خراسان جنوبی نگین کویر؛
نهبندان؛ شهر دیرینه‌های پایدار
خراسان جنوبی (پانا) - شهرستان نهبندان با ۴۱۱۰۲ کیلومترمربع وسعت، جنوبی‌ترین شهر استان خراسان جنوبی است. شهرستان نهبندان به اقتضای موقعیت طبیعی آن و مجاورت با کویر در دشتی نسبتاً وسیع واقع شده است. از نظر ناهمواری این شهرستان در شمال مشتمل بر ارتفاعاتی است که قلل آن به ۲۵۰۰متر می‌رسد. کوه سرخ، کوه بیدمشک، کوه بوبک از جمله این ارتفاعات است. طبق سرشماری ۱۳۹۰ جمعیت این شهرستان ۵۷۲۵۸ نفر بوده است.
با توجه به یافته های اخیر، سابقه تاریخی این شهرستان در دوران پیش از تاریخ به هزاره های چهارم و سوم ق.م برمی گردد. درخشان ترین مراحل فرهنگی این منطقه دوران اشکانی و ساسانی می باشد.
در منابع تاریخی از نام نه یا نیه برای این شهر استفاده می شده است و از قرن هفتم هجری نام نهبندان که ترکیب نام دو محل نزدیک به هم، یعنی نِه و روستایی به نام بندان در شرق شهرستان بوده، استفاده شده است.
طبق آثار و منابع تاریخی، نهبندان شهر مهمی در حاشیه شرقی کویر لوت در دوره قبل از اسلام بوده است. حمداللّه مستوفی در نُزهه القلوب می نویسد: «نه از اقلیم سوم است و اردشیر بابکان آن را بنا کرده است.»
از قرون اولیه اسلامی تا اواخر قرن دهم هجری نهبندان به صورت مرکزی ایالتی و دارای برج و بارو، قلعه و سپاه بوده که والیانی با نام ملوک نه آن را اداره می کرده اند. از قرن یازدهم به بعد به تدریج با قدرت گرفتن خاندان عَلم خُزیمه این حاکمان در نهبندان نایب الحکومه ای که از آنان با نام خوانین نه نام برده می شود، ایجاد کرده اند. از لحاظ جغرافیایی نیز، زمانی نه جزو خراسان و زمانی جزو سیستان محسوب می شده است.
ارسال دیدگاه