نظارت شوراها بر مدیریت شهری

اعتقاد آیت‌الله طالقانی به شوراها تا بدانجا بود که در یکی از سخنرانی‌های خود گفتند: «بگذارید این مردم مسئولیت پیدا کنند، این مردمند که کشته دادند، اینها از همین توده‌های جنوب شهر بودند، منطق اینها بوده است.»
«و امرهم شوری بینهم» نیز که بخشی از آیه ۳۸ سوره مبارکه «شوری» است، نشان از تأکید قرآن کریم بر این امر دارد.

«از مهم‌ترین وجوه نظارتی شوراها بر مدیریت شهری نظارت مالی بر ارکان شهرداری هاست که بحق از جمله مهم‌ترین مزیت‌های رقابتی مربوط به تشکیل و‌فعالیت شوراهاست. اعمال نظارت مالی شورا بر شهرداری بر اساس قانون در سه مرحله انجام می‌گیرد. در مرحله اول نظارت پیش از خرج شورا با بررسی و تصویب بودجه مسیر هزینه کرد شهرداری را تعیین و تبیین می‌کند. این مرحله در شهرداری به‌صورت کامل الکترونیکی انجام می‌شود و ماهم به سامانه‌های بودجه دسترسی داریم. در مرحله بعد ما نظارت حین خرج را از طریق قائم مقامان ذیحساب منتخب شورا شاهد هستیم، مراحل این فرایند هم به‌صورت الکترونیکی انجام می‌شود و بخشی از داده‌های معاملاتی و مالی شهرداری به‌صورت خودکار در سامانه شفافیت منتشر می‌شود. از سوی دیگر قائم مقامان ذیحساب هم هرگونه هزینه‌کرد مغایر با مقررات و بودجه را از طریق گزارشگری مالی و تکمیل فرم بند ب ماده ۱۵ به ذیحساب شهرداری و شورا اطلاع می‌دهند، که برای این مهم هم اپلیکیشن ذیحساب شهر توسط معاونت محاسبات و پایش عملکرد شورا راه‌اندازی و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.

آخرین مرحله اعمال نظارت پس از خرج است که توسط حسابرسان منتخب شورای شهر انجام می‌گیرد. در این بخش انتشار گزارشات حسابرسان در سامانه شفافیت انجام می‌گیرد، اما ما به‌منظور داده کاوی و استفاده از گزارشات حسابرسی برای شناخت عارضه‌های مالی و گلوگاه‌های اختلال در اجرای مقررات پیاده‌سازی سامانه اطلاعات و اسناد حسابرسی با استفاده از BI را در دستور کار قرار داده‌ایم که با استقرار این سامانه می‌توان گفت که فرایندهای نظارت مالی در سه مرحله مشخص شده در قانون به‌صورت الکترونیکی و هوشمند انجام می‌شود‌. به طور خلاصه و تیتروار دستاوردهای شورای پنجم در حوزه نظارت مالی را می‌توان چنین برشمرد:

شفافیت و دسترسی شهروندان به اطلاعات مالی و معاملاتی شهرداری، بهبود انضباط مالی از طریق نظارت مالی مؤثر حین خرج قائم مقامان ذیحساب منتخب شورا و اعمال نظارت مالی پس از خرج با استفاده از توان حسابرسان رسمی دارای بالاترین‌مرتبه کیفی جامعه حسابداران رسمی و معتمد بورس و در حوزه بودجه که باید از آن به‌عنوان فتح الفتوح شورای پنجم در حوزه نظام بودجه‌ریزی نام برد: حرکت به سوی بودجه‌ریزی مشارکتی با اجرای پروژه‌های توسعه محلی بر اساس نظر شورایاران منتخب اهالی محله که برای اولین بار شاهد اجرای آن در شهرداری تهران بودیم.این حرکت را با تصویب شورای پنجم در متمم بودجه سال ۱۳۹۸ آغاز کردیم و در بودجه سال ۱۴۰۰ هم ادامه دادیم. تفاوت میان شورای پنجم با دیگر ادوار شورا بیش از آنکه از زاویه نگاه من به‌عنوان عضو شورا اهمیت داشته باشد باید از نگاه شهروندان به‌عنوان صاحبان اصلی شهر مورد واکاوی قرار گیرد. اما از منظر من به‌عنوان عضو شورا وجوه تمایز شورای پنجم با سایر ادوار پیشین را می‌توان در موارد متعددی جست‌و‌جو‌ کرد. مواردی همچون -شفافیت در آراء، مذاکرات و تصمیمات شورا؛ راه‌اندازی معاونت محاسبات و پایش عملکرد در ساختار دبیرخانه شورا؛ تأکید و توجه اعضای شورا بر بعد نظارتی شورا با استفاده از ابزارهای قانونی همچون تذکر، سؤال، تحقیق و تفحص که همه این موارد نشاندهنده نقش پررنگ نظارت مالی شورا بر مدیریت شهری به‌عنوان مزیت رقابتی دوره جدید شورای پنجم است.

*عضو شورای شهر تهران

منبع: ایران