گزارش پانا از هشدارها درباره میانگین شدت انرژی در ایران:
پیش‌بینی‌های نگران‌کننده از رشد مصرف بنزین و راهکارهای کنترل آن
تهران (پانا) - آمارها حکایت از این دارد که در چهار سال گذشته مصرف بنزین ۱۰ درصد رشد داشته است. میانگین مصرف روزانه بنزین در تعطیلات نوروزی ۱۴۰۴ به ۱۳۴ میلیون و ۵۰۰ هزار لیتر رسید که این رقم نزدیک به ۲ برابر میانگین مصرف بنزین در کشور آلمان است و بر اساس پیش‌بینی‌ها با ادامه این روند تا سال ۱۴۰۷ مصرف بنزین به روزانه ۱۷۰ میلیون لیتر می‌رسد.
از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۵، به‌منظور متنوع‌سازی سبد سوخت و کاهش مصرف بنزین ۲ هزار و ۴۰۰ جایگاه سی‌ان‌جی در کشور احداث شد، افزود: ظرفیت عرضه سی‌ان‌جی روزانه ۴۰ میلیون مترمکعب است که می‌تواند جایگزین مناسبی برای بنزین باشد اما هم‌اکنون تنها ۱۹.۵ میلیون مترمکعب سی‌ان‌جی در کشور مصرف می‌شود.
افزایش تولید بنزین، افزایش سریع سهم سی‌ان‌جی در سبد خودروهای سبک، تسریع در دوگانه‌سوز کردن خودروهای عمومی با اولویت وانت‌ها، تاکسی‌ها و خودروهای اینترنتی، واردات خودروی پایه گازسوز در بخش حمل‌ونقل عمومی درون و برون‌شهری، تولید حداکثری خودرو پایه گازسوز، توسعه جایگاه‌های سی‌ان‌جی با اولویت جایگاه‌های کوچک به‌ویژه در کلان‌شهرها را ازجمله راهکارهای مؤثر در رفع ناترازی بنزین دانست.
با وجود حجم زیاد تولید در کشور وجود ناترازی بنزین و فرآورده ازجمله چالش‌های اصلی در کشور است، چراکه میانگین شدت مصرف انرژی در ایران ۲ برابر میانگین مصرف انرژی در جهان است و افزایش ۲۰ درصدی مصرف سوخت خودروهای داخلی به نسبت خودروهای منطبق با استاندارد جهانی، وجود ترافیک، توسعه نیافتن حمل‌ونقل عمومی، قاچاق فرآورده ازجمله عوامل افزایش مصرف بنزین در کشور است.
متوسط رشد سالانه مصرف بنزین از ابتدای انقلاب تا سال ۱۴۰۲ حدود ۵ درصد بوده و در چهار سال گذشته مصرف بنزین ۱۰ درصد رشد داشته و بر اساس پیش‌بینی‌ها با ادامه این روند تا سال ۱۴۰۷ مصرف بنزین به روزانه ۱۷۰ میلیون لیتر می‌رسد.
محمدصادق مهرجو، کارشناس ارشد اقتصاد انرژی در گفت وگو با پانا با اشاره به معضل ناترازی بنزین و اختصاص بودجه برای واردات بنزین، گفت: « برای حل ناترازی بنزین می توان اقدام به واردات خودروی هیبریدی و برقی کرد و از سوی دیگر مسئله ای که در دولت قبل خیلی کم رنگ شد بحث از رده خارج کردن خودروهای فرسوده بود که در دولت نهم و دهم یک وام برای از رده خارج کردن خودروهای بنزینی با عمر بیش از ۲۰ سال در نظر گرفته بودند که آن هم از بین رفت و این موضوع هم دوباره باید پیگیری شود.»
این کارشناس اقتصاد انرژی توضیح داد: «در کنار این این مسئله اختصاص سهمیه به هر خانوار را هم باید داشته باشیم. زیرا با این یارانه سوختی که در کشور پرداخت می کنیم کسانی بیشتر منتفع می شوند که خودروی بیشتری دارند. چون کارت سوخت در حال حاضر فقط برای خودروها صادر می شود.»
