نتیجه کمیته‌های حقیقت‌یاب حادثه متروپل اعلام شد
چهل روز پس از متروپل
تهران (پانا) - حاصل تلاش کارگروه واکاوی حادثه متروپل که چند روزی پس از این حادثه در شورای شهر تهران شکل گرفت طرحی است که در خصوص گواهی بهره‌برداری ساختمانی در حال تدوین است.
مراسم چهلم قربانیان حادثه متروپل گرفته شد. غبار ریزش این ساختمان ناایمن هم خوابید. برخلاف پلاسکو گزارشی ملی برای پیشگیری از این حادثه و مقصران آن تشکیل نشد اما گروه‌های زیادی در زمان آواربرداری به آبادان سفر کردند و شورای عالی استان‌ها هم کمیته‌ای برای علت‌یابی آن مشخص کرد. در شورای شهر تهران کارگروه واکاوی حادثه متروپل توسط کمیته عمران شورای شهر تهران تشکیل شد، گزارشی از جزئیات این حادثه تهیه شد که بخشی از آن در صحن شورای شهر تهران ارائه شد.
در این گزارش پیشنهاداتی نیز برای پیشگیری از وقوع این نوع حوادث بزرگ مطرح شده است. این بسته عملیاتی شامل نظرات ۳۰۰ نفر از متخصصین حوزه عمران است که در سه سطح تقسیم‌بندی شده است.
کارشناسان این کارگروه تاکید کرده‌اند وقایعی مانند حادثه پلاسکو در تهران و ساختمان متروپل در آبادان اگرچه با یکدیگر تفاوت‌های ماهیتی گسترده دارند اما دارای نقاط اشتراک نیز هستند. در نگاه اول فرو ریختن ساختمانی که سال‌ها تحت بهره‌برداری بوده و بر اثر حریق و بارگذاری نامتناسب دچار حادثه شده را نمی‌توان با فروریختن ساختمانی که هنوز حتی به بهره‌برداری نیز نرسیده بود مقایسه کرد اما هر دو رخداد ریشه در عدم توجه به استانداردها و عبور از موضوع قانون و استاندارد در برابر هزینه‌های ریالی تامین آن دارند.
دست‌اندرکاران نظارت و کنترل ضوابط و استانداردها بارها با این جمله از سوی سازندگان برخورد کردند که چون قانون در برخی بخش‌های دیگر اجرا نمی‌شود، چرا ما آن را اجرا کنیم؟ در مقابل باید بر این موضوع تاکید داشت که هر فرد در حوزه مسئولیت خود مسئول برقراری استاندارد، ایمنی و قانون است.
موضوع ایمنی و رعایت قانون در بُعد کلان که شامل ایمنی ساختمان‌ها نیز می‌شود در کشور دارای دو چالش جدی است نخست اینکه در کانون توجه و اولویت مستمر مسئولان و تصمیم‌گیران نیست و محدود به وقوع حوادث می‌شود و آسیب دیگر اینکه در قوانین جاری ایجاد و حفظ ایمنی و نیز رفع شرایط ناایمن به عنوان تکلیف قانونی قابل تعقیب شهروندی تلقی نشده و به تبع آن مطالبه جدی در خصوص آن در نزد مجریان قانون از یک‌سو و شهروندان به عنوان ذینفعان وجود ندارد. به عبارت بهتر ایجاد ناایمنی و حفظ شرایط ناایمن هیچ هزینه‌ای واقعی برای شهروندان ندارد و به رغم مباحث کلی در قانون تغییر قانونی موثری برای آن در نظر گرفته نشده است. تا زمانی که برای ایجاد ناایمنی و حفظ شرایط ناایمن در قوانین کشور جرم‌انگاری واقعی نشود و اشخاص حقیقی یا حقوقی که با فعل یا ترک فعل خود موجب ایجاد یا حفظ شرایط ناایمن می‌شوند، مورد تعقیب و پیگرد قانونی مداوم و موثر قرار نگیرد نباید انتظار داشته باشیم که تحول جدی در این عرصه ایجاد شود و حوادثی مشابه متروپل و پلاسکو در آینده بعید نخواهد بود.
در این پژوهش سه دسته اقدام در سه بازه زمانی کوتاه مدت (حداکثر یک ساله)، میان مدت (بین یک سال تا سه سال) و بلندمدت پیشنهاد شده است. در بخش کوتاه‌مدت کارشناسان پیشنهاد کردند طرح موظف کردن شهرداری تهران به ارائه لایحه تعیین تکلیف بناهایی با عمر بهره‌برداری بیش از سه سال دارای انشعابات و پایان کار تهیه و تدوین شود.
در این بخش پیشنهاد شده کلیه سازمان‌ها، موسسات و شرکت‌های تامین‌کننده خدمات آب، برق، گاز، تلفن و نظایر آن مکلف شوند خطوط و انشعابات ساختمان‌ها را بر حسب مراحل مختلف عملیات ساختمانی فقط در قبال ارائه پروانه معتبر ساختمانی، گواهی عدم خلاف یا گواهی پایان ساختمان معتبر، توسط مرجع مسئول صدور پروانه تامین و واگذار کنند و ارائه انشعابات موقت در مدت بیش از سه سال نباشد و شهرداری تهران نیز موظف باشد ظرف مدت حداکثر ۶ ماه از ابلاغ این مصوبه نسبت به ارائه طرحی درخصوص تعیین تکلیف ساختمان‌های فاقد گواهی پایان کار اقدام کند.
