وجود باغ وحش به سود حیات وحش است؟

به‌گزارش ایسنا، برخی از موافقان وجود باغ‌وحش‌ها بر کارکردهای آموزشی باغ‌وحش‌ها و امکان تکثیر گونه‌های در اسارت تاکید می‌کنند اما مخالفان آن از جمله یک مدافع حقوق حیوانات ضمن تاکید بر وضعیت نامناسب باغ‌ وحش‌ها و مراکز نگهداری حیوانات در ایران می‌گوید که آنچه در باغ‌ وحش‌های ایران می‌گذرد برخلاف حقوق و رفاه حیوانات و حتی بر خلاف دستورالعمل‌های سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص باغ‌ وحش‌ها است.

سپهر سلیمی ضمن بیان اینکه باغ وحش‌ها و مراکز نگهداری از حیوانات ایران وضعیت بسیار نامناسبی دارند، تصریح کرد: وضعیت نابسامان و نامناسبی که در باغ‌ وحش‌های کشور مشاهده می‌کنیم حاصل یک بازدید ساده از این مراکز است در حالی که ما از پشت پرده باغ‌ وحش‌ها و مراکز نگهداری از حیوانات و آمار تلفات حیوانات در آن‌ها اطلاعات مشخصی نداریم. همچنین خبری از وضعیت حیواناتی که در این مراکز متولد می‌شوند، سرنوشت و محلی که به آنجا فروخته یا منتقل می‌شوند نداریم. با این حال آنچه به ظاهر قابل مشاهده است این است که حیوانات در اسارت شرایط بسیار نامناسبی دارند بنابراین ضروری است که دیگر مجوز ایجاد مراکز نگهداری از حیوانات در ایران صادر نشود چراکه ما اکنون از پس همین ۸۰ مرکز نگهداری از حیواناتی که در ایران وجود دارد، بر نمی‌آییم.

ضرورت حرکت به سمت تعطیلی باغ‌ وحش‌ها

وی ضمن تاکید بر اینکه باغ وحش‌ها باید تعطیل شوند، اظهار کرد: اقداماتی که در راستای تعطیلی باغ‌ وحش‌ها باید صورت گیرد این است که تعداد باغ‌ وحش‌ها را کاهش دهیم چراکه هرقدر باغ‌ وحش‌های بیشتر تقاضا برای گونه‌های حیات وحش بیشتر و نظارت بر آن‌ها کمتر خواهد شد. از این رو در گام اول باید از صدور مجوزهای جدید برای ایجاد باغ‌ وحش‌ها جلوگیری شود و در گام دوم باید حیوانات باغ‌ وحش‌ها را با یکدیگر ادغام کنیم تا تعداد باغ‌ وحش‌ها کاهش پیدا کنند تا به‌ طور نسبی کیفیت این مراکز بهتر و نظارت بر آن‌ها بیشتر شود.

سلیمی یکی دیگر از معضلات باغ وحش‌ها و مراکز نگهداری از حیوانات را تکثیر برخی گونه‌ها در این مراکز برشمرد و گفت: درخواستی که فعالان حقوق حیوانات دارند این است که از تکثیر حیواناتی که در باغ‌ وحش‌ها هستند، جلوگیری شود چراکه برخی حیوانات مانند شیر به‌راحتی زاد و ولد می‌کنند و تعداد آن‌ها به سرعت رشد می‌کند.

این فعال محیط زیست در ادامه ضمن اشاره به صحبت‌های شهاب‌الدین منتظمی - مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست - مبنی‌بر "وجود حدود ۱۰۵ فرد شیر در باغ‌وحش‌های کشور"، تصریح کرد: شیر در اسارت می‌تواند سالی بین چهار تا شش توله به‌دنیا آورد و اگر نیمی از ۱۰۵ فرد شیر در اسارت کشور ماده بالغ باشند سالانه حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ توله شیر متولد خواهد شد این در حالیست که مشخص نیست چه بر سر این توله‌ها آورده می‌شود؟ چه وضعیتی دارند و به کجا منتقل می‌شوند؟ بنابراین یکی از خواسته‌های حامیان حقوق حیوانات این است که نظارت شدیدی بر مراکز نگهداری از حیوانات وجود داشته باشد به‌طوری که ورود و خروج حیوانات در این مراکز کاملا مشخص و حتی در سامانه آنلاین درج شود تا بتوان آن را تحت نظر داشت و حیوانی هم که به هر دلیلی از این مراکز خارج می‌شود مشخص شود که به چه‌منظور خارج و به کجا منتقل می‌شود اما متاسفانه این اقدامات در باغ وحش‌های ایران اجرا نمی‌شود.

لزوم مقابله با چرخه تجارت و قاچاق حیات وحش

سلیمی همچنین درباره سهم مراکز نگهداری از حیوانات در قاچاق حیات وحش اظهار کرد: براساس آمار جهانی گردش مالی تجارت حیات وحش در دنیا ۲۳ میلیارد دلار تخمین زده شده است که بعد از مواد مخدر، اسلحه و انسان چهارمین تجارت پرسود سیاه دنیا به حساب می‌آید. پلیس اینترپل و «برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد» اعلام کرده‌اند که باغ وحش‌ها یکی از چهار مقصد تجارت حیات وحش در کل دنیا است. این در حالیست که نایب رییس وقت فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در سال ۹۲ اعلام کرد که ایران رتبه سوم دنیا را در تجارت حیات وحش دارد.

وی ادامه داد: تا زمانی‌که قاچاق و تجارت حیات وحش، تکثیر آن‌ها در باغ وحش‌ها و جدا کردن آن‌ها از طبیعت وجود داشته باشد چرخه معیوب نیز ادامه خواهد داشت بنابراین لازم است با این چرخه مقابله شود.

