دیپلماسی اینترنتی: آمدنیوز داون شد، تلگرام آنلاین ماند

مدت زیادی بود که نگرانی‌های امنیتی فراوانی درباره فعالیت های کانال تلگرامی «آمدنیوز» از سوی برخی از مسئولان کشور مطرح می‌شد. طی ماه‌های اخیر نیز دستگاه قضایی اعلام کرده بود که شماری از مرتبطان با این کانال تلگرامی بازداشت شده اند.

در روزهای اخیر و همزمان با بالاگرفتن برخی تجمع های اعتراضی در تهران و شهرهای دیگر، آمدنیوز اقدام به انتشار مطالبی درباره چگونگی برخورد قهرآمیز با نیروهای انتظامی و حمله به مراکز عمومی و دولتی کرده بود.

دست بر قضا فعالیت های حال و گذشته این شبکه تلگرامی، بهانه کافی را به مخالفان دولت داده بود، تا به برنامه روحانی برای آزاد گذاشتن شبکه های مجازی حمله کنند. آن ها می گفتند، شبکه مجازی مضرتر از آن است که تحمل شود و باید قاهرانه و سراسری با آن برخورد کرد. در مقابل اما دولت روحانی معتقد بود «اگر در آزادراهی، راننده ای تخلف کرد فقط باید با همان راننده برخورد داشت و نه این که کل آزاد راه را بست.»

شب گذشته محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات با هوشمندی، به جای این که آزاد راه را ببندد، راننده متخلف را خانه نشین کرد.

فیلترینگ؛ گلادیاتوری از پیش بازنده

یکی از ساده ترین روش‌های برخورد با فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی و آسیب های ناشی از آن، فیلترینگ و مسدود سازی است که در برخی از کشورهای دنیا رواج دارد. اما به راستی این روش تا چه حد موفق بوده است؟

در مواجهه با شبکه‌های اجتماعی نمی‌توان دو اصل واقع بینی و هوشمندی را کنار گذاشت، باید واقع بین بود تا بتوان با رفتارهای برخاسته از افراط و تفریط‌ مقابله کرد در مقابل باید تا آن اندازه هوشمندی داشت که بتوان از ظرفیت های موجود در شبکه های مجازی بهره بود.

در دولت قبل عمدتا این دو اصل به فراموشی سپرده شده بود و به جای برخورد های هوشمندانه با شبکه‌های اجتماعی اغلب اوقات فیلترینگ جایگزین میشد.

توییتر و فیسبوک در آن دوران فیلتر شدند تا گرایش و استفاده مردم از این شبکه‌ها کم و کمتر شود اما با شروع به کار فیلترشکن‌ها نه تنها این مهم عملیاتی نشد بلکه با استناد به آمارهای این شبکه‌ها میتوان اذعان داشت میزان ایرانیان فعال در این شبکه‌ها چندبرابر شده است و این یعنی فیلترینگ، که مثال گلادیاتوری قدرتمند پا در عرصه مبارزه با شایعه‌سازی‌ها و دروغ‌پراکنی‌های این شبکه‌های اجتماعی گذاشت، شکستی تلخ و دردناک را تجربه کرد، شکستی که از پیش هم قابل پیش بینی بود.

بسیاری از تحلیلگران گواهی می دهند که دنیای تکنولوژی و شبکه‌های اجتماعی را نمی‌توان محدود و مسدود ساخت و نمی‌توان دروازه‌های کشور را به روی اتوبان اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بست اما می‌توان با اندکی هوشمندی و ظرافت در تصمیم‌گیری‌ها نه تنها از ظرفیت بالای این شبکه‌ها بهره برد بلکه تا حد زیادی در مقابل توطئه‌ها و شایعه‌سازی‌ها ایستادگی کرد.

اتفاقا بنا به همین دلایل است که بخش قابل توجهی از مسئولان کنونی و گذشته کشور در توییتر فعال هستند و بی‌واسطه با مخاطبان خود حرف میزنند.

تعامل مجازی؛ دیپلماسی برد-برد

دولت‌های یازدهم و دوازدهم با شعار آزادی‌های بیشتر و پرهیز از دخالت در زندگی شخصی مردم و احترام به حریم خصوصی شهروندان پا در پاستور گذاشتند و به جای استفاده از قدرت و اعمال آن از طریق فیلترینگ آن هم در عصر رشد روزافزون شبکه‌های اجتماعی و فیلتر شکن و پروکسی‌ها از زبان تعامل و دیپلماسی استفاده کرد.

دولتمردانی همچون محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه و شخص رئیس‌جمهور به خوبی با ظرفیت‌های عظیم شبکه‌های اجتماعی آشنا بودند و به جای استفاده از تلویزیون‌ها و رسانه‌ها، در سریع‌ترین و راحت‌ترین شکل ممکنه عقاید خود پیرامون موضوعی خاص را به گوش مردم می‌رساندند.

اگر در زمان دولت یازدهم ظریف، تک وزیر دولت در شبکه‌های اجتماعی بود، امروز اما رقیبی به مراتب جوان‌تر را درکنار خود می‌بیند. محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم نه تنها با ظرفیت‌های این فضا آشناست بلکه بعد از رسیدن به به وزارت سریعا اقدام به دریافت «تیک آبی» یا همان «تایید حساب کاربری» خود در شبکه‌های اجتماعی پر مخاطب در ایران(توئیتر و اینستاگرام) کرد و بی پرده در این فضا وارد شد.

این وزیر 34 ساله که در بدو ورود مخالفانی سرسخت را در شبکه‌های اجتماعی دارا بود، حالا با استفاده از شبکه اجتماعی توئیتر پاسخ انتقادات صریح و بعضا تند به خود را می‌دهد. او در تازه‌ترین اقدام خود با گزارش فعالیت های آشوب طلبانه کانال تلگرامی آمدنیوز که بارها و بارها سابقه دروغ پردازی علیه مسئولان نظام را در سابقه دارد، را به موسس این شبکه اجتماعی توئیتر داد و در کمتر از چند ساعت پاسخ گرفت و این کانال تنها در اصطلاح خبری به وسیله تلگرام از دسترس خارج شد.

جالب آنکه به محض آنکه وزیر ارتباطات در توئیت خود گزارش اقدامات خرابکارانه این کانال تلگرامی را به موسس تلگرام می‌داد، برخی که خود را نزدیک به جریان سیاسی اصولگرا معرفی میکنند اقدام به فحاشی و تخریب وی کرده و جهرمی را وزیر «بی کفایت» معرفی کردند! دلیل این جملات نیز این بود که چرا جهرمی به جای درخواست از موسس تلگرام، دکمه فیلترینگ را فشار نمی دهد.

فارغ از اینکه کانال تلگرامی نامبرده مجددا شروع به فعالیت کند یا خیر، مسئله اینجاست که مشی جدید دولت دوازدهم به جای بستن اتوبان، تلاش در کنترل هوشمند آن دارد. پس بیراه نبست که اگر گفته شود دولت روحانی، برای دومین بار پس از برجام، با زبان گفت و گو و دیپلماسی در صدد مهار تهدیدها علیه کشور برآمد و موفق بود.