برنامه توسعه‌ای مطلوب، سیاست‌های کلی کم و محورهای مشخص دارد

برنامه ششم توسعه در سال ۱۴۰۰ به پایان رسید اما به دلیل تغییر و تحولات در دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام تدوین آن به تعویق افتاد و به گفته رئیس مرکز پژوهش‌ها و توسعه آینده‌نگری سازمان برنامه‌وبودجه مقرر شد تا سازمان برنامه‌وبودجه تا پیش از مهر، برنامه هفتم توسعه را پس از ابلاغ سیاست‌های کلی تدوین کند.

اگرچه قرار بود برنامه ششم توسعه در طول ۵ سال اجرایی شدن کشور را به رشد ۸ درصدی برساند اما دیوان محاسبات اعلام کرد که متوسط رشد در سال‌های اجرای برنامه، تنها ۰.۷۶ درصد بوده است شاید به همین دلیل در مرحله پیش‌نویس سیاست‌های کلی برنامه، برآیند پیشنهادهای رسیده به کمیسیون‌های تخصصی ۳۲۰ بند بود و در کمیسیون تلفیق به ۴۵ بند کاهش داد.

مبنای برنامه هفتم، آسیب‌شناسی برنامه‌های توسعه ادوار گذشته است

مرتضی مهرعلی‌تبار، عضو هیات علمی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری‌ سازمان برنامه‌وبودجه ‌ در گفت‌وگو با پانا با اشاره به اینکه هر برنامه توسعه‌ای که قرار است نوشته شود حتماً دوره‌های قبل‌تر آسیب‌شناسی می‌شود، اظهار کرد: «برای تدوین برنامه توسعه هفتم ابتدا بررسی و آسیب‌شناسی برنامه‌های ادوار گذشته انجام شد. برنامه هفتم برنامه ریزی شده تا برنامه محور باشد و دقیقاً به مسائل کشور بپردازد. برنامه‌ای که آینده نگرانه باشد و مسائل پیش رو را ببیند.»

باید برنامه هفتم و بودجه هم‌راستا باشند

مهرعلی‌تبار با اشاره به اینکه برنامه هفتم باید مبتنی بر واقعیت تدوین شود، اظهار کرد: «برای عملیاتی شدن دقیق برنامه هفتم باید مسئله بودجه سالیانه را هم جدی گرفت و بودجه و برنامه هردو هم‌راستا باشند. زیرا هماهنگی میان برنامه توسعه و بودجه به اجرایی شدن طرح‌ها کمک می‌کند.»

پراکندگی برنامه آن را از مسیر اصلی خارج می‌کند

عضو هیات علمی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری‌ سازمان برنامه‌وبودجه ‌درباره اینکه چرا در مرحله پیش‌نویس برنامه تعداد ۳۲۰ بند سیاستی داشتیم و کمیسیون تلفیق آن را به ۴۵ بند کاهش داد، گفت: «آسیب‌هایی که عموماً در برنامه‌های توسعه‌ای قبلی داشتیم این بود که این برنامه‌ها ورودی‌هایی داشتند که به اجبار برنامه را از مسیر اصلی خودش خارج می‌کرد. یکی از این ورودی‌ها سیاست‌های کلی است. سیاست‌هایی که در گذشته داشتیم همه بخش‌ها را در بر می‌گرفت و بسیار کلی بود و پراکندگی زیادی داشت. هر بخشی چند نکته داشت .»

وی افزود: «هرچه سیاست‌های کلی در محورهای مشخصی هدفمند شوند، قابلیت اجرایی بیشتری دارند، یعنی اگر زیاد هم هست مبتنی بر محورها و مسائل خاصی باشد و استدلالی برای خودش داشته باشد. محورهایی که اعلام می‌شود اولویت داشته باشند و اولویت ۵ سال پیش رو را در برگیرد. در یک برنامه مطلوب، سیاست‌های کلی کم است و محورهای مشخص دارد.»

مهر علی‌تبار عنوان کرد: «موضوع دیگر این است که اگر خلاف این سیاست‌ها باشد و پراکنده باشد، برنامه‌ریز هم ناگزیر است از همان سیاست‌های کلی اطاعت کند و همه مفاد را در برنامه خودش بیاورد. درنتیجه یک برنامه مشوش و پراکنده نوشته خواهد شد و برنامه‌ای نوشته می‌شود که هیچ انسجامی بین بندهای آن وجود ندارد.»