تلاش برای خودکفایی در تولید بذر سیب زمینی

سیب‌ زمینی بعد از ذرت و گندم مهم ترین محصول کشاورزی در دنیا محسوب می‌شود. استان اردبیل در سال های اخیر در زمینه تولید سیب زمینی رتبه اول و دوم کشوری را به خود اختصاص داده و از قطب های تولید سیب زمینی کشور است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی اردبیل می گوید این استان سالانه با تولید حدود ۸۰۰ هزار تن محصول، ۱۵ تا ۲۰ درصد سیب زمینی کشور را تولید می کند.
خلیل نیکشاد می افزاید: محصول سیب زمینی استان اردبیل از لحاظ طعم، درصد ماده خشک و میزان سموم و کود مورد استفاده جزو سیب زمینی های باکیفیت و پاک در کشور شناخته شده و قابل رقابت با سیب زمینی تولیدی کشورهای اروپایی است.
او با بیان اینکه قبلا بذر سیب زمینی که در اصطلاح علمی مینی تیوبر (ریز غده) نامیده می شود، از سایر کشورها مثل آلمان و هلند وارد کشور می شد می افزاید: در سالهای اخیر مراکز تولید انواع بذر سیب زمینی در کشور به تدریج راه اندازی شدند و در حال حاضر ایران در زمینه تولید بذر این محصول استراتژیک در آستانه خودکفایی قرار دارد و استان اردبیل هم به یکی از مراکز اصلی تولید بذر سیب زمینی در کشور تبدیل شده است.

معاون زراعت جهاد کشاورزی اردبیل نیزبا بیان اینکه استان اردبیل با تولید دو میلیون عدد مینی تیوبر دارای رتبه برتر کشوری است می افزاید: میزان بذر سیب زمینی تولید شده در استان ۱۰ هزار تن است که در قالب ۸۰۰ هکتار در مناطق مختلف استان کشت می شود.
آقایی ادامه می دهد: هم اکنون چهار شرکت تولید بذر مرغوب سیب زمینی در استان اردبیل فعال هستند که علاوه بر تولید بذر سیب زمینی مورد نیاز خود استان، به سایر استانها مثل زنجان و همدان هم بذر سیب زمینی ارسال می کنند.
حسین کربلایی خیاوی رئیس مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل هم می گوید: در بذور وارداتی به کشور احتمال بیماری و آلودگی بذر وجود داشت اما مینی تیوبرهای تولیدی در استان اردبیل عاری از هر گونه بیماری و ویروس هستند.
او توضیح می دهد: هم اکنون به جای کشت مستقیم گیاهچه‌ها در گلخانه‌ها از میکروتیوبرهایی که به صورت آزمایشگاهی پرورش یافته‌اند برای کشت استفاده می‌شود و بذور مینی تیوبر به دست آمده از این گلخانه‌ها پس از تکثیر، به صورت بذر الیت و سوپر الیت در اختیار زارعان قرار می‌گیرد.
کارشناس آزمایشگاه یکی از واحدهای تولید بذر سیب زمینی در استان اردبیل درباره نحوه تولید این بذرها می گوید: گیاهچه هایی که حدود ۲۵ روز از رشدشان در داخل لوله های محیط کشت می گذرد را به داخل اتاق کشت منتقل و در شرایط آزمایشگاهی این گیاهچه ها را به قطعات کوچک تر تقسیم می کنیم. سپس این گیاهچه ها در دمای مناسب و محیط ایزوله و استریلیزه نگهداری می شوند و وقتی به قد ۱۰ سانتی برسند، از محیط آرمایشگاهی به محیط گلخانه ای منتقل و در بستر استریل و خاک مناسب کشت می شوند.
اسماعیلی تصریح می کند: حدود ۱۲۰ روز طول می کشد که گیاهچه های کاشته شده در محیط گلخانه ای به مرحله فیزیولوژیکی رسیدگی و تولید برسند و سیب زمینی های کوچک بدست آمده در این مرحله ریز غده ( مینی تیوبر) نامیده می شوند که نظر سلامتی کاملا باید عاری از هرگونه باکتری و قارچ باشند.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل درباره خاک و بستر استفاده شده در مرحله کشت گلخانه ای بذر سیب زمینی می گوید: در چند سال اخیر در خصوص تولید مینی تیوبر تحقیقات زیادی انجام شده است به عنوان مثال به جای استفاده از بستر پیت ماس که نوعی خاک برگ وارداتی است، از بسترهای بومی استانی که خیلی ارزان قیمت تر است استفاده کردیم.
حسن پناه تصریح می کند: پیت ماس در واقع بقایای نوعی خزه و جلبک می‌باشد که بیشتر در کشورهایی مانند استونی و لیتونی تولید می‌شود. این خزه‌ها جمع آوری شده و در طی فرایندی آماده سازی و بسته بندی می‌شوند و خاک برگ تولید شده از آن ضمن داشتن PH خنثی تا بیست برابر وزن خود آب جذب می‌کند. با این حال ما برای پایین آوردن هزینه تولید بذر سیب زمینی در استان ، به جای استفاده از خاک برگ های وارداتی ، از خاک برگ های ابداعی باکیفیت که در داخل خود استان تولید شده بود استفاده کردیم که به خوبی جواب داد.
او اظهار کرد: بذرهای سیب زمینی که با تغییر شیوه های تولید و با هزینه کمتر در اختیار کشاورزان استان قرار گرفته است به خوبی جواب داده است.

رئیس هیات مدیره انجمن سیب زمینی کاران کشور می گوید: اردبیل یکی از استان های موفق و کارآمد در کشت سیب زمینی بوده و احداث سایت مزارع تولید بذر سیب زمینی در این استان مورد توجه قرار گرفته است.
محمد رحیم نیازی می افزاید: با ایجاد سایت کشت تولید بذر سیب زمینی بهره برداران خواهند توانست با کشت محصولات بعمل آمده از این سایت های تکثیر بذر ، میزان عملکرد این محصول در واحد سطح و کیفیت تولید آن را افزایش دهند.
او از ایجاد مرکز تحقیقات تخصصی با هدف انجام طرح های علمی و پژوهشی تولید محصول سیب زمینی در اردبیل در آینده نزدیک خبر می دهد و می گوید: با راه اندازی این مرکز، کلیه فعالیت های علمی و تحقیقی که منجر به افزایش تولید محصول سیب زمینی و کیفی ساختن تولید شود، در این مکان دنبال خواهد شد.
با وجود تولید سالانه ۲ میلیون عدد بذر سیب زمینی در استان اردبیل، حمایت مسئولان موجب افزایش میزان تولید بذر سیب زمینی در این استان خواهد شد.

استان اردبیل می تواند به تنهایی کل بذر سیب زمینی کشور را تامین و حتی مازاد آن را به کشورهای خارجی صادر کند.