مهرجو با بیان اینکه بحث از رده خارج کردن خودروهای فرسوده را هم حتما باید مد نظر قرار دهیم افزود: «اساس کارهای که در کشورهای خارجی انجام می شود به این صورت است که سوخت گران است ولی خودرو ارزان و در دسترس است ولی ما دقیقا خلاف این شیوه عمل می کنیم.»
وی افزود:«یک بحث برای کنترل مصرف بنزین بحث های قیمتی است که بیشتر صاحب‌نظران مخصوصا اقتصاددانان طرفدار همزمان توزیع عادلانه بحث سهمیه بندی بنزین هستند و معتقدند که باید به هر خانوار سهمیه بنزین تعلق بگیرد و یا اینکه مصرف را با نگهداشت سهمیه کنترل و یک بازار ثانویه برای کسانی که خودرو ندارند درست کنند و سهمیه بنزین به آنها تخصیص داده شود. در واقع با این روش در بازار ثانویه این افراد سهمیه خود را ارائه می کنند.»
مهرجو خاطرنشان کرد: «باید دقت کنیم که این موضوع ممکن است خطرناک هم باشد زیرا ممکن است قاچاق سوخت را تشدید کند. زیرا هم اکنون در استان های مرزی ما خیلی ها از سهمیه هزار و ۵۰۰ تومانی و یا سهمیه ۳ هزار تومانی استفاده می کنند برای فروش به سوخت برهایی که به سمت پاکستان و یا کشورهای همسایه مثل عراق حرکت می کنند، این سوخت فروشی در استان های خوزستان و سیستان و بلوچستان خیلی جدی است.»
وی افزود: «باید این موضوع به درستی مدیریت شود تا این موضوع باعث تشدید قاچاق سوخت در کشور نشود. یک راه کار دیگر هم اقدامات غیر قیمتی مثل تنوع ایجاد کردن در سبد سوخت است.»
این کارشناس انرژی بیان کرد: «ما در کشورمان ارزان ترین سوخت و فرآورده سوختی دنیا را به مردم عرضه می کنیم در صورتی که قیمت این فرآرده های سوختی در کشورهای همسایه نزدیک به متوسط جهانی است و یا تخفیف های آنها از ما خیلی کمتر است.»
وی بیان کرد: «این مسئله باعث قاچاق سوخت و ایجاد شغل های کاذبی مثل سوخت بری و سایر مشاغل می شود. خودروهای با کیفیت نیز متاسفانه در دسترس نیست و خودروهای داخلی بی کیفیت هم گران است. این مسئله باعث رشد مصرف بی رویه بنزین در کشور و بروز ناترازی بنزین شده است.»
مهرجو بیان کرد: «کشورهای حاشیه خلیج فارس مخصوصا در تابستان می توانند به عنوان پلی برای انتقال برق از شمال به سمت جنوب و کشورهای مصرف کننده در شرق و غرب ایفا کنیم و خودمان هم می توانیم نقش عمده در تولید برق و صادرات آن داشته باشیم و به این راحتی ها هم تحریم پذیر نیست و ما می توانیم مبادله داشته باشیم.»
این کارشناس انرژی با بیان اینکه تولید برق خیلی دارای اهمیت است ادامه داد: «هم اکنون مبادله گاز با برق را با کشور ارمنستان داریم البته مقدار آن خیلی زیاد نیست ولی قرارداد تهاتر برق و گاز داریم و حتی می توانیم زیر ساخت های ذغال سنگ را برای تولید برق توسعه دهیم.»
وی با بیان اینکه این مسئله باعث می شود فشار را از روی گاز در بخش نیروگاهی برداریم ادامه داد: «نباید دنبال توسعه نیروگاه های حرارتی با سوخت گاز باشیم و باید همین جا آنها را متوقف کنیم و دنبال افزایش بهره وری و توسعه زیر ساخت های برق باشیم، البته جهت گیری های فعلی در دولت برای رفع این ناترازی ها خوب است و باید شتاب و توسعه هم پیدا کند.»
ناهید شمشیری
ارسال دیدگاه