خطر تضعیف یا تعطیلی بیخ گوش مرکز بازپروری پردیسان

به گزارش اعتماد، کلینیک حیات وحش پردیسان مهم‌ترین مرکز مراقبت و بازپروری از گونه‌های حیات وحش در ایران به شمار می‌رود. بررسی‌های خبرنگار «اعتماد» نشان می‌دهد اکنون بیش از ۴۰۰ فرد از ۶۰ گونه حیات وحش در این مرکز نگهداری می‌شود. این حیوانات معمولا گونه‌هایی هستند که معمولا بنا به دلایل مختلفی آسیب دیده‌اند و برای درمان و نگهداری و بازپروری به پردیسان آورده می‌شوند. بسیاری از این گونه‌ها پس از اتمام این مراحل با رعایت اصولی علمی بازپروری در طبیعت رهاسازی می‌شوند.

این مرکز به تنهایی پاسخگوی نیاز کشور نبود و از چند ماه قبل معاونت محیط طبیعی در پی ایجاد مراکز استانی بازپروری بود تا در تعامل با مرکز تهران زنجیره تیمارداری حیات وحش در ایران بهبود یابد. یک منبع آگاه در سازمان حفاظت محیط زیست اوایل امسال با اشاره به اختلاف نظر میان سیاست عیسی کلانتری، رییس سازمان حفاظت محیط زیست و حمید ظهرابی معاون سابق معاونت طبیعی سازمان به «اعتماد» خبر داده بود که کلانتری اصرار داشته گونه‌های موجود در پارک پردیسان تهران به مرکز «باراجین قزوین» منتقل شوند و کاربری و ماموریت مرکز تهران به طور کامل تغییر کند.

اکنون که ظهرابی از معاونت طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست رفته گویا وقت تغییرات دلخواه کلانتری هم فرا رسیده است. ۳۱ شهریورماه امسال پایگاه خبری سازمان حفاظت محیط زیست در خبری کوتاه و گنگ از قول جلیل بادام فیروز، رییس پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار نوشته بود: «با برنامه‌ریزی انجام شده در اولین گام ساماندهی و مدیریت گونه‌های جانوری موجود در قرنطینه پردیسان انجام خواهد شد. بهبود شرایط نگهداری گونه‌ها، استفاده از ظرفیت مراکز نگهداری کشور، مشارکت دانشگاه‌ها و مراکز علمی در بازپروری و استفاده تحقیقاتی از گونه‌های موجود بخشی از برنامه‌های پیش رو است. طرح تبدیل این قرنطینه به یک بیمارستان مجهز جهت درمان و بازپروری حیات وحش کشور تدوین شده است که در حال طی فرآیند اداری است.»

در این خبر هیچ اشاره‌ای به تغییر شیوه بازپروری و انتقال گونه‌های موجود نشده بود. اما دیروز پس از آنکه نیروهای مرکز باراجین قزوین برای انتقال چهار توله خرس به این مرکز مراجعه کرده بودند با اعتراض شماری از کارگران روبه‌رو شدند. شهاب‌الدین منتظمی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست این تجمع را «کاری نسنجیده و غیرحرفه‌ای» قلمداد کرده است. او در این باره به خبرگزاری «آنا» گفت: «تجمع انجام شده کارگری بوده و مربوط به انتقال ۴ قلاده خرس از پارک پردیسان است.» او ادعا کرده معترضان «نگران کاهش کارکنان در مرکز باراجین هستند».

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفته است: «از دیرباز روال این گونه بود که هرگاه جانور یا حیوانی به مرکز پردیسان منتقل می‌شد پس از درمان و تیمار، حیوان رهاسازی شده یا به ‌شکل امانی در اختیار مراکز متقاضی نگهداری حیات وحش قرار داده می‌شد؛ مرکز باراجین هم یکی از مراکز مورد تایید ما است که ضوابط و استاندارهای لازم را در خصوص نگهداری حیوانات دارد.»

او گفته است سازمان حفاظت محیط زیست باغ‌وحش‌دار نیست و تنها مرکز پردیسان به عنوان مرکز قرنطینه، درمان، بازپروری است و هر اقدامی در آن صورت می‌گیرد براساس ارزیابی‌هایی است که در کمیته‌ای که در این خصوص تشکیل شده، تصمیم‌گیری می‌شود.

مرکز بازپروری پردیسان چرا مهم است؟

مرکز بازپروری پردیسان از این رو مهم است که با وجود کمبود امکانات و مشکلات دیگر مهم‌ترین مرکز بازپروری ایران به شمار می‌رود و تضعیف آن می‌تواند بر مشکلات رسیدگی به وضعیت گونه‌های حیات وحش در ایران آسیب بزند.

آن گونه که علی عمارلویی، مدیر مرکز بازپروری حیات‌وحش پارک‌ پردیسان به ایرنا گفته در اینجا گونه‌های مختلفی از جمله گرگ، خرس، یوزپلنگ، پلنگ، کفتار، قوچ و میش، گوزن زرد ایرانی، عقاب، دلیجه، سارگپه و شاه‌بوف در آن نگهداری می‌شود. عمارلویی عنوان کرده: ماهانه به طور میانگین ۱۰۰ تا ۱۳۰ گونه جانوری آسیب دیده وارد این مرکز می‌شود که مورد مداوا و رسیدگی قرار می‌گیرند و در این فرآیند تعدادی بعد از مداوا به طبیعت برمی‌گردند اما برخی بعد از مداوا دیگر توان بازگشت به طبیعت ندارند از این رو یا در همین مرکز ماندگار شده یا به مراکز دیگر برای نگهداری منتقل می‌شوند.

به گفته او سالانه حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ گونه تیمار شده به طبیعت بر می‌گردد و این آمار در آستانه فصل بهار افزایش چشمگیری هم دارد. حالا با این توصیف انتقال گونه‌های ارزشمند به باغ وحش باراجین قزوین باید با رعایت چه اصولی انجام شود؟ یک مقام مطلع در سازمان حفاظت محیط زیست به «اعتماد» توضیح می‌دهد که انتقال گونه‌های حیات وحش مرکز قزوین به این سادگی نیست و باید امکانات مرکز جدید متناسب با وضعیت گونه‌ها باشد.

او با بیان اینکه اساسا بر اساس پروتکل‌های علمی انتقال برخی گونه‌ها توجیه ندارد، گفت: «برای نمونه نگهداری گوزن زرد ایرانی و گوزن زرد اروپایی در کنار هم ضد پروتکل‌های بازپروری است. اما الان می‌خواهند این کار غلط را با اراده رییس سازمان انجام دهند. در قزوین ما یک باغ وحش داریم و نه مرکزی برای بازپروری.» او با انتقاد تصمیمات غیرکارشناسی و شتابزده برای انتقال گونه‌های ارزشمند به باغ وحش قزوین تصریح کرد: «مدیرانی که چنین تصمیماتی می‌گیرند باید تفاوت باغ وحش و مرکز بازپروری را بدانند و شتابزده عمل نکنند.»