شمارگان آب‌رفته کتاب و قیمت‌های سربه فلک کشیده
تهران (پانا) - سال‌هاست کاهش روزافزون شمارگان کتاب موضوع آسیب‌شناسی صنعت نشر در رسانه‌ها و جلسات و دورهمی های مختلف قرار دارد اما آنچه در سال‌های اخیر بیش از همه برای مخاطب عام چشمگیر بوده افزایش افسارگسیخته قیمت کتاب است.
سال99 برای صنعت نشر سالی بود که به معنای واقعی کلمه کرونا زده گذشت. تعطیلی نمایشگاه کتاب تهران از یک سو و تعطیلی‌های چندباره کتاب‌فروشان،گرانی کاغذ، کمبود سهمیه کاغذ یارانه‌ای و ... همه دست‌به‌دست هم داد تا ناشران محتاط تر عمل کرده و در انتشار کتاب‌هایشان با دقت بیشتری فعالیت داشته باشند. در سال 99 روند انتشار کتاب با تغییر همراه شد و شمارگان نشر و تعداد عناوین کاهش قابل توجهی پیدا کرد. اما سال1400 صنعت نشر تاحدودی خودش را پیدا کرد تا دوباره دست بر زانو بزند و قد راست کند.
دراین گزارش با مقایسه تغییرات شمارگان کتاب و قیمت کتاب در سه سال متوالی 98؛99و 1400 عنوان می کنیم که چطور باوجود کاهش شمارگان کتاب در صنعت نشر قیمت ها همچنان رو به فزونی است و بیشترین تغییرات در کدام گروه از دیوئی ها اتفاق افتاده است.
عبور از بحران تعداد کتابهای منتشر شده با مقایسه سال98؛ 99 و 1400
در کشور ما و مطابق با سیاست‌های مدیریت نشر و بانک‌های اطلاعاتی، کتاب‌ها در 12 گروه دیوئی دسته‌بندی می‌شوند که به‌جز کتابهای حوزه کودک و نوجوان و کتابهای کمک درسی، 10 گروه دیگر که عبارتند از کلیات، فلسفه، دین، علوم اجتماعی، زبان، علوم طبیعی و ریاضیات، علوم عملی، هنر، ادبیات و تاریخ و جغرافیا، به عنوان کتابهای عمومی شناخته می‌شوند.
درتیرماه1400 تعداد 1018عنوان کتاب منتشر شده است که در مقایسه با 7720 عنوان کتابی که در دوره زمانی مشابه در سال 99 منتشر شده است به میزان30 درصد افزایش داشته است. شاخص های اصلی در تیرماه 1400و 1399 بصورت مقایسه ای در جدول زیر نشان داده می شود:
بیشترین افزایش در رده دین به میزان 95 درصد، زبان کمک درسی و آموزشی به میزان 76 درصد و سپس موضوعات علوم طبیعی و ریاضیات 63درصد، تاریخ و جغرافیا61 درصدبوده است.
همچنین مقایسه آمار ها در دوره مشابه سال98 نسبت به تیرماه سال99 حکایت از کاهش شدید عنوان های کتاب های منتشر شده است و خانه کتاب از کاهش 18 درصدی تعداد کتاب های منتشر شده خبر می دهد.
این آمارها حکایت از بحران عمیقی است که صنعت نشر در سال99 پشت سر گذاشت و توانست در سال1400 آمار تعداد کتاب های منتشر شده را تا حدودی بهبود دهد. تعطیلی نمایشگاه حضوری کتاب تهران و دیگر نمایشگاه‌های استانی، همچنین نوسانات قیمت کاغذ و افزایش قیمت آن و خدمات چاپخانه‌ای تازیانه ای بر پیکر کتاب بود. تا جایی که مجموع عناوین چاپ شده درتیرماه98 به تیرماه99 با کاهش شدید 18 درصدی همراه بود اما آمارها حکایت از بهبود وضعیت نشردر تیرماه1400 دارد زیرا تعداد عناوین منتشر شده کتاب در مقایه با تیرماه99 با افزایش 30درصدی همراه است و نشان می دهد سیاست های حمایتی در جهت بهبود وضعیت نشر برای عبور از بحران پیش آمده در جریان بوده است.
مقایسه شمارگان و قیمت کتاب درتیر98، 99 و تیر1400
عوامل مختلفی مانند افزایش قیمت مواد اولیه برای تولید کتاب، محدود شدن شبکه‌های توزیع و فروش و همچنین کاهش قدرت خرید علاقه‌مندان به کتاب و کتاب‌خوانی بر آمارهای نشر؛ خصوصا بر شمارگان کتاب‌ها تاثیر مستقیم دارد.
همچنین عواملی مانند افزایش قیمت مواد اولیه چون کاغذ،زینک،جوهر و ... بر قیمت کتاب تاثیرگذار است.
مقایسه آمارها در سه سال متوالی 98؛ 99 و 1400 حکایت می کند که علی رغم اینکه شمارکان کتاب در سه دوره مشابه این سه سال با کاهش روبرو بوده اما قیمت ها همجنان رو به افزایش هستند.
مقایسه میانگین شمارگان کتاب نشان می دهد که از تیرماه 99 به تیرماه1400 صنعت نشر با کاهش 8 درصدی روبرو بوده اما در عین حال قیمت کتاب به میزان45 درصد افزایش دارد.
همچنین از تیرماه98 به تیرماه 99 میانگین شمارگان کتاب 22 درصد کاهش داشته درحالیکه قیمت کتاب افزایش40 درصدی داشته است.
براساس آمارهای منتشرشده، میزان چاپ کتاب در کشور طی یک سال گذشته کاهش داشته و برخی از ناشران، از انتشار آثار چاپ‌اولی نیز خودداری می‌کنند تا به‌اصطلاح از خواب سرمایه خود پیشگیری کنند و در عین حال همین ناشران معتقدند اتفاق هایی که در سال های اخیر برای کاغذ افتاده است بیشترین سهم را در افزایش قیمت کتاب دارد زیرا کاغذ سهم قابل توجهی در تولید کتاب دارد. اما همچنان ماجرای دوعدا بر سرکاغذ و کاغذبازی میان دو وزارت ارشاد و صمت برای یکسره کردن این موضوع مهم تمامی ندارد.
ارسال دیدگاه