آشتی مردم با سینما چگونه رقم خورد؟
زمانی که نام «سینما» به گوشمان می‌خورد، تصویر سالنی بزرگ و تاریک در ذهنمان نقش می‌بندند که همراه با دوستان، خانواده یا حتی به‌تنهایی روی صندلی‌های آن جا گرفته و مشغول تماشای اثری هنری و یا تجاری هستیم. به هر جهت سینما در ایران از ابتدا با فیلم‌های تجاری رواج پیدا کرد و بعد از انقلاب به سمت فیلم‌های هنری همچون «عقاب‌ها»، «بچه‌های آسمان» یا «خانه دوست کجاست؟» رفت.
درگذشته فضا برای سینما رفتن اینگونه نبود که افراد در هر شهر و محله‌ای به‌راحتی بتوانند پا به سینما بگذارند ولی خب شاید تصور اینکه روزی این امکان برای اکثریت ایجاد شود چندان دور از ذهن نبود.
امروز با سرعت یافتن روند توسعه و پیشرفت تکنولوژی، بسیاری از شهرهای ایران صاحب سینما شدند، اگرچه که هنوز بیش از هزار شهر در کشور از امکان سینما بی‌بهره هستند و براساس آماری که در سال ۹۶ منتشر شد، حدود ۸۸ درصد از مردم کشور تاکنون به سینما نرفته‌اند البته هنوز آمارگیری جدیدی انجام نشده اما بعید هم نیست که این آمار تغییرات خاصی کرده باشند.
اگر بخواهیم مقایسه‌ای بین فروش بلیت‌های سینما در سال ۱۴۰۲ و سال جاری در تهران و شهرستان‌ها داشته باشیم و میزان علاقه مردم برای حضور در سینما را بررسی کنیم به چند منظر متفاوت برخورد می‌کنیم.
در فروش بالای سینمای ایران و رفتن یا نرفتن مخاطبان به سینماها نکته‌ای که حائز اهمیت است، قیمت بلیت‌‌هاست.درمورد قیمت بلیت سینما نظرات متفاوتی مطرح است، به عقیده خیلی‌ها این روزها سینما رفتن برای بعضی از خانواده‌ها به یک تفریح لاکچری(گران) تبدیل شده یا حتی می‌توان گفت که سینما نیز همانند کنسرت و تئاتر از سبد فرهنگی خانوار حذف شده است.
قیمت بلیت با آغاز سال جدید نسبت به روز و ساعت مورد نظر از ۴۵ هزار تومان تا ۸۰ هزار تومان افزایش قیمت داشته و حتی پیش‌بینی می‌شود که در ماه‌های آینده تغییر قیمت بیشتری داشته باشد. همچنین به عقیده بعضی از فعالان حوزه فرهنگ و هنر بلیت ۸۰ هزار تومانی سینما، با احتساب تورم چندین سال گذشته فشاری بر مردم وارد نمی‌کند و درحقیقت دلیل سینما نرفتن مردم برگرفته از تصمیمات شخصی بوده است.
این مشکلات حتی در شهرستان‌ها شدیدتر است و سال‌ها عمده مخاطبان سینما مردم شهر تهران بوده‌اند. با این حال از سال ۱۴۰۲ به بعد تحولات عجیبی در فروش سینما رخ داد و مخاطبان شهرستان در دسته اصلی مخاطبان سینما قرار گرفتند. البته هستند افرادی که با وجود مشکلات اقتصادی همچنان سینما را در اولویت‌های خود می‌گذارند و فیلم‌های جدید را نه برای تفریح، بلکه به چشم تکلیف می‌بینند.
با این حال سینماداران برای پرداخت هزینه‌های جانبی سینما و حتی پرداخت مالیات به دولت و ادامه حیات کارشان چاره‌ای جز افزایش قیمت بلیت ندارند. در شرایطی که ویروس کرونا تمام سالن‌های سینما را در یک قدمی تعطیلی گذاشت و سینماداران با ضررهای گزاف مالی رو به رو شدند، تصمیم بر این گرفتند که هزینه بلیت‌های سینما را افزایش بدهند و افزایش قیمت‌ها از همان زمان آغاز شد.
با این فکر که عمده مخاطبان سینما در ایران از استان تهران هستند، به تحلیل داده‌ها پرداختیم و با نتایج جالبی رو به رو شدیم. هر روز گزارش‌هایی مبنی بر گران بودن بلیت‌های سینما به دست می‌آید و تیترهایی چون «سینما تفریح لاکچری مردم» در اکثر رسانه‌های ایرانی به چشم می‌خورد اما واقعیت ماجرا چیست؟ مشکل اصلی فیلم‌های اکران شده در سینما و عدم استقبال مخاطبان از فیلم‌ها هستند یا همانطور که مطرح می‌شود، گرانی بلیت‌های سینما معضل اصلی مردم شهرستان‌ها شده که بسیار کمتر از مردم پایتخت به سالن‌های سینما می‌روند؟
آماری که از سایت‌های رسمی و معتبر فروش بلیت منتشر می‌شود گواه بر این است که مردم تهران در چند سال اخیر، اصلی‌ترین و مهمترین مخاطبان سینما در ایران بوده‌اند که البته با اندک نگاهی به این آمار می‌توان به این آمار شک کرد و امیدوار شد.
بررسی صحت پرمخاطب بودن سینما در شهر تهران!
