از نخستین دبیر جشنواره فیلم تا اولین طراح سیمرغ و فیلم‌هایی که سیمرغ نگرفتن

نخستین دوره جشنواره فیلم فجر در بهمن ۱۳۶۱ مقارن با جنگ ایران و عراق برگزار شد. فضای سیاسی و اجتماعی بعد از انقلاب ۵۷ و دفاع مقدس بر اغلب آثار این دوره سایه انداخته بود. فیلم‌های این دوره در دو بخش آماتور و حرفه‌ای شرکت کردند که رقابت‌ها فقط در بخش سینمای آماتور بود و بخش سینمای حرفه‌ای، به صورت غیر رقابتی برگزار شد. حاجی واشنگتن، خط قرمز، مرگ یزدگرد، اشباح و سفیر از دسته فیلم‌های مهم این دوره بودند.

دبیر اولین جشنواره فیلم فجر کیست؟

دبیر نخستین جشنواره فیلم فجر «حسین وخشوری»، رئیس اداره کل تحقیقات وزارت ارشاد بود. در این دوره بخش جنبی جشنواره در موضوعات چشم انداز سینمای کوبا، سینمای ایتالیا از نئورئالیسم تا امروز، سرخ پوستان و سیاه پوستان در سینما و همچنین سینمای کودکان و نوجوانان، سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی و نمایش‌های ویژه برگزار شد که ۲۰ کشور خارجی در کنار ایران آثاری به این بخش‌ها ارسال کرده بودند.

طراح اولین سیمرغ بلورین

«ابراهیم حقیقی» اولین طراح سیمرغ بلورین در سال ۱۳۶۱ برای نخستین جشنواره فیلم فجربوده و به گفته خودش این مهمترین اثری است که تا کنون طراحی کرده است. نکته جالب توجه اینجاست که «محسن وزیری مقدم» هنرمند فقید ایرانی بیان می کرد طرح سیمرغ را در سال ۱۳۲۸ برای جلد کتاب شاهکارهای ادبیات فارسی تألیف دکتر پرویز ناتل خانلری کشیده بوده و در همان سال به چاپ رسیده است.

فیلم های برگزیده جشنواره اول

فیلم‌های بچه‌های دیار صفا، علمدار، خرمشهر ۶۱، با هم برای ایثار، یا زهرا، کدام مکتب است این، خرمشهر شهر عشق شهر خون، آمریکا نابود است و بر بال ملائک از دسته فیلم‌هایی بودند که در بخش آماتور این دوره شرکت کردند و با دیپلم افتخار از آنها تقدیر شد.

در این جشنواره از میان فیلم‌های ۳۵ میلی‌متری فیلمی به عنوان الگو انتخاب نشد، لذا به هیچ یک از فیلم‌ها جایزه‌ای تعلق نگرفت.

فیلم‌های شرکت‌کننده در بخش سینمای حرفه‌ای به این شرح بودند:

ابراهیم در گلستان (۱۳۶۱) ایرج امامی/ دادا (۱۳۶۱) ایرج قادری/ سفیر (۱۳۶۱) فریبرز صالح/ مرگ یزدگرد (۱۳۶۱) بهرام بیضایی/ حاجی واشنگتن (۱۳۶۱) علی حاتمی/ آفتاب نشین‌ها (۱۳۶۰) مهدی صباغ‌زاده/ اشباح (۱۳۶۰) محمدرضا میرلوحی/ برنج خونین (۱۳۶۰) امیر قویدل، اسداله نیک نژاد/ توجیه (۱۳۶۰) منوچهر حقانی پرست/ جاده (۱۳۶۰) محمدعلی سجادی/ خط قرمز (۱۳۶۰) مسعود کیمیایی/ در محاصره (۱۳۶۰) اکبر صادقی/ دست شیطان (۱۳۶۰) حسین زندباف/ عصیانگران (۱۳۶۰) جهانگیر جهانگیری/ فرمان (۱۳۶۰) کوپال مشکوت/ فصل خون (۱۳۶۰) حبیب کاووش/ مرز (۱۳۶۰) جمشید حیدری/ از فریاد تا ترور (۱۳۵۹) منصور تهرانی/ اعدامی (۱۳۵۹) محمدباقر خسروی/ خانه آقای حقدوست (۱۳۵۹) محمود سمیعی/ خونبارش (۱۳۵۹) امیر قویدل/ دانه‌های گندم (۱۳۵۹) حسن رفیعی/ طلوع انفجار (۱۳۵۹) پرویز نوری/ کرکس‌ها می‌میرند (۱۳۵۹) جمشید حیدری/ موج طوفان (۱۳۵۹) منوچهر احمدی/ جنگ اطهر (۱۳۵۸) محمدعلی نجفی/ سقوط ۵۷ (۱۳۵۸) باربد طاهری.

جوایز اولین دوره فیلم فجر

دیپلم افتخار بهترین فیلم مستند بلند جنگی / بر بال ملائک / محمود بهادری

دیپلم افتخار بهترین فیلم مستند داستانی / من و مش کاظم / تهرانی

دیپلم افتخار بهترین فیلم مستند گردآوری شده / آمریکا نابود است / کریمی

دیپلم افتخار بهترین فیلم مستند کوتاه جنگ / خرمشهر شهر خون، شهر عشق / منوچهری

دیپلم افتخار بهترین فیلم مستند کوتاه جنگ / بکدام مکتب است این / منوچهر عسگری‌نسب

دیپلم افتخار بهترین فیلم مستند اجتماعی / به شاگرد /

دیپلم افتخار بهترین کارگردانی / یا زهرا / جواد شمقدری

دیپلم افتخار بهترین موسیقی متن / یا زهرا / اسماعیل تهرانی

دیپلم افتخار بهترین موسیقی سوژه عروسکی / با هم برای ایثار / رضا خزائلی

دیپلم افتخار بهترین فیلم‌برداری مستند / خرمشهر ۶۱/ محسن راستانی

دیپلم افتخار بهترین کارگردانی / بچه‌های دیار صفا / سعید حاج میری

دیپلم افتخار بهترین فیلمبرداری / علمدار / طباطبایی

دیپلم افتخار بهترین بازیگر / علمدار / مجید افشاریان

دیپلم افتخار بهترین نورپردازی ۸ میلیمتری / زیر گنبد کبود / یوسف اکرمی

دیپلم افتخار بهترین مستند بلند جنگی / چهل شاهد / کار گروهی

دیپلم افتخار بهترین فیلم داستانی / درس امروز / غلامرضا میرکریمی

دیپلم افتخار بهترین تصویر و متن / ابراهیم کیهانی