با بازیگر کار کردن سخت و با عروسک کار کردن آسان تر است

حاضران در سالن در سوالات خود بیشتر به کلاه قرمزی گریز می زدند که طهماسب بحث را به سمت و سویی دیگر می برد و تمایل داشت در مورد مسائل دیگر بیشتر سخن بگوید تا مجموعه کلاه قرمزی. طهماسب در ابتدای سخنان خود را با ابراز شگفتی از زیبایی های شهر اصفهان بیان کرد: متاسفم که در اصفهان زندگی نمی کنم چراکه این شهر بسیار زیباست، خوش به حال مردم اصفهان، به خصوص هنگامی که در بازار این شهر قدم می زنید، هنرمندان بسیاری با فروتنی در حال خلق اثری هستند که شاید در دیگر کشورهای دنیا بابت آن بسیار پز بدهند و ژست بگیرند.

وی در پاسخ به سوال فریدون خسروی با طرح این پرسش که حس شما نسبت به طنز چیست و از علت اینکه با این بخش به عرصه هنر آمده اید، چه بود؟ گفت: این موضوع شانسی بوده است!.وقتی آدم خیلی لجش می گیرد طناز می شود بنابراین راهی را پیدا می کند که آن را بگوید تا تصحیح شود.ما در خامی و بچگی ای که داشتیم از برخی عادات و صفات لجمان گرفت و تصمیم گرفتیم که بگوییم تا خوب شود.
طهماسب دلیل کار کردن با عروسک ها را سخت بودن کار با بازیگران عنوان کرد و گفت: با بازیگر کار کردن کمی سخت است و با عروسک کار کردن آسان تر است. بچه ها متریال لازم دارند. بنابراین به دلیل رفتن سراغ دنیای کودکان مجبور شدیم که عروسک به کار ببریم. بچه ها بهتر از ما هستند، ما مقرراتی هستیم ولی بچه ها زندگی را ساده نگاه می کنند و هرچیزی تکان می خورد برای آنها جالب است بنابراین هر چیزی را قبول می کنند و حتی با عروسک هایی که تکان نمی خورند هم حرف می زنند.از نظر بچه ها عروسک مضحک نیست و موجودی است که می تواند، باشد مثل اینکه افرادی در مریخ اینگونه زندگی می کنند.

وی افزود: بچه لطفی و معجزه ای است که خداوند اعطا کرده است. اساسا خلقت معجزه است و از نظر من موجود کوچکی مثل بچه که کم کم بزرگ می شود بسیار حیرت انگیز است و هر بچه که به دنیا می آید من متعجب می شوم که عجب! این شکلی اش هم آمد!. بچه ها بسیار متنوع، عمیق و پیچیده هستند و جالبی ماجرا اینجاست که این موجودی که با آن شوخی می کنیم بعد مهندس، سیاست مدار،‌ رئیس جمهور و …. می شود اما وقتی می بینم با بچه ها مثل خودمان رفتار نمی کنیم، دلم می گیرد. بچه ها خیلی باشخصیت و محترم هستند اما گاهی در حد حیوانات با آنها برخورد می کنیم و آنها را تحویل نمی گیریم.

این کارگردان درباره اصول کار خود تصریح کرد: یک تاجر آهن به شما می گوید که چگونه پولدار می شود؟! اما جالب است که از یک هنرمند می خواهند همه فوت و فن خود را بگوید!. هنر خیلی اصول دارد و اگر شما اصول را یاد نگیرید هرگز نمی توانید یاد بگیرید و باید دوره آموزشی را بگذرانید و تحقیق و پژوهش داشته باشید.هنر امری تجربی است و باید سابقه آموزشی هم داشته باشید اما جالبی هنر و سبک ها این است که مدام در حال تغییر است. می توان یک به یک و ژانر به ژانر در مورد هنر حرف زد اما در مورد کلیت هنر حرف زدن سخت است چراکه باید یاد گرفت و تجربه کرد.ما هم با کار کردن روش های تجربی را به دست می آوریم چون مدام مردم با سلیقه تر می شوند و با هر موضوعی نمی توان آنها را خنداند چون خیلی باهوش هستند.

طهماسب درباره یکی از تجربیات خود که موفقیت آمیز نبود، گفت: وقتی فیلم، "دختر شیرینی فروش" را که می نوشتیم دوست داشتیم پیروز شویم و وقتی ورژن اول را نوشتیم گفتیم پیروز شدیم بعد دیدیم نه و بعد سوم و بعد دفعه چهارم تا در نهایت به ورژن پنجم رسیدیم که یا خسته شدیم یا به نتیجه رسیدیم که این بهترین ورژن است. در همین پروژه وقتی اولین ورژن را فکر کردیم خوب است اما بعد دیدیم نه خوب نبود، شکست خوردیم!.

وی در ادامه پس از چندین سوال در مورد مجموعه کلاه قرمزی بیان کرد: این مجموعه بیش از ۲۰ سال است که ساخته شده و یادم نمی آید چگونه ساخته شد اما پیگیری اصل کار بود.این کار، مثل مغازه ای که اول یک بغالی است اما بعد کم کم به آن جنس اضافه می شود و تبدیل به یک هایپر می شود بود (که در طول زمان رشد یافت)، هنر کم کم اتفاق می افتد و تصمیم گیری ندارد اما باید پیگیری کرد. اینگونه نیست که یک دفعه تصمیم بگیریم که فیلم بلند بسازیم بلکه اول باید فیلم کوتاه بسازیم.

