بررسی چگونگی ارتقای نظام آموزش و پرورش در برنامه هفتم توسعه در گفت‌وگوی پانا با مدرس دانشگاه؛
بازنگری در رشته‌های فنی‌و‌حرفه‌ای نباید براساس حدس و گمان باشد
تهران (پانا) - با توجه به تأکید برنامه هفتم توسعه مبنی بر اینکه بازنگری در رشته‌های فنی و حرفه‌ای باید مبتنی بر آینده‌پژوهی باشد، یک مدرس دوره‌های آینده‌پژوهی در دانشگاه تهران عنوان کرد که بازنگری در رشته‌های فنی و حرفه‌ای نباید بر اساس حدس و گمان باشد و می‌توان از تجربه‌های بومی‌شده کشورهای دیگر استفاده کرد.
در میان بندهایی که برای ارتقای نظام آموزشی در برنامه هفتم توسعه عنوان شده توجه ویژه‌ای به بازنگری رشته‌های فنی و حرفه‌ای وجود دارد. در یکی از بندهای ماده ۸۹ این لایحه عنوان شده است که رشته‌های آموزش فنی و حرفه‌ای و مهارتی باید مبتنی بر آمایش و آینده‌پژوهی باشد.
دنیا در آینده به چه مهارت‌هایی نیاز دارد؟
سعید خزایی، عضو هیات علمی و دانشیار دانشگاه و مدرس دوره‌های آینده‌پژوهی در دانشگاه تهران در گفت‌وگو با پانا با اشاره به اینکه دو رویکرد در حوزه مسائل فنی و حرفه‌ای و آینده‌پژوهی وجود دارد، گفت: «اول اینکه این مهارت‌ها باید با نگاه آینده‌پژوهانه دیده شود، یعنی ببینیم در آینده چه مهارت‌هایی نیاز است. دنیا در این زمینه کارهای بزرگی انجام داده است مانند ریچارد ای اسلاتر که در این زمینه کار کرده و من هم تحقیقات زیادی داشته‌ام. دیگر اینکه محتوای این مهارت‌ها باید رنگ و بوی آینده‌پژوهی داشته باشد تا برای یک جامعه مزیت رقابتی ایجاد کند.»
تعریف شغل در دنیا تغییر کرده است
خزایی با اشاره به اینکه تعریف شغل در دنیا تغییر کرده است، اظهار کرد: «درواقع دنیا به این سمت می‌رود که با نگاه آینده‌پژوهانه به مهارت‌پروری نگاه کند و کارهای زیادی در این زمینه انجام شده است. زیرا تصمیمات ما برای آینده است و باید نگاه آینده‌پژوهانه به آن داشته باشیم. مخصوصاً در این شرایط که تعریف شغل در دنیا تغییر کرده است.»
وی افزود: «باید دید مشاغل و حرفه‌های موردنیاز آینده چیست و متناسب با آن آموزش و پرورش بازنگری در رشته‌های فنی و حرفه‌ای داشته باشد. باید دید چه مشاغلی از گذشته بوده که هم‌اکنون منسوخ شده و چه مشاغلی در آینده ایجاد شده و رشد خواهند کرد.»
بازنگری در رشته‌های فنی و حرفه‌ای نباید بر اساس حدس و گمان باشد
خزایی گفت: «در بازنگری رشته‌های فنی و حرفه‌ای باید توجه شود که نیاز بازار به چه مشاغلی بیشتر است. مشاغل منسوخ از رشته‌های آموزش و پرورش حذف شده و رشته‌های جدیدی متناسب با استانداردهای دنیا تعریف شود. بازنگری در رشته‌های هنرستانی و فنی و حرفه‌ای نباید مبتنی بر حدس و گمان باشد بلکه باید بر اساس علوم روز و فناوری‌های تازه دنیا و فناوری‌های نانو باشد زیرا در‌آینده ما برخی از مشاغل را نخواهیم داشت.»
این استاد دانشگاه گفت: «بر این مبنا براساس یک برنامه بلندمدت باید برنامه‌ریزی شود. در همه جای دنیا گزارش‌های تحقیقاتی دارند که چه مشاغلی از بین می‌روند. چه مشاغلی در آینده بازار کار به وجود می‌آیند. ناگفته نماند که باید همه این رشته‌های جدید براساس تحولاتی که در کشور داریم، بومی‌سازی شود.»
با تغییر رویکردهای مهارتی به جای اعطای مدرک باید به‌سمت مهارت‌پروری رفت
خزایی درباره مکانیزم اجرایی‌شدن چنین طرح‌هایی گفت: «اگر قرار باشد در وزاتخانه‌ای نهاد جدیدی برای رویکردهای آینده‌پژوهی تعریف شود قاعدتاً کار بلندمدتی است ضمن اینکه عموماً چنین دیدی نیست که افراد متخصص آنجا مشغول به کار شوند. برای این مهم می‌توان یک پروژه کوتاه‌مدت تعریف کرد.»
این مدرس دوره‌های آینده‌پژوهی اظهار کرد: «پروژه را آن بخشی که موظف به ایجاد تحول در برنامه‌ریزی آموزشی است مطرح کرده و در بلندمدت به دنبال این باشد که تبدیل به یک بسته سازمانی کند و بعد به نزدیک‌ترین بخش آن وزارتخانه واگذار کند.آنچه مهم است این است که چنین طرح‌های باری به هر جهت تعریف نشود، زیرا وقتی کاری روتین شود دیگر کسی پاسخی نمی‌خواهد. ابتدا باید گزارشی به وزیر و معاونین داد که با توجه به تغییر رویکردهای مهارتی حرکت آموزش و پرورش به جای اعطای مدرک باید به سمت مهارت پروری برود. هر دانش‌آموزی باید مدارک مهارتی داشته باشد و در اینصورت صاحب بخش خصوصی به سراغ دانش‌آموزان فنی و حرفه‌ای می‌آید زیرا این افراد دنبال تخصص هستند و نه مدرک.»
وی افزود: «پس اول باید سندی تهیه شود که چه مشاغلی باید موردتوجه قرار بگیرند و برای این مهم باید تحقیق و پژوهش شود حالا با پرسشنامه یا پنل خبرگان و یا استفاده از آرای اندیشمندان برون‌سازمانی و درنهایت آموزش و پرورش به جمع‌بندی برسد که در کنار رشته‌هایی که اکنون دارد چه رشته‌هایی را باید اضافه یا کم کند.»
ارسال دیدگاه