به جنگ فراموشی بروید

به‌گزارش خراسان، برای بررسی این مسئله، لازم است اول حافظه و عملکرد آن را بشناسیم. حافظه، توانایی انسان در یادگیری، نگهداری و یادآوری اطلاعات است که سه نوع دارد: حافظه حسی، کوتاه‎مدت و بلندمدت. در حافظه حسی، اطلاعاتی ثبت می‎شود که آن‎ها را از طریق حواس‎مان دریافت می‎کنیم؛ این اطلاعات در صورتی نگهداری می‎شوند و به حافظه کوتاه‎مدت انتقال می‎یابند که دو مولفه مهمِ توجه و دقت وارد میدان شوند. بنابراین، فراموشی در غیاب توجه و دقت، یعنی در مواقع حواس‎پرتی رخ می‎دهد. حالا سروکله حواس‎پرتی از کجا پیدا می‎شود؟ حواس پرتی، دو منبع درونی و بیرونی دارد؛ درونی‎ها، افکار منفی راجع به خود، علاقه نداشتن به درس، استرس، خستگی و خیال‎بافی است؛ بیرونی‎ها هم سروصدا، گرما، نور و این‎چیزها.

ریشه فراموشی کجاست؟

اطلاعات بعد از حافظه حسی، وارد حافظه کوتاه‎مدت می‎شوند که گنجایش محدودی دارد. برای این‎که اطلاعات از این حافظه، وارد حافظه بلندمدت و به‎عبارتی دربرابرِ فراموشی مقاوم شوند، باید آن‎ها را تکرار و تمرین و رمزنگاری کنیم. تمرین و تکرار باید در فاصله‎های زمانی مشخصی انجام شود تا به‎کار بیاید. ۸۰درصد اطلاعات طی ۲۴ ساعت اولیه بعد از مطالعه، فراموش می‎شوند. ۸۰درصد! عدد زیادی است. پس چه کار کنیم؟ مرور اول درس را بگذاریم برای ۲۴ ساعت بعد از مطالعه. مرورهای بعدی، پس از یک‎هفته، یک‎ماه و چهار ماه. این حالت ایده‎آلِ سپردن اطلاعات به حافظه است. بقیه تکنیک‎ها را حتما از معلم‎هایت شنیده‎ای؛ رمزنگاری که یعنی کدگذاشتن و ارتباط دادن اطلاعات کلیدی درس به اطلاعات فرعی، کشیدن نمودار از مباحث سرفصل‎ها و ایجاد تصویر ذهنی برای مفاهیم. همه ما این ترفندها را می‎شناسیم و کافی است با امتحان کردن هرکدام‎شان، آن‎هایی را که بیشتر برای خودمان جواب می‎دهد، به‎کار ببریم.

حافظه‎ها! پیوندتان مبارک!

حافظه بلندمدت همان‎طور که از اسمش پیداست، اطلاعات بیشتری را برای زمان طولانی‌‏تری نگهداری می‎کند. اطلاعات جدید در این حافظه، باید به‎خوبی فهمیده شوند تا بتوانیم آن‎ها را به اطلاعاتی که قبلا یاد گرفته‎ایم، ارتباط دهیم. ایجاد پیوند بین قدیمی‎ها و تازه‎واردها کمک می‎کند مطالب در حافظه بلندمدت، به‎درستی طبقه‎بندی شود چون داده‎های قبلی، جای پای محکمی در حافظه دارند. برای‎تان پیش آمده موقع یادآوری درس گفته‎باشید «عه! نوک زبونم بود؟» این جمله یعنی اطلاعات، به‎درستی طبقه‎بندی نشده و صرفا خوانده‎ شده‎اند. دلیل دیگر فراموشی، تداخل اطلاعات در حافظه بلندمدت است؛ برای حل این مشکل، بهتر است دروس مشابه را در زمان‏‌های متفاوت و با فاصله زمانی بخوانی.

حالا که تابستان است و درس و مدرسه تعطیل، جواب این سوال به چه کارمان می‎آید؟ همان‎طور که از حرف‎های کارشناس‎ مشخص است، شناختن حافظه و عملکردش از آن راه‎حل‎های فوری شب امتحانی نیست و وقتی جواب می‎دهد که از قبل راجع به آن اطلاع داشته‎باشیم.