برگزاری مراسم سنتی سیاه‌پوشان در حسینیه عمرانکو سمنان

برگزاری آئین‌ها و مراسم مذهبی و دینی در هر شهر و استان نشان از قدمت و دیرینه بودن آن دارد. در ماه‌های عزاداری و سوگواری محرم، حال و هوای شهر‌های مختلف، بیانگر احترامی است که مردم آن سرزمین برای خاندان بزرگوار پیامبر(ص) قائل هستند و هر شهر و استان، بنا به آئین و سنن گذشتگان و پیشینیان خود، مراسم عزاداری را برگزار می‌کند. در این میان استان سمنان نیز آئین‌ها و سنن باشکوهی را طبق گذشته خود برپا می‌کند.

عزاداری‌ها در جای جای این استان پهناور با شور و حال خاصی برگزار می‌شود؛ چرا که استان سمنان از نظر تنوع آیین‌های عزاداری یکی از استان‌های کشور است. سیاه‌پوشان، حرکت شتران با کجاوه، اطعام فقرا و عزاداران، طوق بندان و شام غریبان، سنگ زنی، علم گردانی و نخل گردانی، از آداب و رسوم مردم استان در ماه محرم و در عزاداری‌های خاص این ماه است و آنچه در پی می‌آید، روایت مختصر یکی از این آیین‌های عزاداری است.

در شهرستان سمنان چند روز مانده به ماه محرم، زنان و مردان هر محله به نظافت مساجد و حسینیه ها پرداخته و سر در خانه ها و بازار را سیاه پوش کرده و چادر بزرگی موسوم به پوش یا خیمه به نشانه آغاز عزاداری بر روی تکایای نقاط شهری و روستایی برپا می کنند.

همچنین مردم دست در دست یکدیگر می‌دهند و با تجمع در درب مساجد، با ندای یا حسین(ع) و یا ابوالفضل(ع) پارچه‌های سیاه که مزین به اشعار و نام شهدای کربلاست را برافراشته می‌کنند.

این روزها شهر، مساجد، معابر و حسینیه‌ها همه یک‌دست، لباس سیاه به تن می‌کنند تا ارادت خود را به امامشان نشان دهند و دوباره با آن آرمان‌های مقدس، تجدید بیعت کنند.

در واپسین جمعه مانده به ماه محرم نیز یکی از کهن‌ترین مراسم مذهبی شهرستان سمنان یعنی آئین سنتی برپا کردن چادر عزای تکیه عمرانکو سمنان و همچنین سیاه پوشان این تکیه قدیمی با حضور هیئت امنای تکیه، مسئولان، پیرغلامان و بزرگان شهرستان در آستانه محرم برگزار می شود.

این مراسم با حضور پیرغلامان در تکیه و سیاه پوشان تکیه اصلی آغاز می‌شود، اما آئین اصلی بر پشت بام این تکیه است. تعدادی خادم سمت راست و چند خادم هم در سمت چپ صحن، طناب‌ها را گرفته و می‌کشند تا از یک سمت چادر بر روی میله های قائم سقف تکیه بنشیند. این بار نوبت کشیدن طناب‌های افقی در دو سوی دیگر است و بعد باید چادر را محکم کرد تا پایان محرم و صفر باقی بماند.

این نوع خیمه گاه با این سبک و سیاق بسیار کم است و به ندرت یافت می شود. البته شکل قدیمی تر آن با یک تیرک و چادر بسیار ساده تر بوده و از حدود دهه ۵۰ شکل آن تغییر کرده و به شکل فعلی در آمده که دو تیرک دارد. برافراشتن خیمه، نیاز به نیروی زیاد دارد؛ زیرا سنگین بوده و پس از برافراشته شدن نیز نیاز به مهار دارد تا از گزند باد و طوفان محفوظ بماند.

پس از برافراشته شدن خیمه، نوبت به سیاهپوش کردن دیوارهای تکیه می رسید و نصب بیرقها و تصاویر شبیه امام حسین و حضرت عباس(ع) و… که معمولا جوانان این وظیفه را به انجام می رسانند.

مراسم سنتی سیاه‌پوشان که به منظور خبردار کردن و آماده شدن مردم برای استقبال ویژه از این ایام انجام می‌شود، پس از دعا و توسل، ذکر مصیبت و اجرای تعزیه، تشکیل هیات‌های عزاداری، سینه‌زنی و زنجیرزنی به پایان رسیده و تکیه عمرانکو، لباس عزاداری امام حسین(ع) را بر تن کرده، آماده و مهیا برای پذیرایی عزاداران حسینی می شود.

برپایی خیمه، اگرچه هزینه های زیادی دارد و برای اهالی برپا کردن آن دشوار است، اما این آئین سنتی به خواست خود اهالی همچنان پابرجاست تا گویای بخشی از سنت های دیرینه مردم محله عمرانکو باشد.

خبرنگار: فاطمه زهرا تجلی