به‌عنوان مثال جایگاه پرفروش‌ترین فیلم سال ۱۴۰۲ را فیلم سینمایی «فسیل» به کارگردانی کریم امینی در دست دارد. این فیلم حتی با در نظر گرفتن تورم در سال‌های گذشته، رتبه اول پرفروش‌ترین فیلم‌های ایرانی را کسب کرده است. اکران این فیلم با مبلغی بیش از ۳۲۴ میلیارد تومان به پایان رسید.
یک آمار جالب!
در سال ۶۶ سینمای ایران بیش از ۸۰ میلیون مخاطب داشته اما از سال ۷۰ به بعد میزان ریزش آن به حدی زیاد بوده که تا یک سال بعد، یعنی سال ۷۱ این رقم به ۵۴ میلیون نفر میرسد. این روند ریزشی تا سال‌های بعد از آن هم ادامه دارد و در دولت اصلاحات روحانی مخاطبان سینما به ۱۳ میلیون نفر می‌رسند. تا اینکه این روند در سال ۹۵ دستخوش تغییر شد و سینما جهشی ۱۰۰ درصدی را تجربه کرد و تعداد مخاطبان به ۲۶ میلیون نفر رسید که عمده خریداران از استان تهران بودند.
در سال ۱۴۰۲ بعد از حدود ۲۰ سال، نسبت مخاطبان تهرانی به شهرستانی در سینمای ایران جابه‌جا شد و مردم شهرستانهای ایران دوباره به این چرخه وارد شدند و این تماشاگران شهرستانی بودند که بیشترین بلیت‌ها را خریدند.
طبق آمار ارائه شده از سایت‌های معتبر فروش بلیت، ۳۹.۷ درصد از فروش کلی فیلم «فسیل» توسط مردم تهران و ۶۰.۳ درصد از این فروش مربوط به باقی شهرهای ایران است. همچنین فیلم سینمایی «فسیل» توانست تمام رکوردهای فروش را بشکند.
با شروع سال جدید و اکران فیلم‌های جدید در سینما، تا امروز دو فیلم «تمساح خونی» و «مست عشق» در صدر لیست فروش سینماهای سراسر کشور قرار دارند.
در جدول فیلم‌های پرفروش سینما تیکت؛ تا این لحظه رتبه اول با مبلغی بیش از ۱۴۱ میلیارد تومان در دستان عوامل فیلم سینمایی «تمساح خونی» قرار دارد. این فیلم باوجود نقدهای مثبت و منفی که از سمت منتقدان و اصحاب رسانه دریافت کرده بود در اولین روز اکران عمومی خود توانست با جذب ۱۸ هزار مخاطب، ۱ میلیارد و ۳۰ میلیون تومان فروش داشته باشد.
فیلم سینمایی «تمساح خونی» از شروع اکران عمومی، تنها در استان تهران توانسته ۴۸.۵ درصد از فروش کل این فیلم را به خود اختصاص بدهد، همچنین ۵۱.۵ درصد دیگر فروش آن سهم شهرستان‌هاست.
طبق این آمار سینما در فروردین و اردیبهشت امسال موفق به فروش بیش از ۳۰۳ میلیارد تومان شده که بیش از ۱۶۰ میلیاردتومان از این فروش مربوط به شهرستان‌ها بوده همچنین در این دوماه بیش از ۵ میلیون نفر به سینما رفته‌اند که قطعا با اکران فیلم‌های جذاب و تبلیغات مناسب این عدد رشد چشمگیری خواهد داشت.
در جدول پرفروش‌ترین فیلم‌های چند سال گذشته، فیلم‌های کمدی در بالاترین نقطه قرار گرفته‌اند که این گمانه‌زنی‌ها حول محور اینکه مردم ایران به فیلم‌های کمدی علاقه دارند را شدت داده اما در واقع؛ درست است که فیلم‌های کمدی در ایران مخاطب دارند و درست است که مردم به‌خاطر مشکلات و دغدغه‌های فکری ترجیح می‌دهند فیلم‌های کمدی ببینند، اما این واقعیت که در ایران به ندرت در ژانرهای مختلف فیلم ساخته می‌شود هم نکته‌ای غیرقابل تکذیب است.
البته که همیشه قرار نیست مشت نمونه خروار باشد و قطعا در طول زمان فیلم‌های مهم و ارزشمندی به اکران رسیده‌اند که در تمام ایران مورد استقبال قرار گرفته‌اند و مردم به آنها توجه نشان دادهاند اما وقت آن رسیده که مسئولان نگاهی به اوضاع اکران‌ها داشته باشند. گذشته از قیمت بلیت‌ها که در یکی دو سال گذشته سوژه داغ اهالی رسانه شده بود، کیفیت فیلم‌هایی که روی صحنه در حال اکران هستند نیز مسئله‌ای قابل توجه است.
در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که در دوسال گذشته مردم با سینما آشتی کرده‌اند و از آن حمایت می‌کنند. این نشان می‌دهد که اتفاقا مردم ایران جادوی سینما را درک می‌کنند و برای آن هزینه خواهند کرد. البته این استقبال با کمک مسئولان و هنرمندان، کاهش قیمت بلیت‌ها، تنوع در ژانرهای مختلف و بالابردن کیفیت فیلم‌ها افزایش خواهد داشت.
نرگس ذکایی
ارسال دیدگاه