سفرهای خارجی در سه سناریو

به‌گزارش دنیای‌اقتصاد، جهان با همه‌گیری کووید-۱۹ در یک شرایط اضطراری بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی قرار گرفته است که بیشترین تاثیر را در بازار سفر و جهانگردی داشته که منجر به بسته‌شدن مرزهای زمینی و هوایی، محدودیت‌های سفر و بسته شدن هتل‌ها تقریبا در تمام کشورهای جهان شده است. این امر ضربه سهمگینی به بازار گردشگری جهان وارد کرده و منجر به کاهش ۴/ ۲۲ درصدی گردشگران ورودی بین‌المللی در سه ماه نخست ۲۰۲۰ شده است. از ۲۰ آوریل ۱۰۰ درصد از کل مقاصد گردشگری جهان برای جلوگیری از شیوع کرونا و مهار آن محدودیت‌‌های مختلفی را برای سفر و جهانگردی اتخاذ کردند که بر این ‌اساس، حدود ۹۷ مقصد که ۴۵ درصد از کل مقاصد گردشگری جهان را شامل می‌شود مرزهای خود را به‌طور کامل برای گردشگران بستند. ۶۵ مقصد یعنی حدود ۳۰‌درصد از مقاصد گردشگری جهان پروازهای بین‌المللی خود را کاملا متوقف کردند و ۳۹ مقصد شامل ۱۸درصد از مقاصد گردشگری نیز با ایجاد محدودیت‌های متفاوت سفر مانع ورود مسافران از کشورهای مبدا خاص می‌شدند.

مطابق با آخرین بررسی‌های سازمان جهانی گردشگری در ماه مارس ۲۰۲۰ (سومین ماه از سال میلادی) به دلیل بستن مرزهای بسیاری از کشورها و جلوگیری از ورود گردشگران و همچنین ایجاد محدودیت‌های مسافرتی و تعطیلی فرودگاه‌ها و مرزهای ملی میزان ورود گردشگران بین‌المللی ۵۷درصد کاهش داشته است، میزان گردشگران بین‌المللی در مارس ۲۰۲۰ حدود ۳/ ۴۶ میلیون نفر بوده است، در حالی‌که این رقم در سال ۲۰۱۹ حدود ۸/ ۱۰۶ میلیون نفر بوده است که باتوجه به این آمارها با کاهش ۶۷ میلیونی تعداد مسافران بین‌المللی و افت ۸۰ میلیارد دلار درآمد گردشگری همراه بوده است. اگرچه در ماه ژانویه گردشگری جهان با رشد ۲ درصدی همراه بوده است اما در فوریه با کاهش ۹ درصدی همراه شد و در ماه مارس ۵۷ درصد کاهش داشته است که در مجموع طی سه ماه نخست ۲۰۲۰ این کاهش مسافر به منفی ۴/ ۲۲ رسید. براساس این بررسی‌ها منطقه آسیا و اقیانوسیه بیشترین تاثیر را از شیوع کرونا داشته است که ۳۳ میلیون گردشگر طی سه ماه نخست ۲۰۲۰ کاهش داشته است و در اروپا این تاثیرپذیری کمتر بوده است، اما با حجم بالایی حدود ۲۲ میلیون نفر همراه بوده است.

چشم‌اندازهای گردشگری سال ۲۰۲۰ از زمان شیوع ویروس کرونا چند بار کاهش یافته است و همچنان پیش‌بینی‌ها قطعی و قابل اطمینان نیست. براساس سناریوهای حاضر احتمال کاهش ورودی بین ۵۸ تا ۷۸ درصد وجود دارد که این سناریوها بستگی به سرعت مهار، مدت زمان محدودیت سفر و بستن مرزها دارد. در سال ۲۰۲۰ سه سناریو براساس سه تاریخ احتمالی بازشدن تدریجی مرزهای بین‌المللی وجود دارد. براساس این سه سناریو تاثیر کاهش تقاضای سفرهای بین‌المللی منجر به رکود ۸۵۰ میلیون تا ۱/ ۱ میلیارد نفر توریست خارجی خواهد شد که با کاهش بی‌سابقه درآمدهای صادراتی از گردشگری مواجه می‌شود که با رکود ۹۱۰ میلیارد تا ۲/ ۱ تریلیون دلار همراه خواهد بود. همچنین بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون شغل مستقیم در حوزه گردشگری در معرض خطر قرار خواهد گرفت.

سناریوهای موجود سه الگوی تغییر ماهانه در ورودی‌‌ها را از آوریل (ماه چهارم) تا دسامبر (ماه آخر) ۲۰۲۰ منعکس می‌کند که البته این فرضیه‌ها منوط به باز شدن مرزهای ملی و بین‌المللی و برداشتن محدودیت‌های سفر است. سناریوی اول بازشدن تدریجی مرزهای بین‌المللی و کاهش محدودیت‌های سفر را در اوایل ماه ژوئیه (اواخر تیر و اوایل مرداد) درنظر گرفته است که تا آن زمان میزان ورود گردشگران خارجی با کاهش ۵۸ درصدی در مقایسه با سال ۲۰۱۹ مواجه خواهد شد. این سناریو ورود گردشگران بین‌المللی را با کاهش ۸۵ میلیون نفری ارزیابی کرده است که درآمدهای حاصل از گردشگری نیز با کاهش ۶۲ درصدی یعنی مبلغی معادل ۹۱۰ میلیارد دلار مواجه خواهد شد.

