ترس از کرونا چگونه در بدن شما نفوذ می کند؟

به‌گزارش ایسنا، مهدی امانی اظهار کرد: هنگامی که کورتیزول در خون ما خیلی زیاد شود و به مدت طولانی باقی بماند فرد دچار اضطراب مزمن یا فراگیر، عدم تمرکز و بالا رفتن ضریب اشتباهات و از همه مهمتر کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن، اثرات اضطراب طولانی مدت می‌شود.

او با بیان اینکه اساسا افکار منفی به دو دسته کلی استرس و اضطراب تقسیم می‌شود، عنوان کرد: استرس آن چیزی است که ریشه بیرونی و یک منشاء و عامل واقعی ایجاد، به‌نام (استرسور) دارد.

او افزود: اضطراب؛ افکاری است که ساخته و پرداخته ذهن ما بوده و عامل واقعی ندارد و تنها حدسیات ما است (البته شاید اتفاق هم بیفتد). برای مثال شخصی بدون داشتن هیچگونه علائمی با خود فکر می‌کند شاید کرونا گرفته باشم شاید هم نه، و همین فکرش که حال او را بد می‌کند اضطراب است، اما اگر با شنیدن اخباری در مورد کرونا دچار استرس شود و این استرس بدون بزرگ نمایی یا شاخ و برگ دادن باعث این شود که فرد مراقب باشد و موارد ایمنی و بهداشت را رعایت کند استرس و مفید است.

این روانشناس با اشاره به اینکه استرس منفی نیست و محافظ ما است، اظهار کرد: اگر ما استرس نداشته باشیم ممکن است هر لحظه در معرض خطر قرار بگیریم و در واقع این استرس یک هشدار و پیام برای حفظ بقا و همچنین گریز از آسیب‌ها می‌باشد.

امانی با اشاره به تفاوت‌های استرس و اضطراب بیان کرد: پدیده اضطراب ریشه واقعی ندارد و باید حذف شود، اما افکار مربوط به استرس به دو دسته تقسیم می‌شود ۱- افکاری که در حوزه نفوذ ما قرار می‌گیرند و ۲- افکاری که مربوط به حوزه نگرانی ما هستند.

او خاطرنشان کرد: افکار حوزه نفوذ آنهایی هستند که در آن مورد قدرت تصمیم‌گیری و ایجاد تغییر در آن وضعیت را داریم و برای حل آن می‌توانیم اقدام عملی انجام دهیم. مثلا تعمیر یک ماشین خراب قبل از رفتن به سفر. اما یک سری استرس‌ها از حوزه نفوذ ما خارج هستند یعنی وجود دارد و ممکن هم هست که اتفاق بیفتد اما در آن مورد هیچ کاری از دست ما برنمی‌آید و تنها می‌توانیم و بپذیریم و صبر کنیم.

یک روانشناس تاکید کرد: بالا و پایین کردن افکار مربوط به حوزه نگرانی واقعا ذهن انسان را آشفته می‌کند، اینکه مرتبا درباره آن فکر کنیم که آیا راه‌حلی دارد یا نه، باعث تشویش ذهن ما می‌شود. برای رهایی از این نشخوار فکری بهترین راه نوشتن مسئله روی کاغذ و نگارش هرگونه راه‌حل برای آن است، اگر در حوزهٔ نفوذ ما بود خب مسلماً اقدام لازم را انجام می‌دهیم و اگر هم خارج از حوزهٔ نفوذ ما بود حتماً باید روی کاغذ بنویسیم که در مورد فلان مسئله فعلاً در شرایط موجود حال‌حاضر کاری از ما ساخته نیست.

مهدی امانی تصریح کرد: برخی افراد هستند که اولویت را به حوزه نگرانی می‌دهند و به‌جای حل مسائلی که در حوزهٔ نفوذ آنها قرار دارد به‌سراغ حوزهٔ افکار نگرانی می‌روند و دائماً در حال صرف انرژی در آن حوزه هستند. اغلب افکار نگرانی مربوط به اتفاقات اجتماعی می‌شود. برای مثال شخصی که زندگی شخصی‌اش به‌شدت نابسامان است و با اینکه بسیاری از مسائل او قابل حل است اما هیچ اقدامی نمی‌کند و به‌جای آن در حوزه نگرانی اجتماعی کار می‌کند. این را همهٔ ما می‌دانیم که اگر قرار است تغییری در اجتماع به‌وجود بیاوریم ابتدا باید خود تغییر کنیم.

