برندگان و بازندگان بازده و ریسک در بورس

به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، در این میان صنایع بورسی نیز بازده متفاوتی از آن سهامداران خود کرده‌اند. اما آیا همه چیز در بازدهی سرمایه خلاصه می‌شود؟ برخی از صنایع گرچه ممکن است بازدهی بالایی داشته باشند اما با ریسک‌ بالایی نیز همراه هستند. یافته‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد در ۷۰ روز سپری‌شده از سال ۹۹، خودرویی‌ها بالانس مناسبی میان بازده و ریسک برقرار کرده‌اند و از این رو به گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده‌اند. در مقابل تک‌سهم‌های بورسی با ریسک بالایی که به معامله‌گران خود تحمیل می‌کنند، چندان جذاب به نظر نمی‌رسند.

ریسک و بازده چه می‌گوید؟

در هر سرمایه‌گذاری فارغ از نوع بازار توجه به دو مولفه ریسک و بازده از اهمیت بسزایی برخوردار است. عموم سرمایه‌گذاران بر این باورند که ریسک کمتر با بازده بالقوه پایین‌تری همراه است و در مقابل هر چه سرمایه‌گذار ریسک بیشتری را پذیرا باشد، معادل آن بازده‌های به مراتب بالاتری را کسب می‌کند. اما آیا همیشه چنین رابطه‌ای برقرار است؟ بله، طبیعتا سرمایه‌گذاران با پذیرش ریسک بالاتر احتمالا بازده بیشتری نیز کسب می‌کنند، اما هیچ تضمینی برای آن وجود نخواهد داشت. چرا که درست همان‌طور که ریسک بالاتر به معنی احتمال بازده بیشتر است، معنی احتمال ضرر بیشتر نیز به همراه دارد.

به بیانی ساده، می‌توان گفت با افزایش ریسک می‌توان انتظار بازده بیشتری را نیز داشت. اما این به آن معنی نیست که با ریسک بی‌نهایت می‌توان بازده فوق‌العاده‌ای را نیز کسب کرد؛ چرا که همنوایی بین ریسک و بازده تا یک سطح دارای وابستگی است اما با بالا رفتن ریسک از یک سطح مشخص، قدرت بازده کم می‌شود و از نقطه شکست، خط بازده دارای شیب نسبتا افقی خواهد شد. به نحوی که از این نقطه به بعد هرچه ریسک را بالا ببریم، بازده مورد انتظار افزوده نمی‌شود. واقعیت این است که برای یک سرمایه‌گذاری موفق لازم است میان ریسک و بازده تعادل برقرار باشد. تعادلی که به سبب آن صاحب سرمایه با پذیرش کمترین ریسک ممکن، بیشترین بازده را به دست آورد.

پربازده‌ترین صنایع بورس ۹۹

بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از میانگین بازده ۳۸ صنعت فعال بورسی از ابتدای سال تاکنون نشان از صدرنشینی گروه خودرو و ساخت قطعات با بازده ۶/ ۲ درصد دارد. دو لیدر اصلی گروه خودرو و ساخت قطعات یعنی سایپا و ایران‌خودرو با بیش از یک ماه تاخیر به گردونه معاملات بورس تهران پیوستند و در یک رالی پرشتاب صعودی به ترتیب با رشد قیمت حدود ۵۰۰ و ۷۶۰ درصد همراه شدند. پس از آن نیز گروه محصولات چرمی با تک‌نماد «وملی» میانگین روزانه بازدهی به میزان ۵/ ۲ درصد را از آن سهامداران خود کرده است. شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی سومین صنعت پربازده بورس تهران در سال جاری است که با لیدری «شستا» روزانه ۳/ ۲ درصد سود ارزانی معامله‌گران خود کرده است. در میان گروه‌های صدرنشین بورس تهران، صنایع بزرگ کالایی نیز دیده می‌شوند. جایی که پالایشی‌ها معادل ۰۶/ ۲ درصد، فلزات اساسی ۹۲/ ۱ درصد، معدنی‌ها ۸۲/ ۱ درصد و زیرمجموعه‌های گروه محصولات شیمیایی با بازده روزانه ۶۸/ ۱ درصد همراه شده‌اند. در مقابل اما منسوجات، کاشی و سرامیک و محصولات کاغذی که در زمره گروه‌های کوچک بازار قرار می‌گیرند، کمترین بازدهی روزانه را از آن سهامداران خود کرده‌اند.

پرریسک‌ها و کم‌ریسک‌های بورسی کدامند؟

همان‌طور که اشاره شد ریسک نیز بخشی از هر سرمایه‌گذاری است و از انحراف معیار بازدهی‌های یک سهم یا صنعت ریسک کلی مربوط به آن در دوره مدنظر به دست می‌آید. همان‌گونه که از جدول برمی‌آید صنایع‌ اطلاعات و ارتباطات، حمل و نقل و خدمات فنی و مهندسی در ۷۰ روز معاملاتی سپری‌شده از سال ۹۹ بسیار پرریسک بودند و در عوض گروه‌های منسوجات، قند و شکر و ماشین‌آلات و تجهیزات در رده کم‌ریسک‌ترین صنایع بورسی قرار دارند.

برترین گروه‌های بورسی برای سرمایه‌گذاری

اگر دو طرح، سهم یا صنعت مختلف پیشرو سرمایه‌گذار قرار گیرد که انحراف معیار و بازدهی‌های متفاوتی داشته باشند، به منظور بی‌وزن شدن دو متغیر، بازدهی را بر انحراف معیار تقسیم کرده یا به عبارتی نسبت بازدهی به ریسک محاسبه می‌شود، سپس طرح‌ها بر اساس این معیار رتبه‌بندی می‌شوند. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» حکایت از صدرنشینی گروه خودرو و ساخت قطعات به عنوان گروهی دارد که تعادل مناسبی میان بازده و ریسک برقرار کرده است و از این منظر به نظر می‌رسد بهترین گزینه پیش‌روی سرمایه‌گذاران باشد. این صنعت از ابتدای سال جاری تاکنون با میانگین بازده ۶/ ۲ درصد، صدرنشین است. با وجود این ریسکی برابر ۶۶/ ۲ واحد نیز به سرمایه‌گذاران خود تحمیل کرده است. به این ترتیب بیشترین نسبت بازده به ریسک ۹۸/ ۰ در میان ۳۸ صنعت فعال بورس تهران را به خود اختصاص داده است. گروه منسوجات، سرمایه‌گذاری‌ها و انبوه‌سازان دیگر صنایعی هستند که از بالاترین نسبت بازده به ریسک برخوردارند. در مقابل گروه‌های تک‌سهم شامل استخراج زغال‌سنگ، خرده‌فروشی و اطلاعات و ارتباطات از کمترین نسبت بازده به ریسک برخوردارند.