شمارگان آب‌رفته کتاب و قیمت‌های سربه فلک کشیده
تهران (پانا) - سال‌هاست کاهش روزافزون شمارگان کتاب موضوع آسیب‌شناسی صنعت نشر در رسانه‌ها و جلسات و دورهمی های مختلف قرار دارد اما آنچه در سال‌های اخیر بیش از همه برای مخاطب عام چشمگیر بوده افزایش افسارگسیخته قیمت کتاب است.
سال۹۹ برای صنعت نشر سالی بود که به معنای واقعی کلمه کرونا زده گذشت. تعطیلی نمایشگاه کتاب تهران از یک سو و تعطیلی‌های چندباره کتاب‌فروشان،گرانی کاغذ، کمبود سهمیه کاغذ یارانه‌ای و ... همه دست‌به‌دست هم داد تا ناشران محتاط تر عمل کرده و در انتشار کتاب‌هایشان با دقت بیشتری فعالیت داشته باشند. در سال ۹۹ روند انتشار کتاب با تغییر همراه شد و شمارگان نشر و تعداد عناوین کاهش قابل توجهی پیدا کرد. اما سال۱۴۰۰ صنعت نشر تاحدودی خودش را پیدا کرد تا دوباره دست بر زانو بزند و قد راست کند.
دراین گزارش با مقایسه تغییرات شمارگان کتاب و قیمت کتاب در سه سال متوالی ۹۸؛۹۹و ۱۴۰۰ عنوان می کنیم که چطور باوجود کاهش شمارگان کتاب در صنعت نشر قیمت ها همچنان رو به فزونی است و بیشترین تغییرات در کدام گروه از دیوئی ها اتفاق افتاده است.
عبور از بحران تعداد کتابهای منتشر شده با مقایسه سال۹۸؛ ۹۹ و ۱۴۰۰
در کشور ما و مطابق با سیاست‌های مدیریت نشر و بانک‌های اطلاعاتی، کتاب‌ها در ۱۲ گروه دیوئی دسته‌بندی می‌شوند که به‌جز کتابهای حوزه کودک و نوجوان و کتابهای کمک درسی، ۱۰ گروه دیگر که عبارتند از کلیات، فلسفه، دین، علوم اجتماعی، زبان، علوم طبیعی و ریاضیات، علوم عملی، هنر، ادبیات و تاریخ و جغرافیا، به عنوان کتابهای عمومی شناخته می‌شوند.
درتیرماه۱۴۰۰ تعداد ۱۰۱۸عنوان کتاب منتشر شده است که در مقایسه با ۷۷۲۰ عنوان کتابی که در دوره زمانی مشابه در سال ۹۹ منتشر شده است به میزان۳۰ درصد افزایش داشته است. شاخص های اصلی در تیرماه ۱۴۰۰و ۱۳۹۹ بصورت مقایسه ای در جدول زیر نشان داده می شود:
بیشترین افزایش در رده دین به میزان ۹۵ درصد، زبان کمک درسی و آموزشی به میزان ۷۶ درصد و سپس موضوعات علوم طبیعی و ریاضیات ۶۳درصد، تاریخ و جغرافیا۶۱ درصدبوده است.
همچنین مقایسه آمار ها در دوره مشابه سال۹۸ نسبت به تیرماه سال۹۹ حکایت از کاهش شدید عنوان های کتاب های منتشر شده است و خانه کتاب از کاهش ۱۸ درصدی تعداد کتاب های منتشر شده خبر می دهد.
این آمارها حکایت از بحران عمیقی است که صنعت نشر در سال۹۹ پشت سر گذاشت و توانست در سال۱۴۰۰ آمار تعداد کتاب های منتشر شده را تا حدودی بهبود دهد. تعطیلی نمایشگاه حضوری کتاب تهران و دیگر نمایشگاه‌های استانی، همچنین نوسانات قیمت کاغذ و افزایش قیمت آن و خدمات چاپخانه‌ای تازیانه ای بر پیکر کتاب بود. تا جایی که مجموع عناوین چاپ شده درتیرماه۹۸ به تیرماه۹۹ با کاهش شدید ۱۸ درصدی همراه بود اما آمارها حکایت از بهبود وضعیت نشردر تیرماه۱۴۰۰ دارد زیرا تعداد عناوین منتشر شده کتاب در مقایه با تیرماه۹۹ با افزایش ۳۰درصدی همراه است و نشان می دهد سیاست های حمایتی در جهت بهبود وضعیت نشر برای عبور از بحران پیش آمده در جریان بوده است.
مقایسه شمارگان و قیمت کتاب درتیر۹۸، ۹۹ و تیر۱۴۰۰
عوامل مختلفی مانند افزایش قیمت مواد اولیه برای تولید کتاب، محدود شدن شبکه‌های توزیع و فروش و همچنین کاهش قدرت خرید علاقه‌مندان به کتاب و کتاب‌خوانی بر آمارهای نشر؛ خصوصا بر شمارگان کتاب‌ها تاثیر مستقیم دارد.
همچنین عواملی مانند افزایش قیمت مواد اولیه چون کاغذ،زینک،جوهر و ... بر قیمت کتاب تاثیرگذار است.
مقایسه آمارها در سه سال متوالی ۹۸؛ ۹۹ و ۱۴۰۰ حکایت می کند که علی رغم اینکه شمارکان کتاب در سه دوره مشابه این سه سال با کاهش روبرو بوده اما قیمت ها همجنان رو به افزایش هستند.
مقایسه میانگین شمارگان کتاب نشان می دهد که از تیرماه ۹۹ به تیرماه۱۴۰۰ صنعت نشر با کاهش ۸ درصدی روبرو بوده اما در عین حال قیمت کتاب به میزان۴۵ درصد افزایش دارد.
همچنین از تیرماه۹۸ به تیرماه ۹۹ میانگین شمارگان کتاب ۲۲ درصد کاهش داشته درحالیکه قیمت کتاب افزایش۴۰ درصدی داشته است.
براساس آمارهای منتشرشده، میزان چاپ کتاب در کشور طی یک سال گذشته کاهش داشته و برخی از ناشران، از انتشار آثار چاپ‌اولی نیز خودداری می‌کنند تا به‌اصطلاح از خواب سرمایه خود پیشگیری کنند و در عین حال همین ناشران معتقدند اتفاق هایی که در سال های اخیر برای کاغذ افتاده است بیشترین سهم را در افزایش قیمت کتاب دارد زیرا کاغذ سهم قابل توجهی در تولید کتاب دارد. اما همچنان ماجرای دوعدا بر سرکاغذ و کاغذبازی میان دو وزارت ارشاد و صمت برای یکسره کردن این موضوع مهم تمامی ندارد.
ارسال دیدگاه