همچنین کارشناسان به شورای شهر پیشنهاد کردند طرح ممنوعیت ارائه اضافه بنا پیش از دریافت و تصویب طرح مقاوم سازی سازه تهیه شود. در این طرح افزایش طبقات بنا پیش از ارائه و تصویب طرح مقاوم‌سازی بنا و تایید طراح ممنوع است شهرداری تهران موظف است ۶ ماه پس از ابلاغ این مصوبه اقدام به توسعه داشبردی عمومی به منظور پایش و اطلاع‌رسانی شفاف درخصوص مجوزهای اضافه طبقات در شهر تهران و فرآیند قانونی تعیین شده جهت تصویب آن کند. همچنین شهرداری تهران موظف است در سامانه مصرح در بند ب کلیه مستندات مربوط به طرح مقاوم‌سازی ساختمان‌ها را در معرض دسترس عموم قرار دهد.
علاوه بر این پیشنهاد شده طرح تقویت ساختار به‌کارگیری پیمانکار صاحب صلاحیت در هرگونه ساخت و ساز در شهر تهران از سوی شورای شهر ارائه شود و معاونت معماری و شهرسازی بر اساس این طرح موظف شود صرف ۶ ماه لایحه‌ای را به منظور تقویت ساختار به کارگیری افراد صاحب صلاحیت ساخت و ساز و از میان بردن تخلفات از ماده ۳۳ و ۳۴ قانون نظام مهندسی تهیه و تنظیم کند. یکی دیگر از راهکارهای کوتاه مدت پیشنهاد شده تهیه طرح الزام شهرداری تهران به ارائه لایحه شفافیت وضعیت ساختمان‌های شهر تهران است که بر اساس آن معاونت معماری و شهرسازی موظف می‌شود با مشارکت جدی سازمان آتش‌نشانی و سازمان پیشگیری و مدیریت بحران و سازمان نظام مهندسی استان تهران که بازده حداکثر یک ساله امکان دسترسی عمومی جهت مشاهده فرایند پروانه‌های ساختمانی و کلی فرآیند طراحی اجرا و نظارت را فراهم کند و چکیده‌ای از ساخت وضعیت ساختمان را در اختیار عموم قرار دهد.
در این بخش همچنین شورا، شهرداری را ملزم به ارائه گزارشی از وضعیت اجرای مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان نیز می‌کند. در بخش راهکارهای میان مدت به موضوع مطالبات فنی شفاف در خصوص آیین نامه‌ها اشاره شده است.
بیمه کیفیت ساختمان یکی دیگر از راهکارهای میان مدتی است که کارشناسان به آن اشاره کرده و از شورای شهر تهران خواسته‌اند طی مکاتباتی با شرکت بیمه مرکزی علل حذف بیمه کیفیت ساختمان در برنامه ششم توسعه کشور را مطالبه کند پس از دریافت و واکاوی علت حذف بیمه کیفیت ساختمان طی مکاتبه‌ای با هیات دولت و مجمع تشخیص مصلت از طریق شورای عالی استان‌ها موضوع درج بیمه کیفیت ساختمان در برنامه‌های پنج ساله توسعه کشور را مطالبه کنند.
تسریع در اصلاح بند ۱۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها و به روز رسانی آن متناسب با شرایط کالبدی و ظرفیت‌های شهرداری‌ها و طرح تحول در نظام کنترل مضاعف از دیگر موضوعاتی است که به عنوان راهکارهای میان مدت برآن تاکید شده است.
در بخش راهکارهای بلند مدت نیز به ضعف در نگرش به قانون و ایمنی در لایه های مختلف جامعه ایران اشاره شده وایجاد رخدادهایی مانند کلینیک سینا اطهر، میدان حسن آباد، پلاسکو، متروپل را ناشی از کمرنگ بودن تفکر ایمنی دانسته و پیشنهاد شده شورای شهر تهران طرحی را مصوب کند که طی آن شهرداری تهران مکلف شود با محوریت معاونت اجتماعی و فرهنگی اقداماتی را برای ارتقاء جایگاه ایمنی در نگاه شهروندان تهرانی به انجام برساند.
اما کدام یک از راهکارهای پیشنهادی کوتاه مدت در شورای شهر تهران برای پیشگیری از وقوع حادثه‌ای مشابهه متروپل دنبال می‌شود. سید‌محمد آقامیری، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران در این خصوص به پانا گفت: «در حال بررسی پیشنهادات مطرح شده هستیم، گفته نشد که همه راهکارهای اعلام شده تبدیل به طرح می‌شود اما بر روی «گواهی بهره‌برداری» کار می‌کنیم تا تبدیل به طرح شود و به‌زودی به صحن شورای شهر می‌آید.»
وی ادامه داد: «پیشنهاداتی که داده شده موضوعاتی تخصصی است که نیاز به بررسی‌های کارشناسانه دارد و با طرح در فضای عمومی و بازخورد گرفتن کاری از پیش برده نمی‌شود. کمیسیون عمران و حمل و نقل تک تک این موارد را بررسی می‌کند تا هر یک امکان داشت به لایحه یا طرح تبدیل شود اما برخی پیشنهادات مطرح شده نیاز به توصیه دارد یا برخی دیگر برای نظام مهندسی است و با نظام مهندسی جلسه گذاشتیم که داریم با آن‌ها طرح موضوع می‌کنیم و کار را پیش می‌بریم.»
ارسال دیدگاه