او یادآور شد: اما درخصوص حذف اضطراب ها باید بتوانیم آنها را با پرسیدن چند سوال به چالش بکشیم چرا که اضطراب یک باور غلط است و این باور غلط را باید از خودمان دور کنیم. چطور؟ ابتدا باید ماهیت و شدت فکر و باورمان را تشخیص دهیم. سپس تمام شواهد تأیید کننده مبنی‌بر درست بودن فکرمان را بنویسیم و بعد از آن شواهد رد کننده این فکر چیست؟ یعنی تمام دلایل مردود کردن آن باور را بنویسیم.

این روانشناس عنوان کرد: سوال بعد این است که داشتن این فکر یا باور بر روی اصل ماجرا اثری دارد و به ما کمکی می‌کند؟ یعنی هر چقدر این فکر منفی را بپرورانی به بهبود اوضاع کمکی می‌کند؟ و مرحله آخر اینکه تفکر خودمان را از نظر دیگران نیز ارزیابی کنیم با پرسیدن این سوال که؛ اکثریت غالب مردم (بدون در نظر گرفتن استثنائات) نظرشان دربارهٔ تفکر و باور ما چیست؟ آیا آنها نیز مثل ما فکر میکنند یا با تفکر ما مخالف هستند؟

امانی ادامه داد: در حوزه اضطراب چون تفکر و باور ما بی‌اساس و ساختهٔ ذهن ما است و دلیل حقیقی برای آن وجود ندارد به‌همین خاطر اثری در بهبودی حال ما ندارد و دردی را دوا نمی‌کند.

او توضیح داد: با پرسیدن سوال‌های بالا می‌توانیم افکار و باورهای خود در مورد مسائلمان را تفکیک و مدیریت کنیم. به‌طور خلاصه باید اضطراب خود را و از استرس‌ها جدا کرده و با مطرح کردن پرسش‌های یاد شده و نوشتن پاسخ‌ها حذفشان کنیم. اما استرس‌ها را حذف نمی کنیم چون عامل هشداردهنده برای ابعاد مختلف زندگی ما هستند و باز با نگارش افکار مربوط به استرس، ببینیم که در حوزه نفوذ است یا نگرانی.

او ادامه داد: اگر در حوزه نفود بود برنامه برایش ریخته و سپس طبق برنامه اقدام می‌کنیم برخی افراد برای نگرانی و استرس‌های خود برنامه‌ریزی می‌کنند اما نهایتاً اقدامی نمی‌کنند. با این روش تفکیک افکار و نظم بخشیدن و مدیریت کردن آنها ما می‌توانیم آرامش خیلی بیشتری داشته باشیم.

این روانشناس درباره تاثیرات فیزیولژیک نگرانی و یا اضطراب بر جسم انسان گفت: مغز ما یک نقصی دارد و آن هم این است که فرق حقیقت را از مجاز تشخیص نمی‌دهد، یعنی اینکه وقتی شما چیزی را تصور می‌کنید برایتان عینی می‌شود مثل تصور خوردن لیمو ترش یا لواشک که باعث ترشح بزاق دهان می‌شود در حالی‌که هیچ لیمویی وجود ندارد.

او ادامه داد:مغز ما با تصور فریب خورده و دستور ترشح بزاق را به غدد لنفاوی صادر می‌کند. همین اتفاق در زمان تصور یک خطر نیز رخ می‌دهد و وقتی که ما در تخیلاتمان خطری را خلق می‌کنیم، مغز ما تشخیص نمی‌دهد که این یک خطر حقیقی است یا فقط یک خیال در ذهن ما به‌همین خاطر هیپوفیز دستور ترشح کورتیزول را به غدد فوق کلیوی (آدرنال) داده و هورمون کورتیزول یا وارد خون ما می‌شود که این هورمون دقیقا بدن ما را برای جنگیدن یا فرار کردن آماده می‌کند.

امانی تشریح کرد: مغز به‌دلیل عدم‌تفکیک یک خطر واقعی از یک تصور خطر دستور ترشح هورمون کورتیزول را داده و بدن ما شروع به واکنش می‌کند. هنگامی که کورتیزول در خون ما خیلی زیاد شود و به‌مدت طولانی باقی بماند فرد دچار اضطراب مزمن یا فراگیر می‌شود. حال ما عموما بد است، افزایش ضربان و فشار خون، لرزش دست، عدم تمرکز و بالا رفتن ضریب اشتباهات و از همه مهمتر کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن، اثرات اضطراب طولانی مدت هستند.

او خاطرنشان کرد: پس به تمام عزیزانی که این روزها به واسطه بروز ویروس کرونا به‌دنبال تقویت سیستم ایمنی بدنشان هستند توصیه می‌کنم، اولین اقدامی که می‌توانند جهت بالا نگه داشتن سیستم ایمنی بدنشان انجام دهند، کاهش سطح اضطراب و هورمون کورتیزول در بدنشان است.