باغ‌ وحش‌ها جنبه آموزشی و حفاظتی ندارند

این حامی حقوق حیوانات با اشاره به ادعاهای مبنی‌بر اینکه باغ وحش‌ها مکانی برای حفاظت از گونه‌های حیات وحش هستند، گفت: این ادعا به هیچ ‌عنوان صحت ندارد و برخی باغ‌ وحش‌داران بزرگ دنیا که از ایجاد باغ وحش پشیمان شده بودند، اعلام کرده‌اند که تمام ادعاهای باغ‌ وحش‌ها در خصوص حفاظت از گونه‌های حیات وحش یک دروغ و فریب بزرگی در راستای تداوم تجارت حیات وحش است.

وی ادامه داد: باید بپذیریم که باغ‌ وحش‌ها ارزش آموزشی و حفاظتی ندارند و در تمام باغ‌ وحش‌ها جنبه سرگرمی قوی‌تر است. باغ‌ وحش‌ها محلی هستند برای کسب و کار از راه سرگرمی و درآمدزایی از طریق دریافت پول از بازدیدکنندگان این مراکز بنابراین یکی از راه‌هایی که می‌توان باغ‌ وحش‌ها را به سمت تعطیلی هدایت کرد اثبات و اعلام کردن این مساله است که این مراکز هیچ نقش حفاظتی ندارند و بیشتر جنبه تخریب حیوانات را دارند.

سلیمی اضافه کرد: گاهی گفته می‌شود که برخی باغ‌ وحش‌ها موفق به نجات یا تکثیر یک گونه‌ای شده‌اند اما باید این را در نظر داشته باشیم که در برابر حیوانات بسیار زیادی که در باغ‌ وحش‌های دنیا وجود دارند نجات و تکثیر برخی از این گونه‌ها اصلا عدد بزرگی نیست. در باغ وحش‌های اتحادیه اروپا ۵۷۰۰ گونه حیات وحش وجود دارد بنابراین نجات یک یا دو گونه اصلا قابل ارزش نیست.

این حامی حقوق حیوانات با بیان اینکه براساس اطلاعات، درآمد سالانه باغ‌ وحش‌هایی که زیر نظر «سازمان باغ‌وحش‌های آمریکا» (AZA) بوده‌اند ۲۴ میلیارد دلار برآورد شده بود، اظهار کرد: براساس همین اطلاعات هزینه‌ای که این باغ‌وحش‌ها صرف حفاظت در باغ وحش‌ها کرده‌اند حدود ۲۳۱ میلیون دلار یعنی یک درصد درآمد سالانه آن‌ها بوده است و این نشان می‌دهد که چه تفاوت زیادی میان درآمد و هزینه‌ای که برای حفاظت صرف می‌شود وجود دارد بنابراین می‌توان دریافت که ادعای باغ‌وحش‌ها مبنی‌بر اینکه از گونه‌های حیات وحش حفاظت می‌کنند دروغ است و صرفا یک تبلیغی برای ادامه باغ‌‌وحش‌داری بیش نیست.

این فعال محیط زیست با اشاره به برخی گفته‌ها مبنی بر اینکه باغ وحش‌ها مکان مناسبی برای آشنایی کودکان با حیوانات هستند، خاطرنشان کرد: نگاه کودکان به باغ‌وحش با نگاه انسان‌های بالغ متفاوت است و کودکان زمانی‌که وارد باغ‌ وحش‌ها می‌شوند ابتدا قفس و رفتارهای عصبی حیوانات توجه‌شان را جلب می‌کند چراکه مانند انسان‌ها بالغ به دیدن زشتی‌ها عادت نکرده‌اند. همچنین برخی ادعا می‌کنند که باغ وحش‌ها می‌توانند جنبه‌های آموزشی داشته باشند اما تنها سه درصد از افرادی که به باغ‌ وحش می‌روند برای انجام مطالعات و بهره‌گیری از جنبه‌های آموزشی آن است در حالی که مابقی افراد برای سرگرمی به این مراکز مراجعه می‌کنند.

وی همچنین اظهار کرد: مساله‌ای که اکنون در باغ وحش‌های ایران و دنیا شاهد آن هستیم مساله روان‌پریشی حیوانات در اسارت از جمله حرکات تکراری و آسیب رساندن حیوانات به خود است. در واقع افسردگی در تمام حیوانات باغ وحش که در اسارت نگهداری می‌شوند قابل مشاهده است مانند خرس‌هایی که سر خود را تکان می‌دهند، شیر و گرگ‌هایی که حرکات رفت و برگشتی دارند یا حیوانات دیگری که به خود آسیب می‌رسانند که تمامی این‌ها به‌علت «زوکوزیس» یا همان روان‌پریشی حیوانات باغ وحش است که متاسفانه تمام حیوانات باغ‌ وحش های دنیا از جمله ایران درگیر آن هستند.

سلیمی در پایان صحبت‌های مدعی شد: قوانین حمایت از حیوانات، قوانین مربوط به نگهداری از حیوانات در باغ وحش‌ها و حتی قوانین سازمان حفاظت محیط زیست در ایران ضعیف و ناقص هستند. با این‌حال لازم است زمانی‌که قانون دچار ضعف و نقص است به اخلاق و فرهنگ ملی خود رجوع کنیم که هر دو حامی حیوانات هستند اما آنچه در باغ‌ وحش‌های ایران می‌گذرد نه تنها تناسبی با فرهنگ و اخلاق ما ندارد بلکه برخلاف حقوق و رفاه حیوانات و حتی بر خلاف دستورالعمل‌های سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص باغ‌وحش‌ها است.