوند.

در ایران با توجه به جامعه آماری در هر پایه تحصیلی ( چهارم و هشتم ) حدود ۶۰۰۰ دانش آموز انتخاب شدند.

۱۴-خلاصه عملکرد ایران در مطالعات تیمز و پرلز از نظر رتبه و نمره در طی دوره های مختلف چه بوده است؟

برای پاسخ به این سوال می توان به سایت مرکز ملی مطالعه تیمز و پرلز ایران به نشانی TimssPirls.ir‌مراجعه نمود و کتاب نتایج ملی تیمز ۲۰۱۵ و پرلز ۲۰۱۶‌توسط انتشارات مدرسه چاپ و در دسترس است.

۱۵-موفقیت های اجرایی ایران در این مطالعات چه بوده است؟

براساس گزارش رسمی IEAکشور جمهوری اسلامی ایران از میان ۴۵ کشور عضو مطالعه پرلز ۲۰۰۶ به همراه کشور اتریش موفق به دریافت نشان ویژه به پاس تقدیر از عملکرد استثنایی (Exceptional Performance) و شایستة الگوبرداری (Exemplary) در اجرای پروژة بین‌المللی پرلز شد.

این نشان پرافتخار در هشتمین اجلاس بین‌المللی هماهنگ‌کنندگان ملی NRCکه از تاریخ ۱۷ لغایت ۲۲ ژوئن ۲۰۰۷ در کشور کانادا (شهر کبک) برگزار گردید, توسط رئیس انجمن بین‌المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی IEAبه ایران اعطا شد. (مستند به ص ۲ گزارش اجلاس هشتم پرلز).

۱۶-تاثیر تیمز و پرلز بر بهبود عملکرد نظام های آموزشی کشورها چگونه بوده است؟

با توجه به هدف اصلی انجام مطالعات تیمز و پرلز که نظارت و بهبود وضعیت آموزشی کشورهای شرکت کننده در طول دوره های مختلف است، کشور جمهوری اسلامی ایران در طی سال‌های گذشته، تلاش کرده است تا با بررسی نتایج ملی و بین ‌المللی و تحلیل ثانویه داده های به دست آمده از عملکرد دانش‌آموزان ایران (در سطوح مختلف) به شناسایی نقاط ضعف و قوت، ویژگی مدارس موفق و ناموفق، تعیین سهم عوامل موثر در روند پیشرفت یا پسرفت عملکرد تحصیلی دانش آموزان اقدام نماید که حاصل آن ۱۲ تک نگاشت وویژه نامه منتشرشده در پژوهشگاه ، ۲۸ گزارش پژوهشی و تحلیلی و تشخیصی، ۳۲ پایان نامه و طرح پژوهشی دانشگاهی ارشد و دکترا، ۱۵ مقاله علمی پژوهشی منتشر شده در فصل نامه‌های علمی پژوهشی، ۸ مقاله پذیرفته شده در کنفرانس بین المللی دوسالانه پژوهش‌های تیمز و پرلز) (IRCهمراه با پیشنهادها و راهکارهای برخاسته از یافته های پژوهشی جهت کاربست در نظام آموزشی ایران بوده است ( ر.ک سایت تخصصی مرکز ملی مطالعات تیمز و پرلز http://www.timsspirls.ir )

در رابطه با تأثیر نتایج تیمز و پرلز بر نظام آموزشی ایران می توان به گزارش رسمی منتشره در مجله سالانه انجمن بین‌المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی[۱] (شماره ۴۱ سپتامبر ۲۰۱۳) اشاره کرد که در این گزارش ضمن اشاره به سابقه طولانی مدت مشارکت کشور جمهوری اسلامی ایران در مطالعات تیمز و پرلز ( ۹۵ ۱۹تا کنون) و نیز وسعت دامنه پوشش پایه‌های تحصیلی در این مطالعات (سه پایه چهارم و هشتم و دوازدهم) به مهم‌ترین تغییرات انجام شده متأثر از تیمز و پرلز در نظام آموزشی ایران و درگیر شدن مسوولان ،معلمان ،کارشناسان آموزشی و مولفان کتابهای درسی با پروژه تیمز و پرلز پرداخته است.

۱۷-چگونه می توان به اطلاعات بیشتری از این مطالعات دست یافت؟

www.timsspirls.ir و http://timssandpirls.bc.edu/

۱۸-تا چه انازه از نتایج و یافته های تیمز و پرلز در ارتقا و بهبود نظام آموزشی ایران استفاده شده است؟

گزارش‌های پژوهشی و نشست های تخصصی با هدف کاربست نتایج تیمز و پرلز در ایران در سایت مرکز ملی مطالعات تیمز و پرلز قابل دسترسی است.