سحر شیخی*
یکی از ویژگی‌های منفی افزایش سن، از دست دادن توانایی اجرای کارکردهای روزانه است
طبق مطالعات رشد حرکتی از کودکی تا سالمندی، یکی ازوحشتناک‌ترین جنبه‌های افزایش سن و سالمندی، از دست رفتن توانایی اجرای فعالیت‌های روزانه شخصی و زندگی روزمره است.
۹ مهرماه، روز سالمند نامیده شده است، براساس اعلام مرکز آمار ایران جمعیت ۶۰ ساله و بیشتر کشور در سال ۱۴۰۰ به ۱۰.۴ درصد و جمعیت ۶۵ ساله و بیشتر به ۶.۷ درصد می‌رسد. طبق پیش‌بینی مرکز آمار ایران جمعیت ۶۰ ساله و بیشتر در سال ۱۴۳۰ به ۲۶.۱ درصد و جمعیت ۶۵ ساله و بیشتر ۱۸.۷ درصد افزایش خواهد یافت، با توجه به اهمیت این دوره سنی و کسب آگاهی در مورد سبک زندگی، مروری بر سیر رشد حرکتی در سالمندی خواهیم داشت، طبق مطالعات ذکر شده در کتاب «رشد حرکتی انسان» تالیف گری گوری پاینه و ایساکس، سالمندان در مواقع برانگیختگی بالا، در عملکرد حرکتی افت دارند، همچنین سرعت راه رفتن بویژه در اواخر بزرگسالی به طرز قابل توجهی کاهش می‌یابد.
یکی دیگر از ویژگی‌هایی که در سالمندی ضعیف شده و نیاز به تمرین و تکرار دارد، زمان واکنش و زمان پاسخ به محرک‌ها است، هر چه موقعیت پیچیده‌تر باشد، زمان واکنش بیشتر است اما اگر سطح تحصیلات بالا باشد، اثر مثبتی بر عملکرد ذهنی دارد.
با افزایش سن، افت حرکت، اجتناب‌ناپذیر است و لازم است سالمندان یاد بگیرند با تنظیم گام‌ها یعنی سرعت راه رفتن، انرژی خود را محتاطانه توزیع کنند، فعالیت هوازی منظم و تقویت عضلات برای انجام فعالیت‌های ضروری در پیری لازم است.
یکی دیگر از راه‌های کاهش افت حرکت، تمرین و تکرار فعالیت حرکتی ویژه مثل تمرین جسمانی منظم است، به دلیل افزایش شمار سالمندان و نیز افزایش آگاهی درباره فواید فعالیت جسمانی، لازم است تا در طراحی برنامه‌های مهارت حرکتی ویژه سالمندان، سلسله مراتب نیازهای افراد مثل نیازهای فیزیولوژیکی و تمرین تدریجی، نیاز به ایمنی، نیاز به تعلق و وابستگی، عاطفه و همدردی مورد توجه قرار گیرد.
در نهایت، همچنان که سن افراد افزایش می‌یابد، تعادل نیاز به توجه هشیارانه بیشتری دارد و افزایش سن، به افزایش نوسان قامتی و زمین خوردن در سالمندان منجر می‌شود، اما با بکار بردن راهبردهای متعدد مثل برنامه‌های تمرین جسمانی افزایش قدرت، تعادل، انعطاف‌پذیری، بررسی و کنترل دارو درمانی و ایمن ساختن محیط خانه، می‌توان این مشکل را کاهش داد.
*کارشناس ارشد رفتار حرکتی
ارسال دیدگاه