این کارگردان در مورد حمید جبلی گفت: آقای جبلی هنرمندی بهتر از من است و ما دو نقطه مقابل هم هستیم و هیچ ربطی به هم نداریم و میزان دعوایی که با هم داشتیم زیاد بوده و دو سلیقه متفاوتیم و صد در صد متفاوتیم. گاهی سلیقه من به به کار می آید، گاهی سلیقه جبلی که البته این یک نظام کار کردن است.فردی که با افراد مشابه خود کار کند به هیچ جا نمی رسد و اگر با ضد خود کار کند به جایی می رسد.من و حمید جبلی با هم بچه محل بودیم. او فرد بسیار دقیق، باهوشی و انسان عجیبی است و اگر اکنون در این جلسه بود و این جمعیت را نگاه می کرد تک تک آدم ها را با جزئیات و لباس هایشان برای من تعریف می کرد. در کل ما نسل عجیبی بودیم و خیلی در نوجوانی کتاب می خواندیم، تئاتر می رفتیم و موسیقی گوش می دادیم و من هم خیلی کتاب به خصوص قصه خوانده ام.

وی در ادامه گفت: هر کاری می کنیم از دست کلاه قرمزی خلاص نمی شویم. من اعتقاد قلبی دارم که همه افراد دنیا هنرمندیم و هر کسی می تواند یک بار یک شعر خوب بگوید، یک بار یک موسیقی خوب بنوازد و هر کس استطاعت دارد یک بار هنرمند باشد و در برخی تعدد این کارهای خوب بیشتر می شود و تبدیل به هنرمند می شود!. همه می توانند برای یک نقشی بازیگر باشند و کافی است شما به عنوان کارگردان به شخص اعتماد به نفس دهید تا آن را بروز دهد. من شیوه کاری که انجام می دادم این گونه است که اگر شخصی می آمد این نکته را جست و جو می کردم که کجای وجودش خوشمزه است. بنابراین اگر کارهنری می کنید توصیه می کنم که به همه به چشم مثبت نگاه کنیم.

در بخش دیگر این نشست کامبوزیا پرتوی درباره ایرج طهماسب گفت: من همیشه آرزویم بود که بچه ها را جدی بگیریم. آقای شاملو اوایل انقلاب دو نوار در مورد بچه ها بیرون داد که یکی خیلی سبک بود اما پشت اثر دیگر قصه ای بود که سخت بود و گفتیم چرا اینگونه است که گفت "همیشه ما خم شدیم برای بچه ها حالا بگذاریم کمی بچه ها سرشان را بالا بیاورند که بفهمند ما چه می گوییم". در کلاه قرمزی هم همین است. برای سه کار با طهماسب همکاری کردم و آخرین کار هم "گربه آوازه خوان" بود که یک عروسک دست ایشان بود و همه دور ایشان جمع می شدند و عروسک را باور می کردند و مهارتی که طهماسب در این زمینه دارد بسیار جالب بود والان هم کلاه قرمزی خیلی خوب است.

محسن امیریوسفی، داور جشنواره حسنات نیز در مورد ایرج طهماسب گفت: ایرج طهماسب شدن خودش یک فیلم است. اینکه بحث کودک جلو چشم ماست اما از آن غافل بودیم که شما آن را احیا کردید بسیار قابل ستایش است.

تینا پاکروان هم در ادامه این جلسه در مورد ایرج طهماسب گفت: شما با بلیت هیچ کسی سوار هیچ وسیله ای نشدید و این تقدیر و قدردانی را از ما دارید چراکه ما شما را با عشق دوست داریم. ما همیشه می شنویم که شما و حمید جبلی در فیلم های دیگران بازی نمی کنید و این حسرت را بر دل ما می گذارید و گاهی برخی نقش ها را شما می توانید احیا کنید اما چرا آن را دریغ می کنید؟

طهماسب در گایان در مورد سینمای کودک خاطرنشان کرد: من سینمای کودک را قبول ندارم چراکه این نوع سینما فقط موضوعات آموزشی را شامل می شود در حالیکه در هنر فیلمسازی ژانر خانوادگی هم وجود دارد که بچه ها هم در آن هستند و داستان ها سبک، ساده و قابل فهم برای بچه ها است اما باید برای همه افراد خانواده هم اطلاعاتی بگنجانیم. ما یک شکاف تاریخی در امر تربیت کودک داریم. قرن ها و قرن ها شیوه تربیتی اینطور بود که بچه به دنیا می آمد و در کنار خواهر و برادر باید بزرگ می شد تا سریع آدم شود!. این تربیت شرق بود و تربیت غربی هم اینگونه بوده که بچه یه چیز خیلی متفاوتی است و باید بهتر از من شود و بچه را در یک ویترین می گذارند و مراقبت اند مبادا آدم مهمی نشود که اگر این شیوه ادامه یابد من قول می دهم بچه ها آسیب می بینند. ما تربیت سنتی را باید تصحیح و ادامه دهیم و بدانیم همه هستند و هیچ کس از دیگری مهمتر نیست که اگر عادت کنیم، بچه، میانسال و بزرگتر همه محترم اند خیلی از موضوعات ما حل شود.

امیرحسین اشرفی/