سناریوی دوم، اول سپتامبر (اواخر شهریور و اوایل مهر) را زمان احتمالی بازشدن تدریجی مرزهای بین‌المللی و کاهش محدودیت‌‌های سفر درنظر گرفته است که برآوردها حاکی از آن است که در این تاریخ میزان رکود ورود توریست‌های خارجی منفی ۷۰ درصد خواهد بود. در این زمان کاهش ورودی گردشگران به یک میلیارد نفر خواهد رسید که با کاهش ۷۳ درصدی درآمد با رکود یک تریلیون دلاری مواجه خواهد شد. بازشدن تدریجی مرزها و کاهش محدودیت‌های سفر در سناریوی سوم را در اوایل دسامبر (اواخر پاییز) ارزیابی کرده‌اند که براین اساس ورود گردشگران بین‌المللی با ۷۸ درصد کاهش روبه‌رو خواهد شد که کاهش تعداد گردشگران بین‌المللی ۱/ ۱ میلیارد نفر خواهد بود. میزان درآمد حاصل از گردشگری نیز با رکود حدود ۲/ ۱ تریلیون دلاری همراه خواهد بود که در مقایسه با سال ۲۰۱۹ با کاهش ۷۹ درصدی مواجه می‌شود.

البته سناریوها در الگوهای تغییر ماهانه به‌طور خاص عوامل اقتصادی را درنظر نمی‌گیرد. اگرچه رکود اقتصادی ناشی از همه‌گیری کرونا تاثیرات عمده‌ای در گردشگری بین‌المللی در کوتاه‌مدت و میان‌مدت می‌گذارد و بر میزان هزینه‌کرد گردشگران تاثیر خواهد گذاشت.

پاندمی کرونا تقریبا بدترین بحرانی است که گردشگری بین‌الملل از سال ۱۹۵۰ یعنی آغاز محاسبات اعداد و ارقام گردشگری با آن مواجه شده که منجر به توقف ناگهانی رشد توسعه پایدار گردشگری طی دوره ۱۰ ساله از زمان بحران مالی ۲۰۰۹ شده است. این تاثیرات در مناطق مختلف با درجه‌های مختلفی رخ خواهد داد. باتوجه به ناشناخته بودن مدت زمان محدودیت‌های سفر به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا و رکود اقتصاد جهانی که براساس برآوردها منفی ۳درصد خواهد بود چالش‌های بسیاری پیش روی جهان است. به این ‌منظور کشورها در سراسر جهان اقدامات گسترده‌ای برای کاهش تاثیر کووید-۱۹ و همچنین ایجاد شرایط برای بهبود بخش گردشگری انجام می‌دهند.

اما با این حال براساس تخمین‌های صورت‌گرفته در سال ۲۰۲۱ احتمال صعود دوباره بازار گردشگری وجود دارد که ابتدا از منطقه آسیا و اقیانوسیه آغاز خواهد شد. کارشناسان ارزیابی کرده‌اند که روند روبه رشد بهبود گردشگری احتمالا از سه ماه پایانی ۲۰۲۰ آغاز می‌شود اما در سال ۲۰۲۱ بهبودی محسوس خواهد داشت.

براساس بررسی‌های کارشناسان، گردشگری داخلی سریع‌تر از گردشگری بین‌المللی شرایط بهبودی را به‌دست خواهد آورد. گردشگری داخلی احتمالا از ماه می ‌(هم‌اکنون) آغاز می‌شود که براساس برآوردها بین می ‌تا ژوئن ۱۴ درصد رشد خواهد داشت که این رقم در ژوئیه تا سپتامبر ۴۵ درصد رشد، در اکتبر تا دسامبر ۲۵ درصد رشد و در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۵ درصد خواهد کرد. گردشگری بین‌المللی در سال ۲۰۲۰ با روند رشد بسیار کمی همراه خواهد بود. براساس تخمین‌های صورت گرفته گردشگری بین‌المللی بین می ‌تا ژوئن تنها ۳ درصد رشد خواهد داشت اما در ماه‌های بعد با سرعت بیشتری روند رشد را طی خواهد کرد. بین ماه‌های ژوئیه تا سپتامبر حدود ۲۴ درصد رشد، در ماه‌های اکتبر تا دسامبر ۳۴ درصد رشد و در سال ۲۰۲۱ حدود ۳۹ درصد رشد خواهد داشت.

باتوجه به بررسی بحران‌های قبلی همچون سارس در سال ۲۰۰۳ و بحران اقتصادی جهان در سال ۲۰۰۸ سفرهای تفریحی سریع‌تر از دیگر نوع سفرها همچون سفر بازدید از دوستان و نزدیکان و سفرهای کاری افزایش خواهد یافت. براساس برآوردهای منطقه‌ای، آفریقا و خاورمیانه احتمالا تا پایان ۲۰۲۰ مورد بازیابی مثبت در حوزه گردشگری قرار خواهند گرفت و برای آمریکا کمترین احتمال را برای بهبود تا پایان ۲۰۲۰ ارزیابی کرده‌اند.